Tip:
Highlight text to annotate it
X
Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Axel Saffran
128 jaar geleden
schafte het laatste land op de wereld de slavernij af
en 53 jaar geleden
gaf Martin Luther King zijn beroemde "Ik heb een droom"-toespraak.
Maar we leven nog altijd in een wereld
waarin de kleur van onze huid niet alleen een eerste indruk geeft,
maar een blijvende indruk.
Ik ben geboren in een kleurrijke familie.
Mijn vader is de zoon van een meid,
van wie hij een intens donkere chocoladetint erfde.
Hij werd geadopteerd door de mensen die ik als mijn grootouders ken.
De matriarch, mijn oma,
heeft een porseleinen huid en katoenachtig haar.
Mijn opa zat ergens tussen vanillekleur en aardbeienyoghurt,
net als mijn oom en mijn neef.
Mijn moeder is de kaneelkleurige dochter van een oorspronkelijke Braziliaanse,
met een snuifje hazelnoot en honing,
en een man die een mix is van koffie en melk,
maar met veel koffie.
Ze heeft twee zussen.
De ene heeft een huid van geroosterde pinda
en de ander,
die ook geadopteerd is,
neigt meer naar beige,
als een pannenkoek.
(Gelach)
Doordat ik in deze familie opgroeide,
was kleur nooit belangrijk voor mij.
Maar buitenshuis liep het al snel anders.
Kleur had vele andere betekenissen.
Ik herinner me mijn eerste tekenlessen op school
als een pak tegenstrijdige gevoelens.
Het was spannend en creatief,
maar ik heb nooit begrepen waarom er maar één vleeskleurig potlood was.
Ik was van vlees maar ik was niet roze.
Mijn huid was bruin en mensen zeiden dat ik zwart was.
Ik was zeven jaar oud en had een allegaartje van kleuren in mijn hoofd.
Later,
toen ik mijn neef naar school bracht,
dachten ze meestal dat ik de oppas was.
Als ik in de keuken hielp op een feestje bij een vriend,
dachten ze dat ik de meid was.
Ik werd zelfs als prostituée behandeld
omdat ik alleen op stap was op het strand, met Europese vrienden.
Het kwam vaak voor,
als ik mijn oma of mijn vrienden opzocht in sjieke gebouwen,
dat men me vroeg om de hoofdlift niet te gebruiken.
Want het komt erop neer dat ik,
met deze kleur en dit haar,
niet kan thuis zijn op sommige plaatsen.
In zekere zin
raakte ik eraan gewend en accepteerde ik het ten dele.
Maar iets vanbinnen blijft zich roeren en verzetten.
Jaren later trouwde ik met een Spanjaard.
Niet zomaar een Spanjaard.
Ik koos er een uit met de huidskleur van een zonverbrande kreeft.
(Gelach)
Sindsdien word ik geplaagd door een nieuwe prangende vraag:
welke kleur zullen onze kinderen hebben?
Je snapt wel dat dat de minste van mijn zorgen is.
Maar toen ik erover nadacht,
met mijn voorgeschiedenis,
putte ik uit mijn verhaal een persoonlijke oefening als fotografe.
Zo werd Humanae geboren.
Het streefdoel van Humanae is onze ware kleuren te doen oplichten,
eerder dan de onware kleuren
wit, rood, zwart of geel die met ras worden geassocieerd.
Het is een soort spel om onze codes in vraag te stellen.
Het is een werk dat op weg is van een persoonlijk naar een mondiaal verhaal.
Ik portretteer mijn onderwerpen tegen een witte achtergrond.
Dan kies ik een vierkant van 11 pixels op de neus,
kleur de achtergrond
en ga op zoek naar de overeenkomstige kleur in Pantone, het industriële palet.
Ik begon met mijn familie en vrienden,
toen doken meer en meer mensen met ons in het avontuur,
dankzij openlijke oproepen via de sociale media.
Ik dacht dat het internet de belangrijkste plaats was om mijn werk te tonen,
omdat ik een open concept wil dat iedereen uitnodigt
om op de 'Delen'-knop te klikken, op hun computer en in hun hoofd.
De sneeuwbal ging aan het rollen.
Het project werd goed onthaald --
uitnodigingen, tentoonstellingen,
fysieke vormen,
galeries en musea...
het kwam vanzelf.
En dit is mijn favoriet:
als Humanae openbare plaatsen inneemt
en in het straatbeeld verschijnt,
voedt het een openbaar debat
en zorgt het voor een gemeenschapsgevoel.
Ik heb portretten gemaakt van meer dan 3.000 mensen
in 13 verschillende landen,
19 verschillende steden op de wereld.
Ik noem er een paar --
van iemand op de Forbes-lijst
tot vluchtelingen die per boot de Middellandse Zee overstaken.
In Parijs, van het UNESCO-hoofdkwartier tot een opvanghuis.
En studenten in Zwitserland en in favelas in Rio de Janeiro.
Allerlei geloofsovertuigingen,
genderidentiteiten
of fysieke beperkingen,
een pasgeborene of een terminaal zieke.
Allemaal samen vormen we Humanae.
Die portretten doen ons anders nadenken over hoe we elkaar zien.
Als de moderne wetenschap het concept 'ras' in vraag stelt,
wat betekent het dan voor ons om zwart, wit, geel, rood te zijn?
Is het het oog, de neus, de mond, het haar?
Of heeft het te maken met onze oorsprong,
nationaliteit
of bankrekening?
Deze persoonlijke oefening draaide uit op een ontdekking.
Ik besefte plots dat Humanae nuttig was voor vele mensen.
Het is een soort spiegel
voor diegenen die zichzelf niet weerspiegeld zien in een label.
Het was geweldig
dat mensen hun ideeën over het werk met me gingen delen.
Ik heb er zo honderden,
ik zal er twee met jullie delen.
Een moeder van 11 jaar --
Een moeder van een meisje van 11 schreef me:
"Een prima hulpmiddel om aan haar zelfvertrouwen te werken,
want afgelopen weekend
had ze ruzie met één van haar vriendinnen: ze zou hier niet thuishoren
en zou niet in Noorwegen mogen wonen.
Jouw werk heeft dus een heel bijzondere plek in mijn hart
en het is erg belangrijk voor mij."
Een vrouw deelde haar portret op Facebook en schreef:
"Mijn leven lang al
hadden mensen van over de hele wereld moeite om me in een groep te plaatsen,
een stereotype,
een vakje.
Misschien moeten we daarmee stoppen.
In plaats van haar een plaats te geven, kan je het individu vragen:
"Welk label zou je jezelf geven?"
Dan zou ik zeggen:
"Hallo. Ik ben Massiel.
Ik ben Dominicaans-Nederlands,
ik groeide op in een gemengd gezin
en ik ben een biseksuele vrouw."
Behalve deze onverwachte en ontroerende reacties
vindt Humanae een tweede leven in een ander soort domeinen.
Hier zijn een paar voorbeelden:
illustratoren en kunststudenten
gebruiken het als referentie voor schetsen en voorstudies.
Het is een verzameling gezichten.
Onderzoekers in de antropologie,
de natuurkunde en de neurowetenschappen
gebruiken Humanae vanuit verschillende wetenschappelijke benaderingen
in verband met menselijke ethniciteit,
optofysiologie,
gezichtsherkenning
of de ziekte van Alzheimer.
Eén van de belangrijkste vormen van impact van het project
is dat Humanae werd uitgekozen voor de voorpagina van Foreign Affairs,
één van de meest vooraanstaande politieke tijdschriften.
Nu we het over buitenlandse zaken hebben,
ik ontdekte de perfecte ambassadeurs voor mijn project ...
leerkrachten.
Zij gebruiken Humanae als hulpmiddel voor educatieve doeleinden.
Hun passie moedigt me aan om terug te gaan naar de tekenles,
deze keer als leerkracht.
Mijn studenten,
volwassenen en kinderen,
schilderen hun zelfportret,
en gaan daarbij op ontdekkingsreis naar hun eigen unieke kleur.
Als fotograaf
besef ik dat ik een kanaal kan zijn langswaar anderen communiceren.
Als individu,
als Angélica,
heb ik, telkens als ik een foto maak,
het gevoel dat ik bij de therapeut zit.
Alle frustratie, angst en eenzaamheid
die ik ooit voelde ...
wordt liefde.
Het laatste land --
het laatste land ter wereld dat de slavernij afschafte,
is het land waar ik geboren ben,
Brazilië.
We moeten nog hard werken om discriminatie af te schaffen.
Dat blijft wereldwijd een algemene praktijk
en het zal niet vanzelf verdwijnen.
Dankjewel.
(Applaus)
Dankjewel.