Tip:
Highlight text to annotate it
X
Vertaald door: Ellen Westenbrink Nagekeken door: Christel Foncke
Ik weet wat je denkt
Je denkt dat ik verdwaald ben
en dat er zo iemand komt om me van podium te halen
om me terug naar mijn stoel te brengen.
(Applaus)
Dat overkomt me voortdurend in Dubai.
"Ben je hier op vakantie?"
(Gelach)
"Op bezoek bij de kinderen?
Hoe lang blijf je?"
Nou, nog wel wat langer, hoop ik.
Ik woon in de Golf en geef er les.
Al meer dan dertig jaar.
(Applaus)
In die tijd veranderde er veel.
Deze statistiek
is schrikbarend.
Ik wil het vandaag met jullie hebben
over taalverlies
en de globalisering van het Engels.
Ik wil je vertellen over mijn vriendin
die Engelse les gaf aan volwassenen in Abu Dhabi.
Op een goede dag
ging ze met hen naar de tuin
om hen wat woorden over de natuur te leren.
Uiteindelijk was zij degene die ervan leerde.
Alle Arabische woorden voor de planten daar
en hoe ze konden worden gebruikt.
Medicinaal, cosmetisch
bij het koken, als kruiden.
Hoe wisten die leerlingen dat allemaal?
Van hun grootouders natuurlijk
en zelfs van hun overgrootouders.
Ik hoef je niet te vertellen hoe belangrijk het is
om te kunnen communiceren
met andere generaties.
Helaas zien we tegenwoordig
dat talen uitsterven.
Sneller dan ooit.
Elke 14 dagen sterft er een taal uit.
Tegelijkertijd
is Engels de onbetwiste wereldtaal.
Houdt dat verband met elkaar?
Dat weet ik niet.
Ik weet wel dat er veel veranderd is.
Toen ik voor het eerst naar de Golf ging, kwam ik in Koeweit terecht.
Dat was toen nog een erg lastige post.
Nog niet eens zo lang geleden.
Dat is wat te vroeg.
Hoe dan ook
ik werd aangenomen door de British Council
samen met ongeveer 25 andere docenten.
We waren de eerste niet-moslims
die gingen lesgeven op de staatsscholen in Koeweit.
We waren binnengehaald om Engels te geven
omdat de overheid het land wilde moderniseren
en de burgers macht wilde geven via onderwijs.
Natuurlijk profiteerde Engeland ook
van een deel van die leuke olierijkom.
Oké.
Dit is de grote verandering die ik zag:
Engels doceren veranderde
Engels doceren veranderde
van een wederzijds voordelige praktijk
in de enorme internationale zaak die het nu is.
Niet meer gewoon een vreemde taal in het vakkenpakket.
Niet meer uitsluitend het domein
van moedertje Engeland.
Het is een kruiwagen geworden
voor elk Engelstalig land ter wereld.
En waarom niet?
Tenslotte vind je het beste onderwijs
volgens de laatste wereldranglijsten
aan de universiteiten
van Groot-Brittannië en de VS.
Dus natuurlijk wil iedereen Engels onderwijs.
Maar als het je moedertaal niet is,
moet je examen doen.
Is het wel eerlijk
om een student af te wijzen
alleen vanwege zijn taalvaardigheid?
Misschien is het een geniale computerwetenschapper.
Misschien is het een geniale computerwetenschapper.
Heeft hij dezelfde taal nodig als bijvoorbeeld een advocaat?
Ik denk het niet.
Wij als docenten Engels weigeren ze voortdurend.
We zetten een stopbord neer
en stoppen ze op hun pad.
Ze kunnen hun droom niet meer volgen
totdat ze Engels zijn geworden.
Laat ik het anders zeggen.
Zou ik iemand die alleen Nederlands spreekt
maar kanker kan genezen,
de toegang tot mijn Britse universiteit weigeren?
Ik denk het niet.
Maar dat is precies wat we doen.
Wij, Engelse docenten zijn portiers.
En je moet ons er eerst van overtuigen
dat je Engels goed genoeg is.
Het kan gevaarlijk zijn
om teveel macht te geven
aan een klein deel van de maatschappij.
Misschien zou de grens te universeel worden.
Oké.
‘Maar’, zeg je nu
"hoe zit het dan met onderzoek?
Dat is allemaal Engelstalig."
De boeken en tijdschriften
zijn inderdaad in het Engels,
maar dat wordt vanzelf in stand gehouden.
Het maakt de behoefte aan Engels groter.
En dus gaat het door.
Mag ik je vragen: wat is er met vertalen gebeurd?
Denk aan de Gouden Eeuw van de islam.
Toen werd er volop vertaald.
Ze vertaalden uit het Latijn en het Grieks
in het Arabisch, in het Perzisch.
Daarna werd het verder vertaald
in de Germaanse talen van Europa
en de Romaanse talen.
Zo kwam er verlichting in het Europa van de Middeleeuwen.
Begrijp me niet verkeerd.
Ik ben niet tegen het doceren van Engels.
Aan alle Engelse docenten die luisteren:
ik vind het geweldig dat we een wereldtaal hebben.
Die hebben we meer dan ooit nodig.
Maar ik ben er tegen dat we ze gebruiken
als barrière.
Willen we echt maar 600 talen overhouden
waarvan de belangrijkste Engels is, of Chinees?
We hebben meer nodig. Waar trekken we de grens?
Dit systeem
stelt intelligentie gelijk
aan de kennis van het Engels.
Dat is nogal willekeurig.
(Applaus)
Ik wil je eraan herinneren
dat de giganten op wier schouders
de huidige intellectuelen staan
geen Engels hoefden te spreken.
Ze hoefden geen Engels examen te doen.
Een voorbeeld is Einstein.
Hij werd trouwens op school gezien als probleemleerling
omdat hij dyslexie had.
Maar de wereld had geluk
dat hij geen Engels examen hoefde te doen.
Dat begon pas in 1964
met TOEFL
het Amerikaanse examen Engels.
Nu is het geëxplodeerd.
Er zijn ontzettend veel Engelse examens.
En vele miljoenen leerlingen
doen elk jaar die examens.
Je denkt misschien, voor jou en mij
zijn die kosten niet zo hoog. Het valt mee.
Maar ze werken remmend
voor vele miljoenen arme mensen.
Die wijzen we meteen al af.
(Applaus)
Het herinnert me aan een kop die ik laatst zag:
‘Onderwijs: de grote splitsing’.
Ik snap het wel.
Ik begrijp waarom mensen zich op het Engels richten.
Ze willen hun kinderen een zo goed mogelijke kans geven.
Daarvoor hebben ze een Westerse opleiding nodig.
Want natuurlijk gaan de beste banen
naar mensen die studeerden aan de Westerse universiteiten
die ik net heb laten zien.
Het is een vicieuze cirkel.
Oké.
Ik wil iets vertellen over twee wetenschappers.
Twee Engelse wetenschappers.
Ze deden een experiment
dat met genetica te maken had
en met de voorpoten en achterpoten van dieren.
Maar ze kregen niet de gewenste resultaten.
Ze wisten niet meer wat ze moesten doen
tot er een Duitse wetenschapper kwam
die zich realiseerde dat ze twee woorden gebruikten
voor voorpoot en achterpoot.
Terwijl er geen verschil is in de genetica
een ook niet in het Duits.
Bingo:
probleem opgelost.
Als je iets niet kunt bedenken,
zit je vast.
Maar als dat in een andere taal wel kan worden bedacht,
kunnen we door samen te werken
zoveel meer bereiken en leren.
Mijn dochter
kwam naar Engeland vanuit Koeweit.
Ze had de bètavakken in het Arabisch geleerd.
Op een Arabische middelbare school.
Op haar Engelse school moest ze alles in het Engels vertalen.
Ze was de beste van de klas
in al die vakken.
Daarvan leren we
dat als leerlingen vanuit het buitenland komen
we niet altijd voldoende erkennen
wat ze al weten.
Ze weten het in hun eigen taal.
Als een taal uitsterft,
weten we niet wat we samen met die taal verliezen.
Misschien zag je dit op CNN:
ze reikten de ‘Heroes Award’ uit
aan een jonge Keniaanse herdersjongen
die 's avonds niet kon leren,
net zoals alle kinderen uit zijn dorp.
De kerosinelamp
rookte en beschadigde zijn ogen.
Bovendien was er nooit genoeg kerosine
want wat kun je nog kopen van één dollar per dag?
Dus bedacht hij
een kosteloze zonnelamp.
Nu halen alle kinderen in zijn dorp
op school dezelfde cijfers
als de kinderen die thuis elektriciteit hebben.
(Applaus)
Toen hij zijn onderscheiding kreeg,
sprak hij deze mooie woorden:
‘Kinderen kunnen Afrika wegleiden uit wat nu
een donker continent is
naar een licht continent.’
Een eenvoudig idee,
maar met mogelijk verstrekkende gevolgen.
Mensen die geen licht hebben,
of dat nu letterlijk of figuurlijk is,
kunnen onze examens niet halen.
We komen nooit te weten wat ze weten.
Laten we hen en onszelf
niet in het donker laten zitten.
Laten we de verschillen vieren.
Let op je taal.
Gebruik hem om ideeën te verspreiden.
(Applaus)
Dankuwel.
(Applaus)