Tip:
Highlight text to annotate it
X
Je hebt waarschijnlijk al wel gehoord van de Pavlovreactie,
een uitdrukking die verwijst naar
het onderzoek van dr. Ivan Pavlov, begin 20ste eeuw,
dat aantoonde dat we kunnen veranderen
welke prikkels een reactie teweegbrengen bij hondachtigen.
Dat bewees hij door met een bel te rinkelen
net voor hij zijn honden
vleespoeder gaf.
Na veel belgerinkel,
gevolgd door het lekkere vleespoeder,
begonnen de honden uiteindelijk al te kwijlen
wanneer ze de bel hoorden.
Ze kwijlden zelfs
wanneer er geen vleespoeder was.
Dit verschijnsel beperkt zich niet tot honden.
Denk maar aan het placebo-effect,
waarbij een pil zonder actieve bestanddelen
een vergelijkbare reactie veroorzaakt
als een pil die wel iets bevat.
Wat hier verandert, is onze reactie op onze kwaal,
zoals minder pijn ervaren,
en niet de kwaal zelf.
Of kijk naar de liefde die mensen voelen voor een ouder.
Sommigen zouden zeggen dat die liefde instinctief is,
en misschien hebben ze gedeeltelijk gelijk.
Maar, dat is geen verklaring voor
de liefde die kinderen
die op latere leeftijd geadopteerd zijn
voor hun adoptieouders voelen.
De gedragspsychologie heeft een verklaring
voor beide vormen van liefde.
Een ouder, al dan niet biologisch,
wordt voortdurend verbonden met dingen zoals
eten,
gelach,
speelgoed,
affectie,
spelletjes,
bescherming
en plezier.
En de voortdurende associatie tussen
ouders en deze wonderlijke of cruciale aspecten van een kinderleven
heeft een vergelijkbaar, maar wel ingewikkelder effect
als het vleespoeder op de kwijlende honden van Pavlov.
Met andere woorden, als een ouder de voorbode is
van heel goede of heel belangrijke dingen,
dan wordt die ouder zelf ook
een heel goed en belangrijk iets.
Pavlovs observaties kunnen ook
romantisch advies opleveren.
We hebben allemaal eten nodig om te overleven, toch?
En iemand die eten kan voorzien
waar het water ons van in de mond loopt
kan ons menselijk equivalent van een rinkelende bel worden.
Met andere woorden,
als je een of meer overheerlijke maaltijden kan bereiden
voor een potentiele geliefde,
dan is er een goede kans dat die je in de toekomst
positiever zal beoordelen,
zelfs als je al dat lekkers niet zelf bereid hebt.
En wie wil er nu niet dat de liefde van zijn leven
van hem begint te watertanden?
Maar het leven bestaat uit meer dan belgerinkel en gekwijl.
Deze leermethode heeft ook een schaduwzijde,
'smaakaversie' genoemd.
Smaakaversie komt voor wanneer je iets eet
dat je uiteindelijk ziek maakt,
en als gevolg vermijd je dat eten,
soms voor de rest van je leven.
Smaakaversie is zo sterk
dat het effect zelfs gezien kan worden
als de ziekte uren later optreedt
en zelfs als het niet het eten is dat je ziek maakte.
Bijvoorbeeld als je griep hebt en, per ongeluk,
iets eet net voor je moet overgeven.
In dat geval weet jij wel dat het eten
niet de oorzaak is van het overgeven,
maar je lichaam weet dat niet.
En de volgende keer dat je dat eten tegenkomt,
zal je het waarschijnlijk niet willen eten.
Beeld je nu de mogelijke gevolgen in
van een slecht bereide maaltijd op een eerste afspraakje.
Als je date ziek wordt van het eten
is het mogelijk dat die
dat slechte gevoel niet gewoon met het eten zal associƫren,
maar meer precies met jouw eten.
Als de gebeurtenis erg traumatiserend was
of als het ook gebeurt op een tweede date,
dan gaan ze jou misschien associƫren met de gevolgen,
net zoals de honden van Pavlov
de bel met het vleespoeder associeerden.
Met andere woorden,
op het volgende etentje wordt je date misschien wel
misselijk van je alleen maar te zien!
Liefde
gaat door de maag,
zeggen ze,
zolang je je geliefde daarbij niet ziek maakt.