Tip:
Highlight text to annotate it
X
Ze zeggen vaak dat olifanten niks vergeten,
maar deze prachtige beesten zijn meer dan grote, wandelende harde schijven.
Hoe meer we ontdekken over olifanten,
hoe meer het lijkt dat hun indrukwekkende geheugen
slechts één aspect is van een ongelooflijke intelligentie
waardoor ze bij de meest sociale, creatieve,
en welwillende dieren op aarde behoren.
Veel gezegden zijn onwaar, maar deze over het olifantengeheugen
is wetenschappelijk juist.
Olifanten kennen elk lid van hun kudde,
kunnen tot 30 vrienden herkennen door zicht of reuk.
Dit helpt enorm als ze migreren
of als ze andere, mogelijk vijandige olifanten ontmoeten.
Ze kunnen ook signalen voor gevaar onthouden en onderscheiden,
en belangrijke locaties onthouden lang nadat ze die bezochten.
Maar de interessantste herinneringen hebben niet te maken met overleven.
Olifanten onthouden niet alleen hun kuddegenoten,
maar ook andere dieren die een sterke indruk nalieten.
Bijvoorbeeld twee circusolifanten die kort met elkaar hadden opgetreden,
genoten van hun weerzien na 23 jaar.
Die herkenning is niet beperkt tot hun eigen soort.
Olifanten herkennen ook mensen waar ze ooit een band mee hadden.
Dit laat zien dat het olifantengeheugen meer is dan een reactie op stimuli.
Als we in hun hoofd kijken, begrijpen we waarom.
De olifant heeft het grootste brein van alle landzoogdieren,
en ook een indrukwekkend encefalisatiequotiënt.
Dat is de grootte van het brein relatief aan wat we verwachten
voor de lichaamsgrootte.
Het EQ van de olifant is bijna even hoog als van een chimpansee.
Hoewel we verre verwanten zijn,
heeft convergente evolutie het opvallend doen lijken op het menselijk brein,
met evenveel neuronen en synapsen
en een hoogontwikkelde hippocampus en hersenschors.
De hippocampus, sterk betrokken bij emoties, helpt het herinneren
door belangrijke ervaringen te coderen in het langetermijngeheugen.
Het feit dat ze dit onderscheid kunnen maken, zorgt dat het geheugen
complex en buigzaam is, en verdergaat dan simpel memoriseren.
Hierdoor kunnen olifanten die in hun jeugd een droogte overleefden
waarschuwingssignalen herkennen als ze volwassen zijn.
Daarom hebben kuddes met een oudere matriarch een hogere overlevingskans.
Helaas zijn olifanten daardoor één van de weinige dieren,
die kunnen lijden aan een posttraumatische stressstoornis.
De hersenschors daarentegen, maakt probleemoplossing mogelijk,
wat olifanten laten zien op veel creatieve manieren.
Ze pakken problemen ook samen aan,
zijn soms de onderzoekers te slim af, en manipuleren hun partner.
Ze kunnen ook een beetje rekenen, en houden bij hoe relatieve hoeveelheden
fruit in twee mandjes verandert na meerdere verwisselingen.
De zeldzame combinatie van geheugen en probleemoplossing
verklaart enkele slimme gedragingen,
maar geeft geen verklaring voor dingen die we beginnen te leren
over hun mentale leven.
Olifanten communiceren met alles van lichaamstaal en stemgeluid
tot infrarode dreunen die van kilometers ver te horen zijn.
Hun inzicht in syntaxis wijst op een eigen taal en grammatica.
Dit taalgevoel gaat misschien zelfs verder dan simpele communicatie.
Olifanten maken kunst door het zorgvuldig uitkiezen en combineren
van verschillende kleuren en elementen.
Ze herkennen ook twaalf verschillende muziektonen en kunnen melodieën nadoen.
En ja, er bestaat een olifantenband.
Maar misschien het verbazingwekkendste aan olifanten,
is een vaardigheid belangrijker dan slimheid:
hun gevoel voor empathie, altruïsme en rechtvaardigheid.
Olifanten zijn naast mensen de enige dieren die om hun doden rouwen,
begraafrituelen uitvoeren, en graven bezoeken.
Ze zijn ook bezorgd om andere soorten.
Een werkolifant weigerde een boomstam in een gat te leggen,
waarin een hond lag te slapen.
Olifanten die gewonde mensen tegenkomen, bewaken hen soms,
en troostten hen met hun slurf.
Aan de andere kant, vallen ze dorpen aan
na grote stroopjachten of ruimingen,
wat doelbewuste wraak suggereert.
Als we al dit bewijs bekijken,
samen met het feit dat olifanten als een van de weinige soorten
zichzelf in een spiegel herkennen,
kan je alleen maar concluderen
dat ze bewuste, intelligente, en emotionele wezens zijn.
Helaas worden ze zo niet behandeld door de mensen.
Ze lijden onder de vernietiging van hun omgeving in Azië,
ivoorstroperij in Afrika en wereldwijde mishandeling in gevangenschap.
Gegeven onze kennis over olifanten,
en wat ze ons leren over intelligentie bij dieren,
is het belangrijker dan ooit ons ervan te verzekeren dat
het 'meesterwerk der natuur' zoals de Engelse dichter John Donne het omschreef
niet van het aarddoek verdwijnt.