Tip:
Highlight text to annotate it
X
Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser
Chris Anderson: Misschien kun je beginnen
door ons wat te vertellen over je land.
Het zijn drie puntjes op de aardbol. Die zijn vrij groot.
Ik denk dat elk ervan zo groot is als Californië.
Vertel ons over Kiribati.
Anote Tong: Laat ik beginnen met te zeggen hoe dankbaar ik ben
voor de kans om mijn verhaal te delen met mensen die erom geven.
Ik heb mijn verhaal gedeeld
met een heleboel mensen wie het niet veel kan schelen.
Kiribati bestaat uit drie groepen eilanden:
de Gilbert-groep in het westen,
de Phoenix-eilanden in het midden
en de Line-eilanden in het oosten.
En eerlijk gezegd is Kiribati misschien wel het enige land
dat in de vier hoeken van de wereld ligt:
in het noordelijk halfrond, in het zuidelijk halfrond,
maar ook ten oosten en ten westen van de internationale datumgrens.
Deze eilanden zijn volledig van koraal gemaakte atollen,
gemiddeld ongeveer twee meter boven de zeespiegel.
Dit is wat we hebben.
Meestal niet meer dan twee kilometer breed.
Vaak vraagt men mij:
"Jullie lijden, waarom trekken jullie je niet een beetje terug?"
Ze begrijpen het niet.
Ze hebben geen idee van wat er bij komt kijken.
Met de stijgende zeespiegel zeggen ze: "Je kunt toch wat achteruit gaan."
Ik zeg hen dan:
“Als we terugwijken, vallen we aan de andere kant in de oceaan.”
Dit soort kwesties begrijpen die mensen niet.
CA: Dit beschrijft zeker jullie kwetsbaarheid daar.
Wanneer realiseerde je je
dat er misschien gevaar dreigde voor je land?
AT: Het verhaal van de klimaatverandering is al een aantal decennia oud.
Toen ik in 2003 aantrad,
begon ik in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
over klimaatverandering te praten.
Niet al te gepassioneerd, want de controverse
tussen de wetenschappers was nog aan de gang.
Werd ze nu door mensen veroorzaakt of niet?
Maar tegen 2007 was het debat zo goed als beslecht
met het Vierde Rapport van het IPCC.
Dat verklaarde categorisch dat het echt was, door de mens veroorzaakt
en het voorspelde een aantal zeer ernstige scenario’s
voor landen als het mijne.
Toen nam ik het zeer ernstig.
Vroeger sprak ik erover.
We waren ongerust.
Maar toen in 2007 de scenario's, de voorspellingen kwamen,
werd het echt een probleem.
CA: De voorspellingen zijn, denk ik, dat in 2100
de zeespiegel naar verwachting misschien één meter zal stijgen.
Andere scenario’s voorspellen nog meer,
maar wat moet je zeggen tegen een scepticus die zegt:
"Wat is één meter?
Jullie zitten gemiddeld twee meter boven de zeespiegel.
Wat is het probleem?"
AT: Je moet begrijpen
dat een marginale stijging van de zeespiegel
een groot verlies aan land zou betekenen,
omdat een groot deel van het land laaggelegen is.
Daarbij komt nog de toegenomen golfslag.
Dat komt er nog bovenop.
Wat veel mensen niet begrijpen
is dat klimaatverandering iets is vandaag al gebeurt.
We zitten nog maar aan het begin.
Maar het is al bezig.
We hebben al gemeenschappen die zijn moeten verhuizen.
Ze moesten weg, en bij iedere parlementaire sessie
krijg ik klachten van verschillende gemeenschappen
die hulp vragen om zeeweringen te bouwen,
om te zien wat we kunnen doen aan de zoetwaterlens
omdat ze wordt vernield.
Bij mijn reizen naar de verschillende eilanden,
zie ik bewijs dat de gemeenschappen
nu te maken krijgen met verlies van voedingsgewassen
en vervuiling van de waterlenzen.
Misschien moeten deze gemeenschappen binnen 5 tot 10 jaar wel gaan wegtrekken.
CA: En dan kreeg het land zijn eerste cycloon te verwerken.
Dat staat ermee in verband, niet? Wat is hier aan de hand?
AT: Nou, we zitten op de evenaar,
en velen onder jullie weten dat wanneer je op de evenaar zit,
je normaal in de luwte zit. Daar krijg je normaal geen cyclonen.
Wij maken ze en sturen ze dan naar het noorden of het zuiden.
(Gelach)
Maar niet met de bedoeling om terug te komen.
Maar voor het eerst in het begin van het jaar
vernietigde de cycloon Pam Vanuatu
en reikten de randen ervan
tot onze twee meest zuidelijke eilanden.
Heel Tuvalu kwam onder water te staan toen de orkaan Pam toesloeg.
Over onze twee meest zuidelijke eilanden
kwamen golven tot over de helft van het eiland.
Dat is nog nooit eerder gebeurd.
Het is een nieuwe ervaring.
Ik ben net terug van mijn eigen kiesdistrict.
De prachtige bomen die er al decennia stonden,
waren volledig verwoest.
Dit is wat er gebeurt,
maar als we praten over de stijgende zeespiegel,
denken we dat het is iets dat geleidelijk gebeurt.
Het komt met de wind, het komt met de deining,
ze worden groter en groter,
we beginnen verandering in het weerpatroon te zien.
Dat is misschien wel de meest dringende uitdaging
waarmee we misschien eerder
zullen worden geconfronteerd dan met de stijgende zeespiegel.
CA: Dus het land ondergaat nu al de effecten.
Als je vooruitblikt
wat zijn dan je opties als land, als natie?
AT: Ik vertel dit verhaal elk jaar.
Ik bezocht al een aantal landen -
ik reis de wereld af om het mensen te laten inzien.
We denken dat we een plan hebben.
Op een keer, ik denk in Genève,
was er een man die me hierover interviewde.
Ik zei: "We denken aan drijvende eilanden."
Hij dacht dat ik een grapje maakte, maar iemand zei:
"Nee, geen grapje. Deze mensen zijn op zoek naar oplossingen."
Ik ging op zoek naar drijvende eilanden.
De Japanners zijn geïnteresseerd in het bouwen van drijvende eilanden.
Als land moeten we,
wat er ook gebeurt, zo veel mogelijk proberen te blijven
en te blijven bestaan als natie.
Wat daarvoor nodig is,
zal groot zijn,
zeer, zeer aanzienlijk.
Ofwel gaan we leven op drijvende eilanden,
of moeten we de eilanden ophogen om boven water te blijven
als de zeespiegel stijgt en de stormen erger worden.
Maar zelfs dat gaat heel, heel moeilijk zijn
omwille van de benodigde financiële en personele middelen.
CA: Ofwel is de enige oplossing een vorm van gedwongen migratie.
AT: daar denken we ook aan.
Als er geen steun komt
van de internationale gemeenschap,
bereiden we ons voor,
want we willen niet iets meemaken als wat er nu in Europa gebeurt.
We willen niet op een bepaald moment voor massale migratie komen te staan.
We willen de mensen vandaag al de keuze geven.
Wie ervoor kiest en dat wil doen, mag vandaag al migreren.
We willen niet dat het zover komt dat ze worden gedwongen om te migreren
zonder daar op voorbereid te zijn.
Natuurlijk zijn onze cultuur en onze maatschappij heel anders,
en zodra we naar een andere omgeving,
een andere cultuur migreren,
gaan er een hele hoop aanpassingen nodig zijn.
CA: Jullie hebben al gedwongen migratie meegemaakt.
Je hebt deze mensen enkele dagen geleden nog bezocht.
Wat is er gebeurd?
AT: Ja, het spijt me. Ik denk dat iemand vroeg
waarom we die plaats gingen bezoeken.
Ik had een zeer goede reden, want er leven al mensen van Kiribati
op dat deel van de Salomonseilanden,
maar dit waren mensen van de Phoenix-eilanden
die al in de jaren 60 werden verplaatst.
Er was een ernstige droogte.
De mensen konden niet op het eiland blijven,
en dus werden ze verhuisd naar de Salomonseilanden.
Dus was het gisteren erg interessant om deze mensen te ontmoeten.
Ze wisten niet wie ik was. Ze kenden mij niet.
Sommigen herkenden me later,
maar ik denk dat ze erg blij waren.
Later wilden ze me officieel verwelkomen.
Maar wat ik gisteren zag, was erg interessant
omdat ik onze mensen kon ontmoeten.
Ik sprak hen in onze taal, en natuurlijk antwoordden ze me,
maar ze kunnen al niet meer goed Kiribati spreken.
Er was een dame met rode tanden.
Ze kauwde op betelnoten,
iets wat we niet doen in Kiribati.
Wij kauwen niet op betelnoten.
Ik ontmoette ook iemand die met iemand van de lokale bevolking was getrouwd.
Dat is wat er gebeurt.
In een andere gemeenschap krijg je veranderingen.
Er is een zeker verlies van identiteit,
daar krijgen we in de toekomst mee te maken
als we gaan migreren.
CA: Het moet wel een bijzonder emotionele dag zijn geweest
door deze vragen over identiteit,
de vreugde van het terugzien
en misschien ook het aanvoelen van wat ze hadden verloren.
Het is heel inspirerend om je te horen zeggen dat je gaat vechten tot het einde
om de natie op één locatie proberen te houden.
AT: Dat is onze wens.
Niemand wil ooit zijn thuis verlaten,
en dus is het een zeer moeilijke beslissing voor mij.
Als leider maak je geen plannen om je eiland, je thuis te verlaten.
Herhaaldelijk vroeg men me:
"Hoe voel je je?"
En het voelt helemaal niet goed.
Het is een emotionele zaak. Ik probeer ermee te leven,
en ik weet dat ik er al van ben beschuldigd
dat ik het probleem niet probeer op te lossen.
Ik alleen kan het probleem niet oplossen.
Het is iets dat collectief moet gebeuren.
Klimaatverandering is een wereldwijd fenomeen,
zoals ik vaak heb betoogd.
Als we bij de Verenigde Naties vergaderen met de landen
van het Pacific Island Forum waar Australië en Nieuw-Zeeland
ook leden van zijn, is er vaak discussie.
In het nieuws ging het verhaal
dat verminderen van de uitstoot niet zou lukken
omdat het invloed zou hebben op hun industrie.
Ik zei: “Oké, ik versta jullie wel,
maar probeer ook te begrijpen wat ik zeg
want als jullie je uitstoot niet verminderen,
staat ónze overleving op het spel.
Het is aan jullie om deze morele kwesties af te wegen.
Het gaat om industrie of het voortbestaan van een volk.
CA: Ik vroeg je gisteren wat je boos maakte,
en je zei: "Ik wordt niet boos." Maar dan pauzeerde je.
Ik denk dat dit je boos maakte.
AT: Ik verwijs naar mijn eerdere verklaring
bij de Verenigde Naties.
Ik was heel boos, erg gefrustreerd en depressief.
Er was een gevoel van zinloosheid
dat we een uitzichtloos gevecht leveren.
Ik moest mijn aanpak veranderen.
Ik moest redelijker worden
omdat ik dacht dat mensen zouden luisteren
naar iemand die rationeel was,
maar ik blijf radicaal rationeel -- wat dat ook moge zijn.
(Gelach)
CA: Een belangrijk onderdeel van jullie identiteit is visserij.
Ik denk dat je zei dat vrijwel iedereen
op een bepaalde manier betrokken is bij het vissen.
AT: We eten elke dag vis.
Ik denk dat ons percentage van consumptie van vis
misschien wel het hoogste is in de wereld.
We hebben niet veel vee,
we zijn afhankelijk van vis.
CA: Jullie zijn afhankelijk van vis, zowel op lokaal niveau
als voor de inkomsten die het land ontvangt
van de mondiale visserij activiteiten voor tonijn,
en toch, ondanks dat namen jullie
een paar jaar geleden een zeer ingrijpende beslissing.
Kan je ons daar iets over vertellen?
Hier op de Phoenix-eilanden is iets gebeurd.
AT: Laat me je wat meer vertellen over hoe belangrijk vis voor ons is.
We hebben één van de grootste tonijnvisserijen in de wereld.
In de Stille Oceaan bezitten we, denk ik, ongeveer 60 procent
van de resterende tonijnvisserij.
Het blijft relatief gezond voor sommige soorten, maar niet voor alle.
Kiribati is een van de drie grote eigenaars
van het tonijnbestand.
Op het moment komt ongeveer
80 tot 90 procent van onze inkomsten
van toegangskosten, licentiekosten.
CA: van jullie nationale inkomsten.
AT: Nationale inkomsten,
waarvan alles afhangt van wat we doen
voor overheden, ziekenhuizen, scholen en wat dan ook.
Maar we besloten om deze te sluiten. Het was een zeer moeilijke beslissing.
Ik kan je verzekeren
dat het politiek en lokaal niet gemakkelijk was,
maar ik was ervan overtuigd dat we dit moesten doen
om te waarborgen dat de visserij duurzaam blijft.
Er waren aanwijzingen dat sommige soorten,
in het bijzonder de grootoogtonijn, ernstig werden bedreigd.
De geelvintonijn was ook zwaar bevist.
De gestreepte blijft gezond.
We moesten er iets aan doen, daarom nam ik die beslissing.
Een andere reden waarom ik dat deed,
was omdat ik de internationale gemeenschap had gevraagd
dat om de klimaatverandering tegen te gaan
er offers en afspraken nodig zullen zijn.
Als we de internationale gemeenschap vroegen om een offer te brengen,
vond ik dat we zelf een offer moesten brengen.
En dus brachten we dat offer.
Afzien van commerciële visserij
in het beschermd gebied van de Phoenix-eilanden
zou een verlies aan inkomsten betekenen.
We zijn de grootte van dat verlies aan het uitrekenen
omdat we het afsloten aan het begin van dit jaar.
Aan het einde van dit jaar gaan we weten
hoe groot de verloren inkomsten zijn.
CA: Hier komen zoveel dingen bij kijken.
Aan de ene kant zet het aan tot gezondere visserij.
Ik bedoel: hoeveel kun je de prijs opdrijven
voor de exploitatie van de resterende gebieden?
AT: De onderhandelingen erg moeilijk zijn geweest,
maar we zijn erin geslaagd om de kosten van een schip-dag te verhogen.
Voor elk vaartuig dat één dag komt vissen
hebben we de prijs verhoogd van $6.000-$8.000
tot $10.000-$12.000 per schip per dag.
Al een aanzienlijke stijging.
Maar het is belangrijk dat,
terwijl in het verleden deze vissersboten
misschien 10 ton per dag vingen,
nu misschien 100 ton vangen, omdat ze zo efficiënt zijn geworden.
Daarop moeten we ook reageren.
We moeten heel, heel voorzichtig zijn, want de techniek is zo verbeterd.
Ooit probeerde de Braziliaanse vloot
van de Atlantische naar de Stille Oceaan te verhuizen.
Het lukte niet.
Maar ze bleven proberen.
Nu kunnen ze het wel, en wel zeer efficiënt.
CA: Kunt u ons een idee van deze onderhandelingen geven?
Je moet opboksen tegen bedrijven
die honderden miljoenen dollars op het spel hebben staan.
Hoe gaat dat?
Kun je advies geven
aan andere leiders die met dezelfde bedrijven te maken hebben
over hoe je het meest voor je land kunt krijgen,
het meest voor jullie vis?
Welk advies zou je geven?
AT: We richten ons maar al te vaak op de vergunningverlening
om er wat aan te verdienen,
want wat we krijgen van licentiekosten
ongeveer 10% van de waarde van de vangst
aan de kade, niet in de winkels.
We krijgen slechts ongeveer 10%.
Door de jaren heen probeerden we
onze deelname in de industrie te verhogen,
in de oogst, de verwerking,
en uiteindelijk, hopelijk, de marketing.
Het is niet gemakkelijk daar een plaats te veroveren,
maar we werken eraan,
en ja, het antwoord is verhoging.
Om ons rendement te verhogen, moeten we meer betrokken worden.
We begonnen dat te doen,
en moeten de industrie herstructureren.
We moeten deze mensen vertellen dat de wereld is veranderd.
Nu willen we de vis zelf gaan produceren.
CA: Ondertussen vissen jullie lokale vissers nog steeds zelf,
maar hoe zien de zaken er voor hen uit?
Wordt het steeds moeilijker? Raken de wateren uitgeput?
Wordt dat duurzaam uitgebaat?
AT: Met de ambachtelijke visserij --
we nemen niet deel aan de commerciële visserij --
bevoorraden we alleen de binnenlandse markt.
De tonijnvisserij is helemaal voor de buitenlandse markt,
vooral hier in de VS, Europa, Japan.
Als visser ving ik heel veel geelvintonijn.
Nu vang je nog maar zelden geelvintonijn
omdat ze met honderden tonnen tegelijk
door deze ringzegenvaartuigen uit het water worden geschept.
CA: Hier een paar mooie meisjes uit jouw land.
Als je over hun toekomst denkt,
welke boodschap heb je dan voor hen
en welke boodschap voor de wereld?
AT: Ik vertel de wereld dat we echt iets moeten doen
aan wat er gebeurt met het klimaat
want voor ons gaat het over de toekomst van deze kinderen.
Ik heb 12 kleinkinderen, tenminste, dat denk ik toch.
Mijn vrouw weet het zeker.
(Gelach)
Ik heb acht kinderen.
Het gaat over hún toekomst.
Elke dag zie ik mijn kleinkinderen, ongeveer zo oud als deze jonge meisjes,
en ik vraag het me af,
en soms word ik echt boos.
Ik vraag me af wat er van hen moet geworden.
Over hen moeten we iedereen vertellen,
dat het niet gaat over hun eigen nationale belangen,
omdat klimaatverandering, helaas, helaas,
door vele landen als een nationaal probleem wordt ervaren, ten onrechte.
Dat is de discussie die we onlangs hadden met onze partners,
de Australiërs en Nieuw-Zeelanders,
want ze zeiden: "We kunnen niet meer terugschroeven."
Een Australische leider zei:
“We hebben ons deel gedaan.”
Ik zei: “Hoe zit het met de rest? Waarom hou je dat niet voor jezelf?
Als jullie de uitstoot binnen jullie grenzen
kunnen houden, hoeven wij niets te vragen.
Produceer dan maar zoveel als jullie willen.
Maar helaas sturen jullie het ónze kant op
en bedreigt het de toekomst van ónze kinderen.
Dat is de kern van het probleem van de klimaatverandering vandaag.
We komen eind dit jaar samen in Parijs,
maar we moeten dit zien als een wereldwijd fenomeen.
Wij, als naties, zijn er verantwoordelijk voor,
maar het beïnvloedt ieder ander,
en toch weigeren we om er iets aan te doen,
en zien het als een nationaal probleem.
Dat is het niet –- het is een wereldwijd probleem,
en we moeten het collectief aanpakken.
CA: Mensen hebben ongelooflijk weinig verstand van grafieken en cijfers.
We sluiten onze geest er voor af.
Als het om mensen gaat, reageren we soms een beetje beter.
Het ziet ernaar uit dat jullie land,
ondanks, of eigenlijk net vanwege de grote problemen die op jullie afkomen,
het sterkste alarmsignaal is voor de rest van de wereld.
Ik wil je namens ons allemaal bedanken
voor je buitengewone leiderschap en voor je aanwezigheid hier.
Meneer de president, dank je wel.
AT: Dank je wel.
(Applaus)