Tip:
Highlight text to annotate it
X
(c) Nederlandse Publieke Omroep
Hallo, ik ben Maureen.
Ik woon in Ursem, dat ligt in Noord-Holland.
Ik ben 12 jaar en mijn ouders hebben een tulpenbedrijf.
Ik help vaak mee op het land. Dan ga ik tulpen 'koppen'.
Dan knip ik de bloemen af en gooi ze weg.
Dat is jammer voor de bloem maar goed voor de bol.
Die bollen groeien onder de grond.
Kijk, een bol bestaat uit wel vijf kleinere bollen.
Hier kunnen weer vijf tulpen uit groeien.
Als het geregend heeft zie ik vaak iets wonderlijks.
Waterdruppels blijven als parels op de bladeren liggen. Mooi he?
Maar zo'n zelfde druppel blijft niet op mijn overall liggen.
Dan wordt die in de stof gezogen. Dat is toch raar.
Vandaag, Full Proof over druppels.
Dit is een regenkamer. Hier regent het bijna de hele dag.
In al deze bakken zitten bollen. Bollen houden van regen.
En dit is Johan, mijn super sterke assistent.
Johan houdt niet van regen.
Tijd voor de eerste proef.
We zijn hier in de broeikas.
Hier groeien de tulpen van bol tot bloem.
Proef 1.
Ik heb hier een glas, tot de rand toe gevuld, met water.
Hoeveel schroefjes kan je er in gooien voordat het glas overstroomt?
Een? Nee.
Vijf?
Nee, het stroomt nog steeds niet over.
Twintig? Het stroomt nog niet over.
Het water komt bol te staan.
Je zou denken dat het glas zou overstromen.
Maar er zitten krachten het water die het bij elkaar houden.
Dit noen je oppervlakte spanning.
Nog een schroefje.
Ai, de bol stort in, het glas stroomt over.
In de ruimte stort een waterdruppel niet in.
Het water blijft als een grote druppel bij elkaar.
Het wordt een bol.
Je kunt de oppervlaktespanning nog beter zien. Grappig he?
Maar je hoeft niet in de ruimte te zijn om leuke proefjes doen met oppervlaktespanning.
De tweede proef.
Een punaise is van metaal.
Metaal is zwaarder dan water.
Daarom zinkt de punaise naar de bodem.
Hoe kan je hem toch op het water laten drijven?
Droog hem even af en plaats hem voorzichtig op het oppervlak.
Tadaa. Het werkt heel goed.
De oppervlakte spanning zorgt er voor dat het water bij elkaar wil blijven.
Je krijgt een soort vliesje van water.
Als je daar heel voorzichtig mee omgaat blijft het heel en kan je er kleine dingetjes op leggen.
De punaise drijft dus niet in het water maar ligt op het water.
De derde proef.
Punaises kan je op het water leggen, maar kan het ook met een paperclip?
Met van die dikke vingers lukt het niet.
Je duwt meteen door het vliesje heen.
Ik heb er een slimme truc voor.
Plaats de paperclip op een stukje tissue.
Dan leg ik de tissue met paperclip voorzichtig op het water.
De tissue zuigt zich vol met water en zinkt naar de bodem.
De paperclip blijft op het water liggen.
Insecten, zoals de waterjuffer kunnen over het water lopen.
Ze zijn zwaarder dan water, maar de poten zijn zo lang...
dat ze net als een paperclip op het water blijven liggen.
Ze prikken niet door het vliesje heen.
Proef 4. Dit is een nieuwe, ongebruikte theedoek.
Je kan er niets mee afdrogen want water blijft er als druppels op liggen.
Wat moet je doen om er voor te zorgen dat de druppels in een keer worden opgezogen...
en je de theedoek kunt gebruiken.
Doe een beetje afwasmiddel op de theedoek.
Nu wordt het water in een keer opgezogen door de theedoek.
De oppervlaktespanning neemt af door het afwasmiddel.
Het water wordt niet meer als een bol bij elkaar gehouden, maar op gezogen door de theedoek.
Om met een nieuwe theedoek te kunnen afdrogen moet je hem altijd een keer wassen.
Er blijven dan kleine beetjes zeep op de doek achter.
De theedoek neemt het water op.
Na drie weken zijn de tulpen klaar om te oogsten.
De bol wordt er af gesneden en de tulpen worden in bosjes van 10 verpakt.
Zo'n bos is klaar voor de vaas.
Proef vijf. Neem een vaas met water.
Leg er een ansichtkaart op en draai de vaas om.
Tadaa, de kaart blijft onder de vaas plakken.
Het water blijft in de vaas.
Tot dat iemand de kaart weg haalt.
Maar zou de zelfde truc ook lukken met dit knoflooknetje?
Ik span het netje over de vaas.
Kijk het water gaat gewoon door het netje.
Ik leg er weer een ansichtkaart op en draai de vaas om.
Johan mag de kaart voorzichtig weghalen.
Zonder netje is de oppervlakte spanning niet sterk genoeg om het water in de vaas te houden.
Door het netje krijg je allemaal kleine druppels.
De druppels samen zijn sterk genoeg om het water tegen te houden.
Wij kweken verschillende soorten tulpen.
We hebben rode en oranje en met mooie randjes.
En deze vind ik de mooiste.
Helaas, we hebben geen blauwe tulpen.
Proef 6. Hoe kan je van een witte tulp een blauwe tulp maken?
Zet de tulp in het water.
Kleur het water met een kleurstof die je ook voor taartjes kan gebruiken en wacht even.
En nog even wachten.
En nog even wachten.
Tsja, dit duurt echt lang.
De stengel van de tulp bestaat uit allemaal dunne buisjes.
Het zijn eigenlijk hele dunne rietjes.
De oppervlaktespanning zorgt er voor dat water druppels vormt...
maar het helpt water ook om in dunne buisjes omhoog te kruipen.
In de schors van bomen zitten ook allemaal dunne buisjes.
Ze lopen van de wortels helemaal tot aan de bladeren.
De buisjes heten bij een boom vaten.
Ze zorgen er voor dat het water naar boven kan klimmen.
Soms wel tot 100 meter hoogte.
Dit gaat echt niet snel.
Laten we nog eens een proefje met afwasmiddel doen.
Proef 7. Afwasmiddel verstoort dus de oppervlakte spanning van water.
Hoe kan je dat gebruiken om kunst te maken?
Neem een bordje melk. Druppel daar wat gekleurde verf in.
Doe een beetje afwasmiddel op een wattenstaafje...
en hou het tussen de kleurtjes.
Wauw, mooi he!
Op de plek van het afwasmiddel verdwijnt de oppervlaktespanning van de melk.
Het vliesje breekt. De verf beweegt mee.
Proef 8, nog een proefje met zeep.
Hoe kan je een bootje laten varen met afwasmiddel als motor?
Druppel wat afwasmiddel in het gaatje achter in het bootje.
Daar gaat ie.
Net als bij de verf zorgt het afwasmiddel er voor...
dat het vliesje op het water breekt.
Het water stroomt aan de achterkant uit het bootje...
waardoor het bootje naar voren schiet.
Terug naar de tulp, je ziet het, hij is blauw geworden.
Mooi he?
Tulpenbladeren hebben speciale eigenschappen.
Het water blijft er als druppels op liggen.
Dat komt omdat het blad bedekt is met allemaal kleine naaldjes.
Je zou denken dat die naaldjes door de druppel heen prikken.
Maar dat is niet zo, 't water blijft in bolletjes op de naaldjes liggen.
Met een ballon en een punaise kan ik laten zien hoe dat werkt.
Een punaise prikt zo een ballon stuk.
Dus wat zou er gebeuren met 100 punaises?
Nee, de ballon gaat niet stuk.
Je kan zelfs duwen.
Nou ja...
Zo blijven druppels water op de naaldjes van een tulpenblad liggen.
Dit is super bijzondere verf.
Het is verf waarin allemaal van die waterafstotende naaldjes zitten.
Ik spuit mijn schoenen ermee in.
Kijk, water rolt er zo af.
Maar ook tomatenketchup.
Of modder.
Mijn schoen blijft schoon.
Deze speciale verf wordt gebruikt op ramen van hoge gebouwen.
Dat is handig want dan hoeft de glazenwasser niet meer langs te komen.
Het zit ook op de ramen van vliegtuigen.
Zodat water en vuil er niet op blijven zitten...
en de piloten naar buiten kunnen blijven kijken.
Dit vraagt om een grote test. Werkt het echt zo goed?
Op de boerderij draagt iedereen een saaie overal.
Want mooie kleren worden vies.
Wat nu als ik Johan inspuit met de super verf.
Als het goed is wordt je dan niet meer vies.
Even testen.
Een beetje modder er op.
Nou, die superverf werkt nog niet goed genoeg.
Maar dit heb ik altijd al willen doen.
Johan nat spuiten.