Tip:
Highlight text to annotate it
X
In de vorige video waren we gebleven bij het begin van de Grote Depressie. Het betrof niet alleen een depressie in
de Verenigde Staten; het trof de hele wereld. Maar ik wil een klein stukje terug, omdat ik vergeten ben
om een heel belangrijk feit te noemen dat veel invloed heeft gehad op de rest van de Amerikaanse geschiedenis in de 20ste eeuw.
En dat is, wat er gebeurde in 1917, tijdens de Eerste Wereldoorlog: de Bolsjewistische Revolutie.
Het Russische Rijk werd ten val gebracht door de Bolsjewieken en werd daardoor de Sovjet Union, waarvan je waarschijnlijk weet
dat het Communistisch was. En het werd de aartsvijand van de Verenigde Staten.
rond de tweede helft van de 20ste eeuw. Nu we dat genoemd hebben, ik wilde ervoor zorgen
dat je wist dat Rusland nu de Sovjet Unie is. Laten we doorspoelen, verder naar de Grote Depressie.
En een interessant punt in deze vogelvlucht, zoals je kunt
zien, ook al focussen we in deze serie video's vooral op de VS, er gebeurt
ook veel in de rest van de wereld, hetgeen erg belangrijk wordt, omdat Amerika
een heel serieuze wereldspeler wordt. In 1933, midden in de Grote Depressie,
waarin Duitsland hard geraakt werd, als gevolg van de schade die aangericht is in de Eerste Wereldoorlog en de reparaties die
daarna plaats vinden. In die tijd kwam Hitler aan de macht als kanselier van Duitsland.
Het is interessant hier om op te merken dat hij via een democratisch proces aan de macht kwam. Kanselier van Duitsland
staat gelijk aan een minister-president in andere landen.
In wezen regeerde hij over de coalitie. De Nazi's, zijn partij, hadden geen meerderheid, maar ze waren wel in staat
om de coalitie te beheersen. Ook al was het niet heel sterk. Maar ze waren erg goed in intimideren
en in het beïnvloeden van verkiezingen en dergelijke. En zo, gedurende de rest van
de jaren '30, konden de Nazi's hun macht versterken. En dan komen we bij 1939. De rest van de wereld
hield Hitler in de gaten. Het was duidelijk dat hij zijn macht aan het versterken was. Hij was dan wel op een democratische manier aan de macht gekomen,
maar hij was zijn macht eenzijdig aan het versterken en het langzamerhand aan het veranderen in een dictatorschap.
Hij was Duitsland aan het militariseren. Mensen begonnen zich zorgen te maken, maar ze hadden allemaal...
ze hielden vast aan het idee de vrede te willen bewaren, als in "Hey, laten we hem nou gewoon niet
te boos maken en misschien doet hij dan wel niets naars". Maar in 1939
viel Duitsland Polen binnen. En dit wordt eigenlijk gezien
als de gebeurtenis die de spreekwoordelijke emmer deed overlopen.
En op die manier begon de Tweede Wereldoorlog.
Aanvankelijk gaat het tussen twee van de grootmachten van die tijd,
het Britse Koninkrijk en de Sovjet Unie. Frankrijk is ook betrokken, maar wordt snel onder de voet gelopen door de Nazis.
En wat er gebeurde met de VS, het was niet zoals in de Eerste Wereldoorlog dat ze neutraal wilden blijven.
De VS erkende, in het bijzonder Franklin Roosevelt,
hij erkende dat Hitler een agressor was.
Dat hij, ik denk in de ogen van Franklin Roosevelt, zeker ongelijk had in deze kwestie.
Dus aan het begin van WOII, hielpen de VS de Geallieerden.
Ze zonden wapens en andere vormen van ondersteuning. Toen Japan en Italie
Duitsland begonnen te steunen, stelde de VS een embargo in op de olie die naar Japan ging.
De VS exporteerden olie naar Japan en je kan je voorstellen dat Japan niet veel eigen olie
produceerde - en olie is ontzettend belangrijk als je een probeert een
oorlog te voeren. Dus Japan was daar niet heel blij mee. Als we doorspoelen naar 1941, zien we dat Japan
Pearl Harbor bombardeerde. Tot dat moment speelde Amerika een meer indirecte rol.
Het steunde zonder meer de Geallieerden en het deed wat het kon op economisch gebied
en door militaire steun te bieden, maar het nam niet actief deel aan de gevechten.
Maar dan, op 7 december 1941, bombeert Japan de Pacifische vloot van de VS in Pearl Harbor.
En dit is een heel interessant debat, want het was fortuinlijk dat het grootste deel
van de Pacifische vloot op dat moment niet daar was, maar het was weldegelijk het soort actie dat
de Amerikaanse bevolking ervan overtuigde dat het het waard was om deel te nemen aan de Tweede Wereldoorlog.
Dus in 1941, als gevolg van Pearl Harbor, doet Amerika mee met de oorlog. En het neemt deel in twee gebieden,
zowel in Europa als in de Pacific. Dan spoelen we door - ze vechten tegen de Italianen
in Noord-Afrika - en we spoelen verder naar 1944 en dan begint Amerika
te vechten op het vaste land van Europa. Hier zie je invasie in Normandië. Dit is D-Day:
6 juni 1944. Als je "Saving Private Ryan" gezien hebt, weet je dat de film hiermee begint.
En hoewel ik nog nooit een strand bestormd heb, kan ik me voorstellen dat het een vrij realistisch
heropvoering was van hoe het was om het strand van Normandië te bestormen. Maar als we doorspoelen naar 1945,
zien we dat uiteindelijk, zeker de Sovjet Unie en de VS samen, of eigenlijk zou ik moeten zeggen
de Geallieerde troepen, zij zijn in staat om te winnen op het Europese front van WO-II. En dan spoelen we door naar
het eind van dat jaar. Japan was nog behoorlijk fel aan het vechten.
De VS, en nogmaals, ik zou hier meerdere video's over kunnen maken, en we kunnen een debat of discussie hebben over
de ethische implicaties, maar de VS ontwikkelt de atoombom en vuurt deze af op Hiroshima
en een paar dagen later op Nagasaki en daarmee eindigt in wezen de Tweede Wereldoorlog.
De uitkomst van WO-II is in feite dat er twee supermachten overblijven: de Sovjet Unie
en de Verenigde Staten.
En dan ontstaat de Koude Oorlog. Deze twee ontzettend grote machten, de Sovjet Unie:
een communistisch land en het probeert overduideijk een communistische invloed uit te oefenen;
veel Oost-Europese landen behoorden tot de Sovjet Unie; de Verenigde Staten: geen communistisch land, maar een
heel kapitalstisch land, zoals je je kunt voorstellen. En dit is iets waar veel verwarring over is,
de Sovjet Unie was communistisch én totalitair. Het communisme en de democratie zijn niet
per sé twee dingen die niet samen kunnen gaan.
Maar de Sovjet Unie had noch een kapitalistisch systeem noch een democratie.
Het was zowel communistisch als totalitair. En als ik het heb over het communisme dan bedoel ik
de afwezigheid van prive bezit - de staat had alle private bronnen van rijkdom in zijn bezit.
De Verenigde Staten daarentegen waren erg kapitalistisch en je kunt je voorstellen dat de VS niet wilde dat
het communisme dichtbij kwam.
Er is deze enorme strijd, die eigenlijk nooit echt uitmondt in een direct conflict
tussen de Sovjet Unie en de VS.
Het gebeurde altijd via een proxy- een volmacht, via mensen die handelen uit naam van de VS
of de Sovjet Unie.
De Koude Oorlog begint.
En het wordt een koude oorlog genoemd, omdat het geen "hete oorlog" was,
in de zin dat de VS en de Sovjet Unie nooit daadwerkelijk kogels op elkaar afvuurden.
In plaats daarvan ondersteunden zij andere partijen die kogels afvuurden op de Sovjet Unie.
En de Sovjet Unie ondersteunde andere partijen die kogels afvuurden op de VS.
Het doel van de VS was vooral het Communisme tot een halt te brengen. Het ging ze om het voorkomen van het domino effect
dat zodra één land in een bepaald gebied in handen van het communisme zou vallen, de andere landen dat ook zouden doen.
En de VS werd een beetje paranoïde, hoewel het misschien ook wel terecht was, maar hoe dan ook, de VS was erg bezorgd
om de verspreiding van het Communisme. En de eerste keer dat dit uitgetest wordt is in 1950 - een interessant jaar -
omdat dit de eerste keer is dat (uiteraard had de VS al sinds 1945 nucleaire wapens), maar
in 1950 testte de Sovjet Unie zijn eerste nucleaire wapen. Dus nu begon de Koude Oorlog
aardig serieus te worden. Beide tegenstanders hadden nu de mogelijkheid om nucleaire wapens op elkaar af te vuren.
En in 1950 is daar ook Korea. Vóór Wo-II was Korea een Japanse kolonie.
Maar nu Japan de oorlog verloren had, werd Korea gesplitst: Noord-Korea
werd beinvloed door de Russen en Zuid-Korea werd beinvloed door de VS.
Het werd verdeeld angs de 38ste graad - ik weet dat dit een heel kleine afbeelding is,
we gaan verder in op de details in een video over de Koreaanse Oorlog,
maar in 1950 valt Noord-Korea het Zuiden binnen.
En daarmee begon de Koreaanse Oorlog. De VS stuurde troepen. De Noord-Koreanen hadden China aan hun kant -
het Chinese leger. De Sovjet Unie voorzag hen ook van voorraden.
Uiteindelijk, als we doorspoelen naar 1953, blijkt het te eindigen in
een patstelling. Het eindresultaat is dat de originele verdeling langs de 38ste graad
gehandhaafd blijft. Dat was het eerste echt conflict tijdens de Koude Oorlog.
Merk hier op dat er nooit troepen uit Amerika of de Sovjet Unie direct met elkaar aan het vechten waren.
De VS was in oorlog met de Noord-Koreaanse en Chinese troepen, maar
zij waren een soort plaatsvervanger voor de Sovjet Unie. En tegelijkertijd, zoals je je misschien kunt voorstellen,
doordat we deze twee technisch zeer sterk ontwikkelde tegenstanders hadden - ze hadden allebei nucleaire wapens -
was het erg interessant om te zien wie de ruimte kan domineren.
In 1957 ontwikkelde zich de race om de ruimte. De Sovjets waren in staat om
hun eerste artificiele satelliet rond de aarde te sturen: Spoetnik 1. Sommige mensen denken
dat de eerste Spoetnik, diegene met de hond was, maar deze kwam eigenlijk een paar maanden later.
Dat was Spoetnik 2 - hier zie je het plaatje van de hond, die uiteindelijk overlijdt
maar voor korte tijd levend in de baan om de aarde verbleef. Dus dat zorgde ervoor dat mensen in paniek raakten, en de VS
reageerde. In 1961 is daar Yuri Gagarin, de eerste persoon in de ruimte.
De eerste mens in de ruimte. Hij komt veilig terug. Uiteindelijk komen wij, de VS, ook in de ruimte.
Als we dan doorspoelen naar 1969 zien we de VS het eerste land is dat de maan weet te bereiken.
Dus je hebt deze race om de ruimte, deze twee landen proberen
elkaar te overtreffen, en tegelijkertijd is er
- en ik begin hierover omdat er zoveel dingen gebeurden tijdens zijn presidentschap-
in 1960 werd John F Kennedy verkozen, een soort van in het midden
van de Koude Oorlog. En het andere interessant punt is dat hij de eerste Katholieke president is,
het geen..., nou ja, mensen twijfelden, een interessant punt op zich,
dat was op zichzelf al interessant,
maar wat echt interessant was tijdens zijn kort durende presidentschap -
hij werd eigenlijk president in 1961.
Hij was verkozen in 1960 en hij werd president in 1961.
Hij was maar kort president; in 1963 werd hij vermoord.
Maar er gebeurde veel tijdens zijn presidentschap.
In 1959, vlak voor hij president werd, vond de Cubaanse Revolutie plaats.
Cuba werd communistisch.
Fidel Castro neemt de macht over en het land wordt communistisch.
Je kunt je voorstellen dat de Amerikanen het niet fijn vonden dat een Communistische
Staat zich zo dicht bij zijn grensen bevond. Dus in 1961 steunden we een aantal voormalig Cubanen -
een aantal Cubanen in ballingschap - hetgeen ook weer een onderwerp op zich kan zijn.
Er is onderlinge strijd tussen de CIA en bewindskantoor van Kennedy over
wie er de schuldige is aan deze mislukking.
Maar het was een mislukking. Dus het was een grote verschutting voor de Verenigde Staten.
Vanuit het oogpunt van de Communistische Revolutionairen, zij zagen dit als
het versterken van hun greep op Cuba. Het liet zien dat ze zich konden verweren tegen een contra-revolutionaire aanval.
En dan, in 1962, zijn er de spionage vliegtuigen en zien we dat de Sovjets
raketten op Cuba plaatst, waardoor de Verenigde Staten in paniek raken, omdat
deze raketten elke plek in de Verenigde Staten konden bereiken.
Wij hadden soortgelijke staan in delen van Europa en Turkije.
Maar we vonden het niet fijn dat deze dingen hier waren, dus we gebruikten onze marine om
met een blokkade te voorkomen dat er nog meer wapens per schip konden konden worden afgeleverd.
Kennedy zat in een impasse met de Sovjet Unie gedurende deze periode van de Cubaanse Raket Crisis in 1962.
En de meeste mensen menen dat de VS en de Sovjet Unie op dit moment dichterbij oorlog
voeren waren dan wanneer dan ook - en deze had waarschijnlijk uitgemond in een nucleaire oorlog.
Maar de impasse werd uiteindeijk opgelost.
De Sovjet Unie stemde uiteindelijk in met het verwijderen van hun raketten.
Nou ja, in ieder geval om niet nog meer raketten te sturen, en om de reeds aanwezige raketten onschadelijk te maken.
En ( en dat was in die tijd niet bekend bij het publiek) ook de Verenigde Staten stemden in
om hetzelfde te doen met de raketten in Turkije, die gericht stonden op de Sovjet Unie.
De wereld was op dat moment in wezen ontsnapt aan een vernieling die gegarandeerd aan beide kanten zou hebben plaatsgevonden.
Gedurende al deze gebeurtenissen, vergeet niet dat de VS paranoide waren ,
en misschien wel terecht (paranoide betekent doorgaans zorgen hebben zonder een goede reden)
maar misschien waren ze wel terecht *** voor de verspreiding van het Communisme.
Er is deze situatie in Vietname, hier.
Je hebt Vietnam, dat zo ongeveer hier ligt - ik omcirkel het land.
In Vietnam komen de Communisten aan de macht in het Noordelijke deel van Vietnam.
Dit was een voormalige Franse kolonie.
Direct vanaf het begin in de jaren '50 sturen de VS adviseurs om de anti-communisten in Zuid-Vietnam te helpen.
Gedurende het bewind van Kennedy groeide het aantal adviseurs sterk - en ik moet de term adviseurs
waarschijnlijk tussen haakjes zetten, omdat ze steeds meer betrokken raakten.
En vanaf 1965 stuurt de VS officiele gevechtstroepen naar Vietnam om daar te vechten.
Als we dan doorspoelen naar 1975 - en de reden dat dit zo belangrijk is
(behalve het feit dat het een van de meest recente, grote oorlogen is die VS gevoerd hebben)
is dat het de eerste oorlog was die de VS ondubbelzinnig verloren hebben.
In 1975 vertrokken de laatst aanwezige Amerikanen en Saigon (hetgeen de hoofdstad van Zuid-Vietnam was)
viel in handen van de Communisten.
Hier laat ik voor nu bij. We zijn nu min of meer beland bij de moderne geschiedenis - in ieder geval vanuit mijn gezichtspunt
omdat ik niet heel lang daarna geboren ben.
In ieder geval, hopelijk vonden jullie dit interessant.