Tip:
Highlight text to annotate it
X
Vandaag spreek ik over de verhouding
tussen wetenschap en menselijke waarden.
Over het algemeen wordt aangenomen dat
vragen over moraal,
vragen over goed en kwaad,
vragen zijn waarover de wetenschap geen mening heeft.
Wetenschap kan ons helpen
om krijgen wat we waarderen,
maar niet kan vertellen wat we moeten waarderen.
Het gevolg is dat de meeste mensen, ook hier,
denken dat de wetenschap geen antwoord heeft
op de belangrijkste vragen in het menselijke leven.
"Wat is het waard om voor te leven?"
"Wat is het waard om ervoor te sterven?"
"Wat is een goed leven?"
Volgens mij is dat onderscheid
tussen wetenschap en menselijke waarden
een illusie.
Een behoorlijk gevaarlijke illusie
op dit moment in de menselijke geschiedenis.
Het is vaak gezegd dat wetenschap
geen basis kan geven voor menselijke waarden
omdat wetenschap zich richt op feiten.
Feiten en waarden lijken tot verschillende werelden te behoren.
Vaak wordt aangenomen dat er geen beschrijving
van de wereld beschikbaar is
die ons kan vertellen hoe de wereld zou moeten zijn.
Maar ik denk dat dit duidelijk niet waar is.
Waarden zijn op een bepaalde manier ook feiten.
Ze zijn feiten over het welzijn van bewuste wezens.
Waarom hebben we geen ethische verplichtingen ten opzichte van stenen?
Waarom leven we niet mee met een steen?
Omdat we denken dat stenen niet kunnen lijden.
We maken ons meer zorgen maken
over onze medeprimaten dan over insecten
omdat we denken dat ze gevoeliger zijn
voor mogelijk geluk en lijden.
Het cruciale punt is
dat dit een feitelijke claim is.
Dit kan juist of onjuist zijn.
Door een verkeerd inzicht in de verhouding tussen biologische complexiteit
en de mogelijkheid van een bewuste ervaring
zouden we het innerlijk leven van insecten onjuist begrijpen.
Er is geen definitie,
geen enkele menselijke moraliteit
en menselijke waarden die ik ooit tegen ben gekomen
die niet op enig manier terug te brengen zijn
tot zorgen over een bewustzijn
en de mogelijke verandering daarin.
Zelfs wanneer je je waarden krijgt van een religie,
zelfs wanneer je denkt dat goed en kwaad uiteindelijk
verband houden met een leven na de dood,
zoals eeuwig geluk met God
of eeuwig lijden in de hel,
je maakt je nog steeds zorgen over het bewustzijn en wat daarin verandert.
Beweren dat zulke veranderingen gevolgen hebben na de dood
is op zichzelf al een feitelijke claim,
die juist of onjuist kan zijn.
Wat betreft de voorwaarden voor een goed leven
in dit leven, een mensenleven,
weten we dat er een groot bereik van zulke feiten bestaat.
Het is mogelijk om te leven in een staat met een falende overheid,
waar wat fout kan gaan ook fout gaat,
waar moeders hun kinderen niet te eten kunnen geven,
waar onbekenden onmogelijk in vrede kunnen samenwerken,
waar mensen zonder onderscheid vermoord worden.
En we weten dat we ons binnen dit bereik voortbewegen
in de richting van iets idyllischer,
naar een plek waar een conferentie als deze mogelijk is.
En we weten, we weten,
dat er juiste en onjuiste antwoorden zijn
hoe ons in deze ruimte te gedragen.
Is cholera aan drinkwater toevoegen een goed idee?
Waarschijnlijk niet.
Is het een goed idee om te geloven in het kwade oog,
zodat, wanneer je iets slechts overkomt,
je meteen de buren de schuld geeft? Waarschijnlijk niet.
Er zijn waarheden te ontdekken
over hoe samenlevingen tot bloei komen,
of we deze waarheden begrijpen of niet.
Moraal heeft een relatie met deze waarheden.
Wanneer je over waarden spreekt, spreek je dus over feiten.
Onze toestand in de wereld kan op vele niveaus begrepen worden:
vanuit het niveau van het menselijk DNA
tot het niveau van economische systemen
en politieke akkoorden.
Maar wanneer we spreken over een mensenleven
hebben we het natuurlijk over het menselijk brein.
We weten dat ons bewustzijn van de wereld en onszelf
tot stand komt in het brein,
wat er ook gebeurt na de dood.
Zelfs als de zelfmoordterrorist 72 maagden krijgt in het leven na de dood,
is in dit leven zijn persoonlijkheid,
zijn nogal ongelukkige persoonlijkheid,
het product van zijn brein.
De bijdrage van cultuur is dus
dat cultuur ons verandert
door ons brein te veranderen.
Elke culturele variatie
in de manier waarop mensen zich ontwikkelen,
kan dus begrepen worden
in de context van de wetenschap van het verstand:
neurologie, psychologie, ....
Ik bepleit dus
de reductie van waarden tot feiten,
feiten over bewuste ervaringen
van bewuste wezens.
We kunnen ons een ruimte voorstellen
van mogelijke veranderingen in het bewustzijn van deze wezens.
Ik beschouw dit als een moreel landschap
met pieken en dalen
zoals de toestand van bewuste wezens,
zowel persoonlijk als collectief.
Het valt op dat
gelukkige momenten bestaan
die we slechts zelden bereiken.
Die willen we ontdekken.
We noemen deze momenten
het best mystiek of spiritueel.
Misschien bestaan voor ons onbereikbare ervaringen
vanwege de structuur van ons verstand.
Een ander verstand bereikt deze ervaring misschien wel.
Laat me duidelijk vertellen wat ik niet bedoel.
Ik zeg niet dat wetenschap deze ruimte in kaart kan brengen
of dat wetenschappelijke antwoorden mogelijk zijn
op elk mogelijk moreel vraagstuk.
Ik denk niet dat op een dag
een supercomputer kan vertellen of je een tweede kind moet krijgen,
of we de kernfabrieken van Iran moeten bombarderen
of dat je de kosten voor TED als zakelijke uitgave kan aftrekken.
(gelach)
Maar wanneer vragen mensenlevens beïnvloeden
dan bestaat een antwoord, of wij dat kunnen vinden of niet.
Dit toegeven,
gewoon toegeven dat goede en foute antwoorden bestaan
op de vraag hoe mensen tot bloei komen,
verandert hoe we over moraliteit spreken,
en verandert onze verwachtingen
tegenover menselijke samenwerking in de toekomst.
Er zijn bijvoorbeeld 21 staten in de VS
waar lijfstraffen in het klas toegestaan zijn.
Een leraar mag een kind slaan met een houten lat.
met grote blauwe plekken, blaren en zelfs open wonden tot gevolg.
Honderdduizenden kinderen per jaar
overkomt dit regelmatig.
De locaties van deze verlichte staten zullen u niet verbazen.
We hebben het niet over Connecticut.
De achterliggende gedachte voor dit gedrag is expliciet religieus.
De schepper van het universum heeft zelf gezegd
dat we de roede niet mogen sparen,
anders verpesten we het kind.
Dit staat in Spreuken 13 en 20 en, geloof ik, in 23.
Stellen we dan de voor de hand liggende vraag?
Is het een goed idee
om kinderen bloot te stellen
aan pijn, geweld en publieke vernedering
om emotionele ontwikkeling en goed gedrag
te stimuleren?
(gelach)
Kun je eraan twijfelen
dat deze vraag een antwoord heeft
en dat het een belangrijk antwoord is?
Velen van u kunnen opmerken
dat "gelukkig leven" geen echte definitie heeft
en schijnbaar altijd open staat voor herdefinitie.
Dus rijst de vraag:
Wat kan "gelukkig leven" objectief zijn?
Vergelijk met het concept "gezond leven".
Het concept "fysieke gezondheid" is niet gedefinieerd,
zoals Michael Specter zojuist vertelde. Het is veranderd in de loop der jaren.
Toen dit standbeeld werd gemaakt
was de leeftijdsverwachting wellicht 30 jaar.
Dat is nu 80 jaar in de ontwikkelde wereld.
In de toekomst kunnen we met ons DNA rommelen
zodat geen marathon kunnen lopen op je 200ste
als een serieuze handicap wordt beschouwd.
Mensen zouden geld geven wanneer je zo ongezond bent.
(gelach)
Let op: het concept gezondheid is
open gedefinieerd
maar het is niet leeg.
Het onderscheid tussen een gezond persoon
en een dood persoon
is zo duidelijk als elk onderscheid in de wetenschap.
Bemerk ook dat vele pieken in het morele landschap bestaan.
Er kunnen gelijkwaardige alternatieven zijn om te bloeien,
om een samenleving zo te organiseren
dat mensen zich maximaal ontwikkelen.
Waarom zou dit niet
een objectieve moraliteit ondermijnen?
Denk aan hoe we praten over eten.
Ik zou je nooit overtuigen
dat er maar één juiste voeding bestaat.
Heel veel producten zijn
duidelijk gezond voedsel.
Toch bestaat een onderscheid
tussen eten en gif.
Het feit dat meerdere juiste antwoorden bestaan
op de vraag "Wat is voedsel?"
betekent niet dat
er geen waarheden bestaan over menselijke voeding.
Veel mensen maken zich zorgen
dat een universele moraal noodzakelijk
geen uitzonderingen aanvaardt.
Als je bijvoorbeeld niet mag liegen,
mag je nooit liegen.
Wanneer je een uitzondering hierop vindt,
dan bestaat er geen morele waarheid.
Waarom zouden we dit denken?
Vergelijk met het schaakspel.
Wanneer je goed wilt schaken
is het principe "raak je koningin niet kwijt"
heel verstandig.
Maar hierop zijn uitzonderingen.
Soms is je koningin opofferen een briljante zet.
Soms is het zelfs de enige juiste zet.
En toch is het schaakspel volledig objectief.
Het feit dat er uitzonderingen zijn
verandert dit niet.
Dit brengt ons bij het menselijk gedrag
op het morele vlak.
Beschouw het grote probleem van het vrouwelijk lichaam.
Wat moet je er mee?
Dit is één van de mogelijkheden.
Je kan het bedekken.
Het standpunt van onze intellectuele gemeenschap is,
ondanks dat we dit niet leuk vinden,
en dit verkeerd vinden
in Boston of Palo Alto,
dat het niet aan ons is om te zeggen
dat de trotse afstammelingen van een eeuwenoude cultuur
fout zijn door hun vrouwen en dochters te dwingen
in stoffen zakken te leven?
En wie zijn wij om te beweren dat het fout is
om ze te slaan met staalkabels
of batterijzuur in hun gezicht te gooien,
wanneer ze het privilege weigeren om zo ingepakt te worden?
Of wie zijn wij om dit niet te zeggen?
Wie zijn wij om te doen
alsof we zo weinig weten over menselijk welzijn
dat we niet kunnen oordelen over dit soort praktijken.
Ik bedoel niet het vrijwillig dragen van een hoofddoek.
Vrouwen moeten kunnen dragen wat ze willen.
Maar wat betekent vrijwillig
in een samenleving waar,
wanneer een meisje verkracht wordt,
de eerste impuls van haar vader vaak is
haar vermoorden uit schaamte?
Laat dat feit eventjes in je brein doordringen.
Je dochter wordt verkracht,
en haar doden is het eerste wat je wil.
Is dit misschien
een hoogtepunt in de menselijke ontwikkeling?
Dit betekent niet dat
wij de perfecte oplossing in onze samenleving hebben.
Dit is bijvoorbeeld
wat je ziet in bijna elke krantenwinkel
in de ontwikkelde wereld.
Toegegeven, veel mannen hebben
een studie filosofie nodig om het probleem met deze prentjes te zien.
(gelach)
Maar wanneer we in een kritische stemming zijn,
kunnen we ons afvragen:
"Is dit de perfecte uitdrukking
van psychologisch evenwicht
tussen jeugd, schoonheid en het vrouwelijk lichaam?"
Is dit de optimale omgeving
om je kinderen op te voeden?
Waarschijnlijk niet. Misschien bestaat een plek
in het spectrum
tussen deze twee extremen
met een beter evenwicht.
(applaus)
Misschien zijn er vele plekken.
Nogmaals, gelet op andere veranderingen in de menselijke cultuur
bestaan vele pieken in het morele landschap.
Het is opvallend dat
veel meer manieren bestaan om niet op een piek te zijn.
De ironie, vanuit mijn perspectief,
is dat de enige mensen, die het met mij eens zijn
en die denken dat juiste en onjuiste antwoorden op morele vragen bestaan,
op een of andere manier religieuze demagogen zijn.
Zij denken natuurlijk dat zij de juiste antwoorden op morele vragen hebben
omdat ze die gekregen hebben van een stem in een wervelwind,
niet omdat ze een analyse hebben gemaakt
van oorzaken en voorwaarden van menselijk en dierlijk welzijn.
Religie is voortdurend
een lens waardoor de meeste mensen morele vraagstukken bekijken.
De meeste morele gesprekken gaan niet meer
over echte vragen over menselijk en dierlijk lijden.
Dit is de reden dat we veel discussiëren
over bijvoorbeeld het homohuwelijk
en niet over genocide, of verspreiding van kernwapens,
of armoede, of een ander uiterst belangrijk onderwerp.
Maar de demagogen hebben gelijk over één ding:
de behoefte aan een universeel begrip van menselijke waarden.
Waarom gebeurt dit niet?
Bemerk dat we anders handelen
wanneer we over moraliteit spreken,
vooral seculiere, academische, wetenschappelijke types.
Wanneer we over moraal praten, respecteren we verschillende meningen
op een manier dat we over andere onderwerpen niet doen.
De Dalai Lama staat elke ochtend op
en hij mediteert over medeleven.
Hij denkt dat andere mensen helpen
een integraal onderdeel van menselijk geluk is.
Aan de andere kant hebben we Ted Bundy.
Ted Bundy hield van ontvoering en verkrachting.
Hij martelde en vermoordde jonge vrouwen.
Dit is een oprecht meningsverschil
over hoe we onze tijd optimaal moeten besteden.
(gelach)
De meeste westerse intellectuelen
kijken naar deze situatie
en ze zeggen: "Er is niets
waarover de Dalai Lama echt gelijk heeft,
of waarover Ted Bundy echt ongelijk heeft
dat een reëel argument geeft,
dat kan vallen binnen het bereik van de wetenschap."
Hij houdt van chocolade, hij houdt van vanille.
De een kan niets tegen de ander zeggen
wat de ander zou kunnen overtuigen.
Zo werkt wetenschap niet.
Links staat Edward Witten.
Hij houdt zich bezig met de snaartheorie.
Als je de slimste natuurkundigen vraagt
wie de slimste natuurkundige is,
dan antwoordt de helft Ed Witten.
De andere helft zegt dat ze de vraag niet apprecieert.
(gelach)
Wat zou er gebeuren als ik op een natuurkundig congres verschijn
en zeg: "Snaartheorie is onzin!"
"Het blijft niet hangen. Ik wil het universum
niet op zo'n kleine schaal beschouwen."
"Ik ben geen fan."
(gelach)
Niets gebeurt omdat ik geen natuurkundige ben.
Ik begrijp de snaartheorie niet.
Ik ben de Ted Bundy van de snaartheorie.
(gelach)
Ik wil geen lid zijn van een snaartheorieclub die mij als lid wil hebben.
En dit is juist het punt.
Wanneer we over feiten spreken,
moeten we bepaalde meningen uitsluiten.
Dat is nodig om een expertisegebied te kunnen hebben.
Dat is nodig om kennis mee te laten tellen.
Hoe hebben we onszelf overtuigd
dat in het morele domein geen expertise bestaat,
of moreel talent, of zelfs morele genialiteit?
Hoe hebben we onszelf overtuigd
dat elke mening moet kunnen?
Hoe hebben we onszelf overtuigd
dat elke cultuur een morele visie heeft,
die het overwegen waard is?
Heeft de Taliban
een visie op natuurkunde
die het overwegen waard is? Nee!
(gelach)
Hoe kan hun onwetendheid duidelijker zijn
dan over het menselijk welzijn.
(applaus)
Dit heeft de wereld nu nodig:
mensen, zoals wij, die toegeven
dat juiste en onjuiste antwoorden bestaan
op vragen over menselijke ontwikkeling.
Moraliteit heeft een relatie met
dat domein van feiten.
Het is mogelijk
voor individuen, en zelfs voor hele culturen
om te geven om de verkeerde dingen.
Het is mogelijk voor ze
om overtuigingen en verlangens te hebben
die zorgen voor onnodig menselijk lijden.
Dit toegeven is genoeg om de discussie over moraliteit te veranderen.
We leven in een wereld waarin
grenzen tussen landen steeds minder betekenen.
Op een dag zullen ze niets meer betekenen.
Onze wereld is gevuld met vernietigende technologie,
die we niet ongedaan kunnen maken.
Het zal altijd makkelijker zijn
dingen te breken dan ze te herstellen.
Het lijkt mij daarom overduidelijk
dat we niet kunnen
respecteren en tolereren
dat er grote verschillen zijn over menselijk welzijn,
zoals we niet tolereren dat verschillende opvattingen zijn
over de manier waarop ziektes zich verspreiden,
of over veiligheidsstandaarden van gebouwen en vliegtuigen.
We moeten dichter bij elkaar komen
wat betreft de antwoorden op de belangrijkste levensvragen.
Daarvoor moeten we toegeven dat er antwoorden zijn op deze vragen.
Dankuwel.
(applaus)
C. A. : Zo, dat was een gevoelig onderwerp.
Hier in het publiek of ergens anders op aarde,
zouden sommige mensen tijdens de lezing
het misschien willen uitschreeuwen van woede.
Taal lijkt hier heel belangrijk.
Wanneer je praat over de hoofddoek,
spreek je over vrouwen gekleed in stoffen zakken.
Ik heb geleefd in de moslimwereld, gesproken met veel moslimvrouwen.
Sommige van hen zouden iets anders zeggen.
"Nee, weet je, dit is een viering
van onze speciale vrouwelijkheid."
"het helpt dat op te bouwen en het is een gevolg van ... "
en dit is, maar daar valt over te twisten, een genuanceerde psychologische visie
"dat mannelijke *** niet te vertrouwen is."
Kun jij een gesprek aangaan met zo'n vrouw
zonder over te komen als een culturele kolonist?
Sam Harris: Ik probeerde dat kort uit te leggen
terwijl de tijd op de klok wegtikte.
De hoofdvraag is:
wat is vrijwillig in een situatie
waar mannen verwachtingen hebben,
en jij zeker op een bepaalde manier behandeld wordt
wanneer je jezelf niet bedekt?
Wanneer iemand in deze zaal
een hoofddoek wil dragen,
of een gekke hoed, of zijn gezicht wil tatoeëren --
we moeten vrij zijn om te doen wat we willen,
maar we moeten eerlijk zijn over
de beperkingen opgelegd aan deze vrouwen.
Daarom denk ik dat we niet te voortvarend moeten zijn
om ze op hun woord te vertrouwen,
vooral wanneer het buiten 50 ºC is
en jij een volledige burka draagt.
C.A.: Veel mensen willen geloven
in dit concept van morele vooruitgang.
Maar kan jij dat verzoenen met,
ik begreep dat je kon verzoenen
met een wereld die niet eendimensionaal wordt,
waar we allemaal hetzelfde moeten denken?
Geef eens een schets van,
wanneer je klok 50 of 100 jaar vooruitdraait,
hoe jij graag denk over de wereld,
waarin morele vooruitgang in evenwicht is
met financiële voorspoed.
Ik denk dat wanneer je toegeeft
dat we stilaan onze breinen begrijpen
op het niveau van de hersenen, in alle details,
dat je dan moet toegeven
dat we een veel scherper zicht zullen krijgen
op alle positieve en negatieve kwaliteiten
waarover we beschikken.
We krijgen inzicht in positieve sociale emoties,
zoals inlevingsvermogen en medeleven.
We zullen de factoren begrijpen
die dit bevorderen: een genetische aanleg
de manier waarop mensen met elkaar praten,
of economische systemen.
Wanneer we beginnen om hier licht op te werpen
zullen we onvermijdbaar elkaar benaderen
voor wat betreft die feiten.
Niet alles ligt voor het oprapen.
Het zal niet zo zijn dat
mijn dochter sluieren
net zo goed is als haar leren
zelfvertrouwen en een goed opgeleiding te hebben
in de context van mannen die verlangen naar vrouwen.
Ik denk niet dat we een subsidie nodig hebben om te ontdekken
dat verplichte hoofddoeken een slecht idee zijn.
Maar op een bepaald moment
kunnen we de hersenen van alle betrokkenen scannen
en ze daadwerkelijk ondervragen.
Houden mensen in deze systemen
net zoveel van hun dochters?
Ik denk dat er overduidelijk juiste antwoorden zijn.
C.A.: Wanneer uit de resultaten blijkt dat ze dat inderdaad doen,
ben jij dan bereid je huidige instinctieve oordeel aan te passen
over sommige zaken?
S.H.: Ja, een voor de hand liggend feit
dat je van iemand kan houden
in de context van een volledig gestoord geloofssysteem.
"Ik wist dat mijn homoseksuele zoon
naar de hel gaat, wanneer hij een vriend vindt."
"Daarom heb ik zijn hoofd afgehakt. Dat was het beste voor hem."
Wanneer je al deze delen uitgelijnd krijgt,
dan kun je waarschijnlijk spreken van de emotie liefde.
Maar we moeten het dan hebben
over welzijn in een grotere context.
We zitten allemaal in deze situatie.
Het gaat niet om één man in extase,
die zich vervolgens opblaast in een bus.
C.A.: Ik zou graag over dit onderwerp
nog uren verder willen praten met je.
Misschien een volgende keer. Bedankt voor je komst.
S.H.: Het was een eer. Dankjewel.
(applaus)