Tip:
Highlight text to annotate it
X
Op 8 maart werd in Gent een internationaal symposium gehouden.
Belanghebbenden in financiën, juweliers, industrie & recyclage
en milieuwetenschappers waren present
...om het mijnen van goud en goudconsumptie te bespreken.
Hier is wat ze te zeggen hadden...
Een multidimensionele kijk op goudmijnen en goudconsumptie
1. Impact op het milieu
Opbrengst is bij goud een belangrijke drijfveer.
Er is veel geld te verdienen.
Dat is moeilijk te stoppen, dus is er nood aan oplossingen...
...om mijnmethodes en de financiële markt te veranderen.
Er zijn vele vormen van druk op de omgeving
zoals het vrijkomen van afvalwater, zuren en kwik...
wat leidt tot verandering in de staat van de omgeving.
Bv. vis of vee besmet met kwik.
Er zijn uiteraard ook socio-economische gevolgen en verlies aan biodiversiteit,
wat resulteert in een respons van de samenleving.
Verlies van biodiversiteit leidt tot economisch verlies,
omdat er minder toerisme is,
productie van drinkwater daalt of mensen sterven.
Een "pad" is een artificiële berg met "liners" in de lager gelegen delen,
plastieken zeilen van hoge densiteit
om het water, de cyanide en de onttrokken zware metalen op te vangen.
Bovenop deze berg, die bestaat uit verschillende lagen gemalen puinsteen,
wordt cyanidewater verdeeld en reageert de cyanide met zware metalen
als goud, zilver, kwik, lood, arsenicum, wat er zich ook bevindt, en onttrekt hen.
Deze worden gerecupereerd aan de basis en naar meren geleid voor uitloging.
waar het goud en het zilver onttrokken worden en de zware metalen behandeld.
Dit zijn min of meer de mechanismen via dewelke men goud en zilver onttrekt
en het probleem is het vrijkomen van toxische zware metalen.
Cyanide wordt nog steeds massaal gebruikt, bv. in de Verenigde Staten,
waar nog steeds 18 miljoen kg. per jaar wordt gebruikt.
Ook hier is het doel de extractie van goud uit ertsen.
In terugwijkende wateren, blijkt uit data uit vooral ontwikkelingslanden,
wordt verschillende duizenden malen de veilige concentraties waargenomen.
Men treft hiermee de meeste dieren en planten,
maar vooral vissen zijn kwetsbaar.
Andere metalen die met goud geassocieerd worden, zoals koper, lood en cadmium...
...kunnen ook vrijkomen tijdens het proces en accumuleren en belasten de omgeving,
maar dit hangt af van de distributie en de samenstelling van de erts.
De generatie van zure drainage wordt gecapteerd door het water en de lucht.
Dit zwavelzuur daalt, zet toxische zware metalen vrij,
doodt de fauna en flora in de rivieren
stelt de mens bloot aan potentiële gevaren van toxische zware metalen
en ook de landbouw en veeteelt worden hierdoor bedreigd.
Om 1 kg goud te produceren moet je 1000 ton ertsen mijnen.
Het mijnafval bestaat uit erts en steriele stof en omvat meer dan 2000 ton.
Als industriële mijn produceer je 358 gr kwik.
Je consumeert meer dan 2 miljoen liter water en vaak wordt er niet voor betaald.
Ik betaal thuis voor mijn water, veel grote bedrijven betalen hun water niet.
857 kg zwavelzuur komt vrij voor 1 kg goud.
1 kg goud levert 200 huwelijksringen. Dit is wat 100 huwelijken veroorzaken.
Uitstoot in de lucht: 27 gr kwik, 22 gr arsenicum.
Meer dan 1 liter cyanide komt vrij.
288 kg cyanide wordt gebruikt,
50 kg autobanden wordt verbruikt voor 1 kg goud
en 33 ton broeikasgassen wordt uitgestoten.
Dit is 1 kg goud van een industriële mijn.
Er zijn ook impacten waar mensen zich niet erg bewust van zijn
Impacten gerelateerd aan troebelheid en aan zuurtegraad.
Troebelheid wordt vaak onderschat, ook in de context van erosie.
Het gaat om bodemdeeltjes die vrijkomen gedurende het mijnproces.
Zij verhogen de troebelheid,
waardoor zonlicht moeilijk het oppervlaktewater kan penetreren.
Resultaat is minder licht en energie voor het ecosysteem.
Veel van deze systemen sterven dus af
en vaak wordt de hele voedselketen aangetast.
Je moet ook kijken naar de lokale beschikbaarheid van water.
Soms gebruik je niet zoveel water, maar kan het toch een enorme impact hebben
op de overleving van de lokale bevolking.
Daarboven is vervuiling van water een extra druk,
vooral in ontwikkelingslanden,
wat ook in overweging moet genomen worden.
2. Impact op lokale gemeenschappen
We hebben problemen met vervuiling van rivieren
en het verdwijnen van waterbronnen
nodig voor dorpen, de landbouw en de veeteelt.
Cajamarca is traditioneel gezien een regio van veeteelt
maar veel waterbronnen zijn verloren gegaan
en de boeren dragen de gevolgen.
Er is verzilting en verwoestijning van het land,
omdat oorspronkelijke en aangelegde wouden verdwijnen.
Daarom zijn inwoners verplicht om hun land achter te laten,
bij gebrek aan levensmiddelen.
In Cajamarca komt astma veel voor,
waarschijnlijk gerelateerd aan het hoge gebruik van brandstoffen
door de Yanacocha mijn.
Yanacocha consumeert meer dan 11 miljoen liter brandstof per maand.
De gassen geproduceerd door de verbranding van deze brandstof,
gaan richting Cajamarca
dat een stad is geworden met een hoge graad van luchtvervuiling.
Het grootste probleem veroorzaakt door de mijnactiviteiten
is het sociaal conflict.
De confrontatie binnenin de gemeenschappen.
Als het bedrijf zich echt zou engageren in heilzame activiteiten,
overeenkomstig met hun motto van ontwikkeling
dan zouden ze geen bereidheid afkopen
of geld schenken aan leiders.
De mijnbedrijven engageren zich niet in duurzame ontwikkeling.
Ze verdelen de gemeenschap en genereren geweld en conflict.
Er zijn meer dan 200 conflicten rond milieu en mijnbouw in Peru.
De mijnindustrie houdt zichzelf in stand
via wetten die de lokale bevolking vervolgen.
Vaak zijn het problemen gerelateerd aan corruptie.
De mijnen kopen autoriteiten, politiekers en rechters om.
Op die manier proberen zij vaak de civiele protesten
het zwijgen op te leggen.
De sociale impact die Newmont en de Wereldbank veroorzaken in Yanacocha,
en als eigenaars van Conga, is zonder voorgaande.
Politieke vervolging van milieuactivisten.
Leiders in de milieubeweging die vermoord worden.
Niemand weet door wie zij zijn vermoord.
Ze beschikken over een geprivatiseerd leger
om hun belangen te verzekeren, genaamd 'Forza'.
Forza werd gevormd in het jaar 2000
door ex-militaire commandanten
van de geheime dienst van Montesinos tijdens de militaire dictatuur.
Op het moment dat de geheime dienst zich desintegreerde,
vormden zij bedrijven om de mijnindustrie te beveiligen,
zoals Yanacocha in dit geval.
Het beleid van het mijnbedrijf is
om enkele sociale projecten uit te voeren
om zo de lokale bevolking voor zich te winnen.
Maar de investeringen die zij maken zijn niet groot.
Wanneer een gemeenschap iets groots vraagt,
zoals bv. de aanleg van een weg,
antwoorden ze: "Dat is niet onze taak, vraag het aan de overheid."
Wij geloven dat mijnactiviteiten geen middel tot ontwikkeling zijn,
maar eerder het tegenovergestelde.
In Oruro and Potosi,
2 mijnbouwdepartementen in het oosten,
is alles geëxploiteerd
en zij zijn de armste departementen en steden van Bolivia.
3. Industriële vs. artisanale mijnbouw
Niemand gebruikt of verspilt zware metalen.
Ten eerste zijn ze te waardevol,
ten tweede zijn de normen rond uitloging zeer strikt.
Het zijn niet de grote mijnbedrijven die zware metalen dumpen.
Ik daag je uit om één voorbeeld te vinden in de laatste 10 jaar
waar 1 van de grote mijnbedrijven een grote lek van zware metalen veroorzaakte.
We hebben een lekkage van kwik gehad in een zeer groot gebied.
De kwik verspreidde zich tot in Lima.
Maar het Choropampa gebied werd het zwaarst getroffen.
Bijna 1200 mensen geraakten er geïntoxiceerd met kwik.
Dat is een lang proces geweest, want dit vond plaats in 2000
en tot op de dag van vandaag zijn mensen geaffecteerd
doordat kwik het centraal zenuwstelsel vernietigd in hoge concentraties.
Het mijnbouwbedrijf 'Inti Raymi'
is eigenaar van een Amerikaans bedrijf
die bv. cyanide gebruiken in grote hoeveelheden.
We praten hier over 3,7 ton cyanide per dag.
Grote mijnbouwbedrijven zijn geen engeltjes.
Ze creëren zure mijneffluenten,
veroorzaken gigantische milieuschade
en gebruiken duizenden tonnen cyanide.
Ze gebruiken kwik, arsenicum of enig ander soort chemicaliën
voor het verwerken van hun goud
of eender welk ander product.
Wat sommige ondernemers zeggen is voor ons niet reëel.
Ik denk dat zij de context binnen dewelke wij leven, niet kennen.
We zijn van mening dat de documenten die multinationale bedrijven presenteren,
gewijzigd of vervalst zijn.
Er is nood aan meer monitoringdata, vooral in Latijns-Amerika.
Ik heb dit met eigen ogen aanschouwd.
Ik heb de indruk dat sommige geproduceerde data niet relevant zijn.
Onafhankelijke, geïntegreerde monitoringdata is nodig volgens mij
en ook en het onderling delen ervan.
Dan zijn er artisanale en kleinschalige mijnen.
Dat is ongeveer 10 à 12% elks, dus 25 à 30% van de goudmijnbouw valt hierbinnen.
Dat is waar de milieu impact het zwaarst is.
Het zijn 13 à 15 miljoen mensen die in armoede leven en geen alternatief hebben
die letterlijk bereid zijn te doden om een job en iets te eten te hebben
en het milieu vernietigen omdat het hen niets kan schelen.
We kunnen dit niet stoppen door de vraag in de ontwikkelde wereld
terug te dringen met 5 à 10%,
maar enkel door onontwikkelde landen te veranderen in ontwikkelde landen
en dat gaat niet gebeuren door middel van zelfvoorzienende landbouw
of lokale kleinschalige activiteiten.
Je hebt iets veel groter nodig:
een industrialisering en een dienstenmaatschappij als ruggensteun.
Mijnbouw kan helpen met die sprong.
Hier is de industriële productiekost van goud in Latijns-Amerika
en je kan zien dat die staat op ongeveer 400$.
De prijs van goud vandaag is 1700$.
Slechts een klein deeltje van het geld gaat naar het producerend land.
Het opbrengstenaandeel is 34$ per ons,
wat betekent dat voor elke 1700$ aan gecreëerde waarde,
slechts 35$ naar de overheid gaat.
De belastingsimpact is dus zeer laag.
En je kan dit zien in een land als Mali.
In 2009 de 3de grootste Afrikaanse speler op vlak van mijnbouw,
14de op de lijst van goudproducerende landen wereldwijd,
en bijna het armste land ter wereld.
Dit bewijst dat mijnbouw geen sociale en economische vooruitgang veroorzaakt
in het land waar het plaats vindt.
Grootschalige mijnbouw is de minderheid in deze industrie.
Ze stellen zo goed als niemand te werk
In vergelijking met kleinschalige mijnbouw,
die ruimschoots de 2de grootse tewerksteller is wereldwijd.
We moeten wat waarheid in deze materie brengen,
ipv. de fictie dat grootschalig de oplossing is
en kleinschalig het probleem.
Er zijn evenveel systemische en endemische problemen
in grootschalige en kleinschalige mijnbouw.
Artisanale en kleinschalige mijnbouw heeft vaak een hoge directe impact...
...op het milieu, omdat het afval meteen geloosd wordt.
Bij de grote bedrijven heb ik de indruk...
... dat zij tot op zekere hoogte het afval afvoeren,
maar er is een hoger risico dat er plots een grote ramp gebeurd.
Beiden hebben dus zeker een impact op het milieu.
Artisanale mijnbouw is een instrument tot ontwikkeling
Als je een economische bril opzet
en je niet kijkt naar het aantal goudstaven een mijn produceert,
maar naar het aantal werkplaatsen het creëert,
zie je dat de milieu-impact per job laag is in artisanale mijnbouw
vergeleken met de industriële mijnbouw
en dat artisanale mijnbouw de grootschalige is.
Dus wanneer je een gram goud koopt, gemaakt door hen,
zorg je voor veel jobs.
En de bezorgdheid vandaag de dag is om morgen werk te hebben.
Bekijk deze mijnbouw dus als een tewerksteller.
4. Certificatie
De situatie momenteel is niet billijk of rechtvaardig
en werkt niet voor de meerderheid.
Of je nu een juwelier bent die zijn klant in de ogen moet kijken
en het product verkopen,
en wegens een gebrek aan transparantie en traceerbaarheid in de leveringsketen,
niet weet waar je product vandaan komt.
en dat is een systemisch probleem in de juwelen handel.
Duurzame mijnbouw gaat voor een deel over het reguleren...
...van internationale toeleveringsketens.
M.a.w. transnationale regulering.
In de context van soevereine staten is dat niet evident.
Er is een groot tekort aan internationale regulering
met betrekking tot sociale en ecologische criteria.
We zien echter een stijging in privé-initiatieven tot regulering
en één van de meest prominente is certificering.
Eerlijke handel is een uitzonderlijk goede economische manier
om duurzame ontwikkeling naar arme gemeenschappen te brengen.
We zien fenomenale groei in deze sector.
Het "Fairtrade" label wordt nu onderkend als een betrouwbaar consumentenlabel
door meer dan 80% van de bevolking.
Het gaat niet enkel om geld,
maar ook om de perceptie van de consument op wat hij koopt.
Volgens vele publicaties zijn sommige certificaten...
...veel betrouwbaarder dan anderen.
3-partijen certificatie,
voortkomend uit een consultatie tussen meerdere partijen
en beschikken over geschillenbeslechting die transparant en publiek is
worden als betrouwbaarder, effectiever en legitiemer beschouwd
dan systemen die hierover niet beschikken.
We hebben nood aan systemen die onze stellingen bewijzen,
zodat als je één van onze ringen koopt
die de "Fairtrade / Fairmined" stempel bevat,
het niet mijn woord of dat van de mijnbouwers is, dat je aanneemt.
Het is de publieke standaard en de onafhankelijke audit
die de mijnsite en toeleveringsketen verifiëren.
Het aantal labels op de markt veroorzaakt verwarring.
Wat sommige labels minder geloofwaardig en effectief maakt als controle-instrument.
Er zit genoeg geld in de leveringsketen om dit te realiseren.
Het punt is niet: is het mogelijk? Het is zeker mogelijk.
De kwestie is: is er voldoende politieke en industriële wil?
De enige manier om daar aan te geraken
is om het te eisen als consument en investeerder.
De hele "fairtrade" export vorig jaar bedroeg 700 000 Britse pond.
Dat geeft je een idee hoe klein het is.
Maar dat was in het eerste jaar.
Dat is een premie van 70 000 pond
die teruggaat naar de Sutrami mijn in Peru.
5. Recyclage
Industriële mijnactiviteiten, die 90% van het aanbod vertegenwoordigen,
zijn niet elastisch.
Tussen de beslissing om te gaan mijnen
en het gieten van de eerste goudstaaf, zit 10 tot 15 jaar.
De mijnen die er nu bijkomen,
werden dus geëxploreerd in de vroege jaren 2000,
toen de goudprijs 300 à 400 dollar bedroeg.
De elasticiteit van een industriële mijn is bijna nul.
Daartegenover staat recyclage dat wel elastisch is
en vandaag dé oplossing is om aan de noden van de markt te voldoen.
De zogenaamde "de bovengrondse mijn".
Als juwelier in de VS vandaag leef je niet van het verkopen van juwelen
maar van het terugkopen en recycleren van juwelen.
De VS herwint nu en ontdoet zich van meer oude juwelen
dan dat het nieuwe verkoopt.
Om je een idee te geven.
In de opkomende markten groeit de handel in juwelen echter nog steeds.
Maar we moeten niet vergeten dat het aandeel van mijnbouw
in het wereldwijde aanbod is geslonken naar 60%.
Sinds 5000 jaar mijnen mensen goud
en het wordt niet geconsumeerd maar geaccumuleerd,
en hier zien we dat we over 160 000 ton goud beschikken,
het equivalent van 60 jaar mijnbouw.
We hebben 60 jaar mijnbouw in stock
en de helft daarvan in de vorm van juwelen.
Er bestaat 80 à 90 000 ton juwelen
en de jaarlijkse mijnbouwproductie vandaag is 2500 ton.
Met recyclage zou je 25 à 30 jaar toekomen.
We hebben dus voldoende goud in onze handen
om te leven zonder de opbrengst uit mijnbouw.
De belangrijkste drijfveer om dit op de markt te brengen is de prijs van goud.
Mensen geraken geïnteresseerd om hun juwelen te recycleren
indien ze het voor een hogere prijs kunnen doorverkopen.
We schatten dat het gaat om 23 gram per Europeaan,
wat neerkomt op ongeveer 15 000 ton in Europa.
We schatten dat van die juwelen,
30 à 40% beschadigd is, uit de mode, of zonder enige sentimentele waard
en gemakkelijk te recycleren zijn.
Indien dit gebeurt, kunnen wij een goud exporteur zijn,
zonder over enige mijnen te beschikken.
Elektronische en andere componenten...
...is een markt van ongeveer 400 ton, 10% dus van de vraag.
Het is dus een relatief klein aandeel.
Met moderne technologie is dat 100% recycleerbaar
en de terugwinningspercentages gaan omhoog.
Met de huidige moderne technologie denken wij 90% terug te kunnen winnen.
Goud wordt gebruikt om schakelaars en geleidingscircuits te bekleden
en om corrosie te voorkomen.
Het gaat om een zeer dunne gegalvaniseerde laag bovenop koper.
Dit is bijvoorbeeld wat een mobiele telefoon bevat.
Het gaat om een gemiddelde, sommigen claimen hogere waardes
24 mg goud, zilver, ...
Elektronische apparaten bevatten niet alleen goud,
maar een heel gamma aan interessante stoffen
En dit maakt het hele recyclageproces economisch interessant.
Je wint meteen verschillende metalen tegelijk.
Recyclage is een goede oplossing omdat het een deugdzame mijn is.
Het grootste deel van de waarde van de extractie gaat naar de consument.
Het levert overheden inkomsten op door taxering or reïnvestering in de economie.
Je creëert een volwaardige economie.
België heeft één van de grootste recyclagebedrijven in de industrie
dus je creëert jobs, winkels en collectiesystemen,
en de milieu-impact ligt veel lager.
6. Het financiële systeem
De laatste 5 jaar is de vraag naar goud als investering gegroeid.
je investeert niet in goud;
je koopt goud als je de andere activa niet vertrouwd.
Gezien de politieke en economische turbulentie,
is investeringsgoud de laatste 5 jaar 3.4 keer omhoog gegaan.
De 2de reden is de diversificatie van de reserves van centrale banken.
Geldstromen veranderen, het vloeit van het Noorden naar Azië
en de centrale banken in opkomende landen, zoals die van China,
hebben lage goudreserves.
De Franse centrale bank bezit bv. 60% in goudreserves,
die van de VS meer dan 80%,
China en India zitten slechts aan 2 en 9% respectievelijk.
Die centrale banken hebben dus een grote honger naar goud,
iets dat we 20 jaar niet meer gezien hebben:
centrale banken kopen goud.
Belangijk om weten is dat als een centrale bank goud koopt,
het verdwijnt gedurende 20, 50 of 100 jaar.
Het is alsof je het terug in een goudmijn stopt.
We moeten goud decommodificeren om het vollledig te begrijpen.
Goud heeft een ziel, een oorsprong,
een hand waaruit het voortkomt, een locatie dat het impacteert.
Het heeft impact op een gemeenschap, positief of negatief.
We moeten het systeem decommodificeren.
Ik kan in London software draaien...
...die 7 dagen op 7 alle goudtransacties ter wereld volgt,
achterover leunen, mijn koffietje drinken, lunchen en terugkomen
en ondertussen miljoenen ponden verdienen
zonder Londen ooit te verlaten.
Het onderwerp van waardevolle metalen bovenal, zou beheerd moeten worden
vanuit het standpunt van het vermijden van financiële speculatie.
Veel economieën en bedrijven slaan goud in als ruggensteun voor hun economie
Dit verhoogt de prijs van goud in de wereldwijde markten
en dit zet multinationale bedrijven aan om naar onze landen te komen
waar ecologische standaarden minimaal zijn
en waar ze met hun technologische capaciteiten
gemakkelijk goud kunnen winnen tegen een lage prijs.
Veel mensen, banken, overheden en instellingen kopen goud als investering
en speculeren en verdienen er veel geld mee.
We hebben nood aan meer transparantie en een beter zicht op wat er gebeurt.
Ik denk dat 99% van de bevolking geen idee heeft
van wat er gaande is in onze financiële instellingen.
maar die instellingen stuwen gigantische rijkdommen de wereld rond, 24 uur / dag,
hebben zeer weinig verantwoordingsplicht,
omdat ze transnationaal en grensoverschrijdend zijn.
Er zijn geen autoriteit of afdwingbare gevolgen,
om op een sociaal en ecologisch verantwoorde manier handel te drijven.
ze kopen en verkopen enkel alsof het gescheiden is van de bron.
We bieden sociaal verantwoorde en reguliere investeringsproducten aan
zonder SRI doorlichtingsmethodologie.
Cliënten die zeggen: "dit is belangrijk voor mij, ik wil deze screening",
worden gediend met deze methodologie.
Cliënten die zich hiervoor niet interesseren
en gewoon een investeringsproduct willen kopen, worden ook gediend.
Vergelijk het met een winkel met zowel biologisch als niet-biologisch voedsel.
Het gaat er gewoon om te voldoen aan de eisen van de cliënt.
Elke investeringsproduct dat wij aanbieden,
screenen wij op het produceren van controversiële wapens.
Dit wordt uitgesloten van elk investeringsproduct.
Andere criteria worden enkel toegepast op SRI (sociaal verantwoorde) fondsen.
47 mijnbouwbedrijven worden gescreend in ons evaluatiemodel,
en we selecteren er 8, gebaseerd op de "beste-van-de-klas" methodologie.
Welke zijn de beste van de klas? Rio Tinto (Australië), Anglo American,
BHP Biliton, Lonmin, Xstrata en Boliden.
Newmont Mining is de beste van de klas, maar wordt geëxcludeerd
omdat het niet slaagt voor de "Global Compact" selectie criteria van de VN.
De gecertificeerde bedrijven die hier getoond werden.
verwierven slechts een zegel en niets meer.
Kleinschalige producenten van goud zijn niet altijd reëel.
Grote bedrijven mijnen goud en vervalsen kleine ondernemingen
via dewelke goud het land verlaat.
Deze realiteit van vervalsing wordt niet onderzocht.
Meest frappant zijn milieucertificaties van multinationals, die vervalst zijn.
Specifiek voor onze SRI cliënten
maakten we een generisch screening -en evaluatiemodel op,
maar we weten dat dit een model is dat verbeterd kan worden,
en we zijn erg benieuwd naar manieren om ons concept te verbeteren.
Maar vanuit de basisvraag waar ik mee begon:
"Is het een contradictie om te investeren in de goudmijn industrie?",
vanuit het standpunt van sociaal verantwoord ondernemen,
is het voor ons geen contradictie...
...om te investeren in beursbedrijven uit de goudindustrie.
Investeer je in een mijnbouwbedrijf dan investeer je in milieukwesties,
in positieve of negatieve zin.
En vaak komen bedrijven er mee weg
door een gebrek aan transparantie, traceerbaarheid en verantwoordingsplicht
over wat zijn doen in de publieke arena.
7. De rol van consumenten
De Yanacocha mijn is een vuil, stinkend gat in de grond
dat zo snel mogelijk opgevuld en ontdaan van moet worden.
Je zal de praktijken van dat bedrijf niet veranderen,
tenzij de consument de veranderingen eist.
Het is niet acceptabel dat bedrijven uit het Noorden, de ontwikkelde wereld
naar onze landen, onze Andes en Amazonewoud komen,
en straffeloos een grote impact hebben, ten aanzien van milieu en bevolking.
Het is de ethische en morele verantwoordelijkheid
van de Europese en Westerse burgers
om de volken uit het Zuiden te steunen.
Als je een juweel koopt, denk dan eens na over wat je koopt.
Je wandelt de winkel binnen, kijkt ernaar,
de winkelassistent helpt je misschien met de aankoop.
Je kan nergens uit afleiden waar het product dat je koopt vandaan komt.
Waar komt het goud vandaan? En de marketing van juwelen.
De manier waarop we het verkopen,
waarop we jou als consument overtuigen om ons emotioneel product te kopen.
Alles draait om de overtuiging dat wat je koopt,
afgescheiden is van waar het vandaan komt.
Je ziet de mijn nooit.
In onze samenleving wordt goud gezien als iets puurs.
Wanneer iemand iets wint is het vaak een gouden beker of medaille.
Het heeft een hoge waarde.
Maar als je ziet dat er mensen voor vermoord worden
lijkt het een vreemde connotatie.
Onze mijnen in Peru staan synoniem voor dood,
vernietiging en politieke vervolging
Onze mijnen staan synoniem voor een aanval op de duurzame ontwikkeling
en de kosmovisie van de indigene volken.