Tip:
Highlight text to annotate it
X
De Noordpool in de bovenkant van de aarde en de Zuidpool is de onderkant, natuurlijk...
maar de aarde zo'n beetje een bol, en die hebben niet echt een boven- en onderkant. Toegegeven,
de aarde is geen perfecte bol en draait in de ruimte - draaiend om een
imaginaire rotatie-as. Een van de punten waar die as door de aarde gaat, precies
hier in de Noordelijke IJszee, waar de Russen hun vlag op de zeebodem hebben geplaatst in 2007,
heet de Noordpool... of eigenlijk, het is de "geografische" Noordpool. Want, net als
dat er verschillende definities voor een jaar zijn, zijn er verschillende Noordpolen.
Bijvoorbeeld, kompassen wijzen niet naar de geografische, of draaiende, Noordpool. Ze
wijzen naar de MAGNETISCHE Noordpool, toevallig een magnetische zuidpool aangezien tegengestelde
polen elkaar aantrekken. De magnetische Noord (eigenlijk Zuid) pool en Zuid (eigenlijk Noord) pool zijn een
elektromagneet, ontstaan door wervelende convectiestromingen in de vloeibare ijzeren buitenste kern.
Deze stromingen worden zwaar beïnvloed door de rotatie van de aarde, dus het magnetische
veld dat ze genereren lijnt ongeveer op met de rotatieas van de aarde - maar niet helemaal,
en niet onveranderlijk. Honderd jaar geleden, lag de magnetische Noordpool in het noorden van
Canada - 2000km ten zuiden van de geografische Noordpool. En sindsdien beweegt deze consistent naar het
Noordwesten, en bevindt zich momenteel in het midden van de Noordelijke IJszee, 450km ten zuiden
van de geografische Noordpool, en hij beweegt elk jaar zo'n 55km dichter naar Rusland.
Sterker nog, de magnetische Zuidpool ligt niet precies tegenover de
magnetische Noordpool - hij beweegt in een wat onafhankelijke manier en is momenteel
20° dichter bij de evenaar dan de magnetische Noordpool! Dat is de natuur van magnetische velden die door
verwarrend draaiend vloeibaar ijzer diep in de aarde worden gegenereerd.
Maar stel je voor dat er, in plaats van dat, een gigantische, perfecte staafmagneet in de
aarde zit, dan richt die perfecte staafmagneet zich naar de GEOmagnetische Noordpool.
Welke momenteel in Ellesmere Island, Nunvut, Canada ligt. Deze pool, samen met
de geomagnetische Zuidpool, welke wel precies aan de andere kant van de aarde ligt, representeert
de algemene trend van het magnetische veld van de aarde. Helemaal omdat het tot de ruimte rijkt.
Dus ondanks dat het niet handig is voor kompasnavigatie op het aardoppervlak,
beïvloedt het wel het pad van de zonnewinddeeltjes die de aurora's veroorzaken - of
het noorderlicht. Prachtig.
Samengevat, de plaats van de Noordpool hangt af van wat je ervan wilt denken. De aarde draait als
een top rond de geografische Noordpool, kompassen richten naar de magnetische Noordpool
(welke eigenlijk de magnetische Zuidpool is), en het noorderlicht is het sterkst in een
ring om de "geomagnetische" Noordpool (ook een magnetische Zuidpool).
Alle drie de Noordpolen bewegen ook - de magnetische en geomagnetische polen veranderen vrij heftig.
Maar zelfs de geografische Noordpool beweegt tot tien meter per jaar, doordat de aarde om zijn as
wiebelt dankzij - door de seizoenen veroorzaakte - verschillen in luchtdruk over de hele aarde, smeltende ijskappen, etc...
Aangenomen dat de Russen hun plag precies op de geografische Noordpool hebben geplant in
Augustus 2007, is hij niet één keer precies op de pool geweest - hij was 12 meter verder weg in 2009
en slechts 20cm in 2010 - momenteel ligt hij 3 en een halve meter weg. Eigenlijk
doet de aarde de grootste, langzaamste, paaldans ooit om de Russische vlag.