Tip:
Highlight text to annotate it
X
Vertaald door: Fleur De Bondt Nagekeken door: Axel Saffran
Ik was opgewonden om deel uit te maken van het thema 'Dromen',
en toen ontdekte ik dat ik de spits afbijt in het 'nachtmerrie'-onderdeel.
(Gelach)
Bepaalde aspecten van de klimaatcrisis komen zeker in aanmerking.
Ik heb slecht nieuws,
maar vooral goed nieuws.
Ik ga drie vragen voorstellen.
Het antwoord op de eerste vraag
brengt al wat slecht nieuws.
Maar wacht even, want de antwoorden op de tweede en derde vraag
zijn erg positief.
De eerste vraag is: "Moeten we werkelijk veranderen?"
Onder andere het Apolloprogramma
heeft de milieubeweging veranderd.
Het lanceerde de moderne milieubeweging.
18 maanden nadat men de aardopkomst-foto op aarde zag,
werd de eerste Dag van de Aarde georganiseerd.
We hebben veel over onszelf geleerd
door de aarde te aanschouwen vanuit de ruimte.
We hebben iets geleerd
dat bevestigt wat wetenschappers al lang zeggen.
Een van de voornaamste feiten
over de klimaatcrisis gaat over de lucht.
Zoals deze foto illustreert,
de lucht is niet de enorme, grenzeloze oppervlakte
die we zien vanaf de grond.
Het is een dun laagje atmosfeer
rondom de planeet.
Dit is momenteel de open riool van onze industriële beschaving
zoals die nu is georganiseerd.
Wij jagen 110 miljoen ton
warmte-vasthoudende broeikasvervuiling de lucht in, elke 24 uur,
kostenloos, doe maar.
De uitstoot van broeikasgassen kent vele oorzaken.
Die ga ik niet allemaal overlopen.
Ik richt me op de belangrijkste,
maar landbouw, voeding en bevolking spelen allemaal een rol.
Bosbeheer, transport,
de oceanen, smeltende permafrost.
Maar ik ga me richten op de kern van het probleem:
dat we nog steeds afhankelijk zijn van vuile, koolstofhoudende brandstoffen
voor 85% van alle energie die onze wereld jaarlijks verbrandt.
Zo zie je in deze afbeelding dat na de Tweede Wereldoorlog
de emissiewaarden sterk toenamen.
En de totale hoeveelheid vervuiling door opwarming van de aarde
die zich in de atmosfeer bevindt
houdt net zoveel extra warmte-energie vast als zou vrijkomen
door het dagelijks ontploffen van 400.000 Hiroshima-atoombommen
365 dagen per jaar.
Keer op keer nagegaan,
conservatief, het is de waarheid.
Het is een grote planeet, maar --
(Geluid van een explosie)
dat is een heleboel energie,
vooral als je het vermenigvuldigt 400.000 keer per dag.
Al die extra warmte-energie
warmt de atmosfeer op, het hele systeem van de aarde.
Laten we kijken naar de atmosfeer.
Dit is een afbeelding
van wat we beschouwden als de normale temperatuurspreiding.
Wit staat voor dagen met normale temperaturen;
1951-1980 werd willekeurig gekozen.
Blauw zijn dagen kouder dan gemiddeld,
rood zijn dagen warmer dan gemiddeld.
Maar de gehele curve verschoof naar rechts in de jaren 80.
In de rechterbenedenhoek zie je
het verschijnen van een statistisch significant aantal
extreem warme dagen.
In de jaren 90 verschoof de curve verder.
In de laatste 10 jaar zijn er meer extreem warme dagen
dan dagen die kouder zijn dan het gemiddelde.
Ze komen zelfs 150 keer vaker voor aan het aardoppervlak
dan 30 jaar geleden.
We halen recordtemperaturen.
14 van de 15 warmste jaren ooit
werden gemeten in deze jonge eeuw.
Het warmste jaar was vorig jaar.
Vorige maand was de 371ste maand op rij
warmer dan het gemiddelde van de 20e eeuw.
Het was niet alleen de warmste januari, maar voor het eerst
was het meer dan 1,13 graden Celcius warmer
dan het gemiddelde.
Deze hogere temperaturen hebben gevolgen voor dieren,
planten, mensen, ecosystemen.
Op wereldschaal verdwijnt 93% van die extra warmte-energie
in de oceanen.
Wetenschappers kunnen de hitte-toename
nu veel preciezer meten
op alle diepten: diep, mid-oceanisch,
de eerste paar honderd meter.
En ook dit versnelt.
Het gaat meer dan een eeuw terug.
Meer dan de helft van de toename gebeurde in de afgelopen 19 jaar.
Dit heeft gevolgen.
De eerste reeks gevolgen:
stormen worden heviger.
Supertyfoon Haiyan trok over de Stille Oceaan,
drie graden Celcius warmer dan normaal,
vooraleer hij Tacloban trof,
als de meest vernietigende storm die ooit land bereikte.
Paus Franciscus, die werkelijk verschil heeft gemaakt in deze kwestie,
bezocht Tacloban meteen daarna.
Superstorm Sandy trok over de Atlantische Oceaan,
vijf graden Celcius warmer dan normaal,
vooraleer hij New York en New Jersey trof.
De tweede reeks gevolgen ondervinden we nu.
Warmere oceanen verdampen meer water en brengen meer waterdamp in de lucht.
De gemiddelde luchtvochtigheid is wereldwijd vier procent gestegen.
Dit creëert atmosferische rivieren.
Braziliaanse wetenschappers noemen ze 'vliegende rivieren'.
Ze transporteren die extra waterdamp boven land
waar stormcondities recordbrekende regenval doen ontstaan.
Dit is in Montana.
Kijk eens naar deze storm afgelopen augustus,
die over Tucson, Arizona, raast.
Hij zet de stad onder water.
Deze stortbuien zijn ongewoon.
Afgelopen juli in Houston, Texas,
regende het twee dagen, 613 miljard liter.
Dat is meer dan de Niagarawatervallen verwerken in twee dagen,
midden in de stad,
die uiteraard verlamd werd.
Die stortbuien veroorzaken historische overstromingen en modderstromen.
Dit is in Chili vorig jaar.
Je ziet een warenhuis...
en olietankwagons langsdrijven.
Dit is in Spanje afgelopen september,
dit zou je de stroming van auto's en vrachtauto's kunnen noemen.
Het nieuws elke avond is als een wandeling
doorheen het boek Openbaring.
(Gelach)
Echt waar.
De verzekeringssector heeft duidelijk gemerkt
dat de verliezen toenamen.
Zij maken zich geen illusies over wat er gebeurt.
En de causaliteit vereist enige discussie.
Wij zijn gewend aan een lineair-causale manier van denken --
één oorzaak, één gevolg.
Dit is systemische causaliteit.
Net zoals de grote Kevin Trenberth zegt:
"Alle stormen zijn nu anders.
Er is zoveel extra energie in de atmosfeer,
zoveel extra waterdamp.
Iedere storm is nu anders."
Diezelfde extra warmte verdampt meer bodemvocht
en veroorzaakt diepere, langere, alomtegenwoordige droogtes
waarvan vele zich nu voordoen.
Het droogt de vegetatie uit
en veroorzaakt meer branden in het westen van Noord-Amerika.
Daar hebben we duidelijk bewijs van gezien.
Meer bliksem,
wanneer de hitte toeneemt,
is er ook aanzienlijk meer bliksem.
Deze klimaatgerelateerde rampen hebben ook geopolitieke gevolgen
en creëren instabiliteit.
De klimaatgerelateerde historische droogte
die Syrië trof in 2006
vernietigde 60% van de boerderijen in Syria,
doodde 80% van het vee
en dreef 1,5 miljoen klimaatvluchtelingen naar de Syrische steden
waar ze in botsing kwamen met nog eens 1,5 miljoen vluchtelingen
van de oorlog in Irak.
Naast nog andere factoren opende dat de poorten van de hel
die men nu probeert te sluiten.
Het Amerikaanse ministerie van Defensie
waarschuwde al lang voor de gevolgen van de klimaatcrisis,
waaronder vluchtelingen, voedsel- en watertekorten
en pandemie.
We zien nu infectieziekten uit de tropen
die zich verspreiden naar hogere breedtegraden;
de transportrevolutie had daar veel mee te maken.
Maar de veranderde omstandigheden wijzigen de breedtegraden en de gebieden
waar deze infectieziekten endemisch kunnen worden
en ze veranderen welke vectoren -- zoals muggen en teken --
ze kunnen verspreiden.
De zika-epidemie nu --
Noord-Amerika is beter gepositioneerd,
het is relatief koel en we hebben toegang tot betere gezondheidszorg.
Maar vrouwen in delen van Midden- en Zuid-Amerika
wordt afgeraden de komende twee jaar zwanger te raken --
dat is iets nieuws dat onze aandacht behoeft.
Volgens The Lancet, een zeer invloedrijk medisch tijdschrift,
was dit vorige zomer een medische noodsituatie.
Bepaald door vele factoren.
Dit heeft ook te maken met de biodiversiteitscrisis.
Van alle levende soorten op aarde dreigen we 50% te verliezen
vóór het einde van deze eeuw.
Heel wat planten en dieren verplaatsten zich
reeds naar de polen
aan een gemiddeld tempo van 4,5 meter per dag.
Over de Noordpool gesproken,
op 29 december vorig jaar
deed de storm die in het Middenwesten zware overstromingen veroorzaakte
de temperaturen op de Noordpool stijgen
met 10 graden Celcius,
waardoor de Noordpool ging ontdooien
midden in de lange, donkere poolwinter.
Als de landijsmassa van de Noordpool smelt,
dan stijgt de zeespiegel.
Deze prachtige foto uit Svalbard van Paul Nicklen illustreert dit.
Nog gevaarlijker zijn Groenland
en vooral, Antarctica.
De 10 meest kwetsbare steden voor het stijgen van de zeespiegel
liggen vooral in Zuid- en Zuidoost-Azië.
Gemeten naar risicodragende activa, staat Miami voorop:
3,5 biljoen dollar staat op het spel.
Nummer drie: New York en Newark.
Ik was afgelopen herfst in Miami tijdens de supermaan,
een dag met een van de hoogste getijden.
Vissen uit de oceaan zwommen in de straten
van Miami Beach, Fort Lauderdale
en Del Rey.
Dit gebeurt nu regelmatig tijdens de hoogste getijden.
Niet als het regent -- ze noemen dit 'sunny-day flooding'.
Het water komt naar boven via de straatkolken.
De burgemeester van Miami spreekt in naam van velen als hij zegt
dat men in deze crisis niet langer partijdig kan zijn.
Deze crisis wordt met de dag erger.
We moeten partijdigheid achter ons laten.
Ik wil eer betonen aan deze Republikeinen
(Applaus)
die afgelopen herfst de moed hadden
om naar voren te treden en een politiek risico te nemen
door de waarheid te vertellen over de klimaatcrisis.
De kosten van de klimaatcrisis lopen op,
en dan heb ik nog niet alle aspecten opgesomd.
Het is een enorme last.
Ik vermeld er nog één,
want het Wereld Economisch Forum in Davos vorige maand,
zei na hun jaarlijkse enquête onder 750 economen,
dat de klimaatcrisis momenteel het grootste risico vormt
voor de wereldeconomie.
Centrale bankiers
zoals Mark Carney, hoofd van de Bank of England,
zeggen dat het overgrote deel van de koolstofreserves
niet kan worden verbrand.
Subprime koolstof.
Ik ga jullie niet herinneren aan subprime-hypotheken,
het is eigenlijk hetzelfde.
Kijk naar alle koolstof die werd verbrand
sinds het begin van de industriële revolutie.
Dit is de hoeveelheid die werd verbrand in de afgelopen 16 jaar.
Dit zijn de bewezen reserves die geregistreerd staan:
28 biljoen dollar.
Volgens het Internationaal Energieagentschap
mag enkel dit verbrand worden.
De rest, 22 biljoen dollar --
onverbrandbaar.
Risico voor de mondiale economie.
Daarom is desinvesteren praktisch zinvol
en niet enkel een morele verplichting.
Het antwoord op de eerste vraag, 'Moeten we veranderen?'
is ja, we moeten veranderen.
Tweede vraag, 'Kunnen we veranderen?'
Dit is het geweldige nieuws!
De beste vooruitzichten in de wereld 16 jaar geleden
waren dat de wereld tegen 2010 in staat zou zijn
30 gigawatt aan windcapaciteit te installeren.
Dat aantal hebben we 14,5 keer voorbijgestreefd.
We zien een exponentiële curve voor windinstallaties.
De kosten zijn drastisch gedaald.
Sommige landen -- zoals Duitsland, een industriële grootmacht
met een klimaat zoals Vancouver, overigens --
verkreeg vorig jaar december
op een dag 81% van al zijn energie uit hernieuwbare energiebronnen,
vooral zon en wind.
Vele landen verkrijgen gemiddeld meer dan de helft.
Meer goed nieuws:
energieopslag, vooral van batterijen,
kent een opmars
omdat de kost dramatisch werd gereduceerd
om fluctuaties op te vangen.
Voor zonne-energie is het nieuws nog beter.
De beste vooruitzichten 14 jaar geleden waren dat we
één gigawatt per jaar zouden installeren tegen 2010.
Dat aantal werd 17 keer voorbijgestreefd.
Vorig jaar zelfs 58 keer.
Dit jaar zijn we goed op weg om het 68 keer beter te doen.
We gaan dit winnen.
We gaan zegevieren.
De exponentiële curve voor zonne-energie is zelfs nog steiler en dramatischer.
Toen ik hier 10 jaar geleden stond,
zaten we op dit punt.
We zien een revolutionaire doorbraak
in het verschijnen van deze exponentiële curves.
(Applaus)
En de kost werd elk jaar 10% gereduceerd
gedurende 30 jaar.
En gaat nog verder omlaag.
De zakenwereld heeft dit opgemerkt,
want de netpariteit is bereikt.
Toenemende penetratiegraad van zonne-energie.
Onder netpariteit verstaat men de drempel
waaronder hernieuwbare energie goedkoper is dan elektriciteit
opgewekt uit fossiele brandstoffen.
Die drempel is zoals het verschil
tussen 32 en 33 graden Fahrenheit
of 0 graden en 1 graad Celsius.
Het is een verschil van meer dan 1 graad,
het is het verschil tussen ijs en water.
Het verschil tussen bevroren markten
en kapitaalstromen naar nieuwe investeringsmogelijkheden.
Dit is de grootste nieuwe zakelijke kans
in de wereldgeschiedenis
en twee derde is in handen van de private sector.
We zien een explosie aan nieuwe investeringen.
Sinds 2010 hebben wereldwijde beleggingen in opwekking van hernieuwbare energie
fossiele energie overtroffen.
Sindsdien blijft de kloof groeien.
De verwachtingen voor de toekomst zijn nog dramatischer,
ook al wordt fossiele energie nog steeds 40 keer meer gesubsidieerd
dan hernieuwbare energie.
Voegen we daar ook de prognoses voor kernenergie aan toe,
vooral als je in aanmerking neemt
welke inspanningen velen leveren voor meer veilige, acceptabele
en betaalbare vormen van kernenergie,
dan kan dit nog ingrijpender veranderen.
Is er een precedent voor die versnelde toepassing
van een nieuwe technologie?
Er zijn er vele, mobiele telefoons bijvoorbeeld.
In 1980, gaven AT&T en dan Ma Bell
McKinsey de opdracht een wereldwijd marktonderzoek
uit te voeren naar de onhandige, nieuwe telefoons die toen verschenen.
"Hoeveel kunnen we tegen 2000 verkopen?" vroegen ze.
McKinsey antwoordde: "900.000".
En inderdaad, in het jaar 2000
verkochten ze 900.000 exemplaren -- in de eerste drie dagen.
En de rest van het jaar verkochten ze nog 120 keer meer.
Nu zijn er meer mobiele verbindingen dan mensen in de wereld.
Waarom hadden ze het volledig mis?
Ik stelde mezelf die vraag: "Waarom?"
(Gelach)
Het antwoord is driedelig.
Allereerst, de kostprijs daalde veel sneller dan ieders verwachtingen,
zelfs toen de kwaliteit toenam.
En lagelonenlanden -- plaatsen zonder vast netwerk --
waagden de sprong naar deze nieuwe technologie.
De grote uitbreiding vond plaats in ontwikkelingslanden.
Hoe zit dat met het elektriciteitsnet in ontwikkelingslanden?
Niet zo geweldig.
Op veel plaatsen bestaan ze niet.
Er zijn meer mensen zonder elektriciteit in India
dan de gehele bevolking van de Verenigde Staten van Amerika.
Dus nu krijgen we dit:
zonnepanelen op grashutten
en nieuwe bedrijfsmodellen die ze betaalbaar maken.
Muhammad Yunus financierde deze in Bangladesh met microkrediet.
Dit is een dorpsmarkt.
Bangladesh is het snelst groeiende land in de wereld:
gemiddeld twee systemen per minuut, dag en nacht.
We hebben al het nodige:
elk uur bereikt voldoende zonne-energie de aarde
om aan de mondiale energiebehoefte te voldoen voor een heel jaar.
Het is zelfs wat minder dan een uur.
Het antwoord op de tweede vraag, 'Kunnen we veranderen?'
is duidelijk 'Ja'.
Een steeds vastberadener "Ja".
Laatste vraag: 'Gaan we veranderen?'
Parijs was echt een doorbraak,
sommige bepalingen zijn bindend
en de periodieke controles zullen van belang zijn.
Maar naties wachten niet af, ze beginnen alvast.
China heeft aangekondigd dat het vanaf volgend jaar
een cap and trade-systeem gaat toepassen in het hele land.
Waarschijnlijk gekoppeld aan de Europese Unie.
De Verenigde Staten zijn reeds veranderd.
Al deze steenkoolcentrales werden de laatste 10 jaar voorgesteld
en geannuleerd.
Deze bestaande centrales werden buiten dienst gesteld.
Deze centrales hebben hun sluiting aangekondigd.
Allemaal -- geannuleerd.
We gaan vooruit.
Als je kijkt naar alle investeringen
in nieuwe stroomopwekking in de Verenigde Staten:
bijna driekwart was afkomstig van hernieuwbare energie,
vooral wind- en zonne-energie.
We lossen deze crisis op.
De enige vraag is: hoe lang zal het duren om dat te bereiken?
Het is belangrijk dat mensen acties opzetten
om aan te dringen op verandering.
Bijna 400.000 mensen zijn in New York de straat opgegaan
voor de speciale zitting van de VN.
Duizenden, tienduizenden,
gingen de straat op over de hele wereld.
Ik ben uitermate optimistisch.
Zoals ik al zei, we gaan dit overwinnen.
Ik sluit af met dit verhaal.
Toen ik 13 jaar oud was,
hoorde ik het voorstel van president Kennedy om iemand
op de maan te laten landen en veilig terug te brengen
binnen 10 jaar.
Ik hoorde volwassenen in die tijd zeggen:
"Dat is roekeloos, duur, het zal wellicht mislukken."
Maar acht jaar en twee maanden later,
op het moment dat Neil Armstrong voet zette op de maan,
was er groot gejuich in het Mission Control Center van NASA
Hier is een weinig bekend feit:
de gemiddelde leeftijd van de systeemingenieurs
en de destijds aanwezige besturingsmensen, was 26 jaar.
Dat betekent, onder andere,
dat ze 18 jaar oud waren toen ze de oproep ertoe hoorden.
We hebben nu een morele uitdaging
in de traditie van eerdere uitdagingen waar we voor hebben gestaan.
Een van de grootste dichters van de vorige eeuw in de VS,
Wallace Stevens,
schreef een regel die me bijbleef:
"Na de laatste 'nee', komt een 'ja'
en van die 'ja', hangt de toekomst van de wereld af.
Toen de abolitionisten hun beweging startten,
kregen ze telkens nee als antwoord.
En toen kregen ze een ja.
Het vrouwenkiesrecht en de vrouwenrechtenbeweging
kreeg eindeloos nee te horen, tot ze uiteindelijk een ja kregen.
De burgerrechtenbeweging, de anti-apartheidsbeweging,
en meer recent, de ***-emancipatiebeweging
hier in de Verenigde Staten en elders.
Na de laatste 'nee' komt een 'ja'.
Wanneer een grote morele uitdaging zich uiteindelijk uitsplitst
tot een binaire keuze tussen wat goed is en wat fout is,
ligt het resultaat op voorhand vast vanwege wie we zijn als menselijke wezens.
99% van ons, daar staan we nu
en dat is waarom we dit gaan overwinnen.
We hebben al het nodige.
Sommigen twijfelen nog steeds aan onze wil om te handelen,
maar ik zeg dat de wil om te handelen op zich een hernieuwbare bron is.
Hartelijk dank.
(Applaus)
CA: Je hebt een geweldige combinatie van vaardigheden.
Je hebt de geest van een wetenschapper
die een hele reeks kwesties begrijpt
en de vaardigheid om dit in de meest levendige taal om te zetten.
Dat kan niemand anders, daarom leidde je dit ook.
Het was geweldig om te zien tien jaar geleden en nog steeds.
AG: Dat is heel aardig van je, Chris.
Maar, eerlijk gezegd, heb ik veel goede vrienden
in de wetenschappelijke gemeenschap die uiterst geduldig zijn
en die dit aan mij uitleggen
opnieuw en opnieuw
tot ik het in eenvoudige taal kan gieten
die ik begrijp.
Dat is de sleutel tot een poging tot communicatie.
CA: Je toespraak.
Het eerste deel: beangstigend,
het tweede deel: ontzettend hoopvol.
Hoe weten we of al die grafieken en vooruitgang voldoende zijn
om een oplossing te bieden voor wat je eerst zei?
AG: Ik denk dat het overschrijden --
weet je, ik maak nog maar 15 jaar deel uit van de zakenwereld.
Een van de dingen die ik heb geleerd is dat het een verschil maakt
of een nieuw product of dienst duurder is
dan het gevestigde, of goedkoper.
Het maakt blijkbaar een verschil als het goedkoper is.
(Gelach)
Als die grens overschreden wordt,
veranderen veel dingen drastisch.
We zijn vaak verrast door deze ontwikkelingen.
Wijlen Rudi Dornbusch, de grote econoom, zei:
"Het duurt veel langer dan je denkt voor iets gebeurt,
maar dan gebeurt het allemaal veel sneller dan je had gedacht."
Ik denk dat dit is waar we staan.
Sommigen gebruiken nu de term 'Solar Singularity',
dat wil zeggen wanneer het onder de netpariteit daalt --
ongesubsidieerd op de meeste plaatsen --
dan is dat de standaardkeuze.
In een van de presentaties gisteren, over het busje,
is er een poging tot regelgeving om dit af te remmen.
Maar ik denk gewoon niet dat het zal lukken.
Er is een vrouw in Atlanta, Debbie Dooley,
voorzitster van de Atlanta Tea Party.
Men wilde haar hulp
in een poging zonnepanelen te belasten en te reguleren.
Ze had net nieuwe zonnepanelen op haar dak
en ze begreep het verzoek niet.
(Gelach)
Ze vormde een alliantie met de Sierra Club
en zij vormden een nieuwe organisatie genaamd de Green Tea Party.
(Gelach)
(Applaus)
En ze kelderden het voorstel.
Dus, het antwoord op je vraag is,
het klinkt nogal melig en misschien is het een cliché,
maar 10 jaar geleden -- Christiana [Figueres] verwees hiernaar --
er zijn mensen in dit publiek die een belangrijke rol speelden
in het genereren van deze exponentiële curves.
Voor sommigen pakte het economisch niet goed uit,
maar het bracht deze mondiale revolutie op gang.
En wat mensen in dit publiek nú doen
die weten: we gaan dit winnen.
Maar zeer belangrijk is hoe snel we winnen.
CA: Al Gore, dat was bijzonder krachtig.
Als dit het jaar blijkt te zijn
dat de partijdigheid verandert,
zoals je zei, het is niet langer een kwestie van partijdigheid,
maar jij brengt mensen van beide zijden samen,
gesteund door de wetenschap, door dit soort investeringsmogelijkheden
en door de redenering dat je dit overwint --
Dat is echt spannend.
Hartelijk bedankt.
AG: Bedankt om me weer terug te brengen bij TED.
Bedankt!
(Applaus)