Tip:
Highlight text to annotate it
X
Spreektaal-mysteries:
Robot,
een machine die in staat is
een programmeerbare reeks acties uit te voeren.
De oorsprong van het woord robot
dateert van meer dan duizend jaar geleden
uit de tijd van lijfeigenen in Centraal-Europa
toen de pacht nog met herendienst betaald werd.
In die tijd
beschreef het Oudkerkslavische woord rabota
de gedwongen arbeid van de mensen.
Met een kleine spellingswijziging
werd rabota het Tsjechische robota.
Dat werd, behalve voor zwoegen van lijfeigenen,
ook figuurlijk gebruikt
om andere soorten van hard of geestdodend werk te beschrijven.
In 1920 publiceerde de Tsjechische schrijver Karel Čapek
het sciencefiction toneelstuk 'R.U.R.',
de afkorting van 'Rossums Universele Robots.'
In het verhaal speelden geautomatiseerde machines
met duidelijk menselijke trekken,
die, tot ze in opstand komen,
voorzagen in alle grillen van de mensen op Aarde.
Čapek overwoog eerst
om deze hardwerkende machines labori te noemen,
naar het Latijn voor arbeid,
maar hij was *** dat dat iets te geleerd zou klinken.
In plaats daarvan verkoos hij hun slavenbestaan te benadrukken
door ze roboti te noemen,
of robot in het Engels.
'R.U.R.' was enorm succesvol,
en toen het naar het Engels werd vertaald in 1923,
werd het woord robot enthousiast omarmd.
Ondanks dat de meeste huidige robots
er nogal anders uitzien dan Čapek zich voorstelde,
zijn ze net zo populair geworden als hij voorspelde.
Anders dan in 'R.U.R.' echter,
zijn onze robots niet tegen ons in opstand gekomen.
Laten we hopen dat dat zo blijft!