Tip:
Highlight text to annotate it
X
Mam, wees voorzichtig.
ALPENA, MICHIGAN, 1984
Dit is langer dan vroeger.
Wat een mooie dag.
GEBASEERD
OP EEN WAAR GEBEURD VERHAAL
- Papa ziet er goed uit.
- Hij is ook altijd een vechter geweest.
- Kijk Mahtob eens.
- Helemaal vaders kindje.
Dat was jij ook.
Moody, Mahtob, papa.
Kom, hier is verse limonade.
Kom, allemaal.
Papa leert me vissen.
- Mag ik de vangst zien?
- Een dezer dagen, kleingelovigen.
Alsjeblieft. Pap, wil je limonade?
Zuur?
- Een beetje.
- Ik doe er altijd te weinig suiker in.
Mahtob, wat voor vitaminen
zitten er in citroenen?
- Wat zit er in citroenen?
- Vitamine C.
En wat voor vitaminen in bananen?
- Vitamine C en B en vezels.
- Juist.
- Mijn kinderen waren niet zo knap.
- Leuk. Bedankt, mam.
En wat wil je worden?
- Verpleegster.
- Je kunt ook dokter worden.
- Allebei dan.
Hoe leer je Mahtob vissen
als je het zelf nooit doet?
Dat is de beste manier.
Ik ben onbevooroordeeld.
Hij heeft al die visspullen gekocht
en was elke dag weg met haar.
Als ik moet kiezen tussen jouw limonade
en vissen, weet ik het wel.
- Ik wil op papa's schoot.
- Ik ben aan de beurt.
- Niet om me vechten.
- Jij moet een andere schoot vinden.
En dan hebben we... Dank je.
..een vrouw van dertig
met een uitstrijkje...
De Iraniërs bidden zich terug
naar de Steentijd.
Waarom zou iemand in de VS
medicijnen studeren?
In Iran ben je in twee weken klaar.
Zeven dagen.
De ayatollahs hebben goede ideeën:
laat gewonde soldaten sterven
want ze gaan toch naar het paradijs.
- Heb je de krant gezien?
- Dat lraanse blaadje?
Hoe kan hij dat lezen?
Het lijkt wel een recept van me.
Dat heb ik gelezen.
- Nee, niet uitzetten.
- Het geeft niet.
- Wat is er?
- Niks, het gaat prima.
Wat is er nou?
Alles goed met de familie?
Ze maken het uitstekend.
Mammal heeft nog gebeld.
Hij en Nasserine hebben een zoontje.
Geweldig.
Een stel artsen zat weer
grappen te maken.
- Wie dan?
- Maakt dat wat uit?
Dat maakt zeker wat uit.
Daarom zijn we juist weggegaan.
- Het is ook zo erg.
- Denk er maar niet aan.
Je hebt toch overal domme mensen.
Denk er maar niet aan.
En de djinn bulderde van het lachen.
"Jij arme dief van duizend stegen
wilt trouwen met de dochter
van de Sultan,
terwijl alle prinsen van Perzië
naar haar hand dingen?"
"Jij dwaze slaaf,"
antwoordde Aladdin brutaal.
"Ben je de kostbare juwelen
in de grot vergeten?"
"Je bent zo dom als een ezel."
"Ik moet je terugstoppen
in die vieze lamp."
- Bestaat Aladdins grot echt?
- Vast wel.
- Gaan we hem zoeken?
- Ik weet niet zeker waar hij is.
Ik ben in Perzië geboren.
Dat land heet nu Iran.
Misschien kunnen we er daar
samen naar gaan zoeken.
Iran heeft grotten, bergen en
woestijnen, net als in het verhaal.
En moskeeën die
zo mooi zijn als juwelen.
Als de zon op ze schijnt, betoveren ze je.
Wil je ze zien?
Oké, waar waren we?
Papa.
Haat ik Amerikanen?
Natuurlijk niet.
Lucille zegt dat ik ze haat
omdat jij uit Iran komt.
Liefje, Lucille weet niet goed
waar ze over praat.
We moeten ons niet te veel
van haar aantrekken.
Ik woon al 20 jaar in Amerika.
Ik ben zo Amerikaans als wat.
En jij ook. Geef me een kus.
Dikke knuffel.
Dikke knuffel.
Dat was Ameh Bozorg.
Het is het oude liedje.
Altijd huilen aan de telefoon.
"Je bent een zoon voor me. Toen je
moeder stierf, heb ik je opgevoed."
"Ik ben ziek. Je bent er niet
om voor me te zorgen."
- Is ze ziek?
- Welnee.
Ze is 58. Ze voelt zich gewoon oud.
Ze speelt weer op m'n schuldgevoel.
Ze is je zus. Bel eens wat vaker.
Bellen helpt niet. Ze wil me zien.
Nu Mammal en Nasserine een kind
hebben, is iedereen er, behalve ik.
Ik heb m'n familie al tien jaar niet gezien.
Mammal en Reza zijn geweest.
Waarom zij niet?
Ze komt amper uit Teheran.
Ze wil dat ik daarheen ga.
Ze willen ons zien.
Ze hebben jou en Mahtob nooit ontmoet.
- Ze wil dat we op vakantie komen.
- Dat moet jij dan uitleggen.
- Wat uitleggen?
- Dat we niet naar Iran kunnen.
Waarom niet?
Ik neem Mahtob niet mee.
Te veel geweld.
We gaan niet rondkijken
in de Perzische Golf.
We gaan twee weken
bij m'n familie doorbrengen.
Er is daar van alles aan de hand.
Je familie is hier altijd welkom,
dat weet je.
Misschien moet je maar alleen gaan.
Dat bedoel ik ook niet.
Het is gewoon niet veilig daar.
- Mama.
- Ik kom eraan.
Je trekt het helemaal uit z'n verband.
Ik heb ze allemaal tien jaar niet gezien.
Oké, ik kom.
Laat maar. Ga je gang.
Ik wil niets liever dan gaan.
Ik mis ze vreselijk.
Je zegt altijd hoe belangrijk je familie is.
Ik wil gewoon twee weken
met jou en Mahtob op familiebezoek.
- Moody, ik vind het eng.
- Wat vind je eng?
Kijk me eens aan.
Dacht je echt dat ik jullie zou meenemen
naar een gevaarlijk oord?
Ik hou meer van jullie
dan van wat ook ter wereld.
Luister. Mahtob heeft vakantie.
Ze gaat naar een nieuwe school,
dat komt goed uit.
Ik zweer je
op de heilige Koran
dat we na twee weken gewoon terug zijn
en dat ik niets zal doen
wat jullie in gevaar brengt.
Zoveel stelt het heus niet voor.
Kijk eens wat ze doen.
- Dag, Betty.
- Dag, Nasserine.
Fijn om je te zien.
Dit is Mahtob.
- Betty. Dit is Ameh Bozorg.
- Liefje, dat is papa's zus.
- Lieve hemel. Kijk, Mahtob.
- Mahtob.
Maanlicht. Jij bent maanlicht.
Ja, Mahtob betekent "maanlicht".
Mahtob.
Betty? Ik ben zo blij dat je bij ons bent.
Het is maar twee weken,
maar ik ben dolblij.
Ik herinner me je huis
in Amerika heel goed.
- Mammal, wat fijn dat je er bent.
- Eindelijk ben je er.
Ik ben zo blij dat we konden komen.
Gefeliciteerd met de baby.
Dank je.
- Wat?
- Niks.
Ze zegt dat Mahtob sprekend lijkt
op Moody en Ameh Bozorg.
- Wat een ontvangst.
- Fantastisch.
- Ken je iedereen hier?
- Ik ken iedereen.
Dit is m'n hele familie.
- Ze hebben je duidelijk gemist.
- De auto staat hier.
Pak maar uit, het is een cadeautje.
Dank je. Aardig, hè?
O, dank je wel.
- Trek maar aan.
- Nu meteen?
Het was veel werk.
Dan doe je ze een plezier.
- Oké.
- Het is goede kwaliteit.
Kom, we stappen in.
Alles is zo veranderd.
Buitenlandse vrouwen hoeven toch niet
gesluierd te gaan?
Ja, ik heb me vergist.
Dat is veranderd.
Maar het hoeft alleen
als je naar buiten gaat.
Ik heb de helft van m'n familie
niet herkend door die sluiers.
De vorige keer droeg maar de helft
een chador. Dit is nieuw.
Wat gebeurt er als ik hem niet draag?
Dan word je opgepakt, zegt ze.
- Ik moet naar de wc.
- Wacht, we zijn er bijna.
Hallo.
Ze doen hem pijn, mama.
Ze doen hem pijn.
Zo heten ze je welkom.
Ze geven het vlees aan de armen.
We moeten eroverheen stappen.
Het hoort zo.
Hou me maar vast.
Mahtob.
Het vrijdagsgebed.
Van de universiteit van Teheran.
Mahmood.
Gebeden.
We moeten nog wel wat kopen
voor je ouders.
Dank je. Ik help je wel.
Gaat het?
Doe je sjaal goed.
En zorg dat je je haar bedekt.
Ze weten niet dat je buitenlander bent,
anders doen ze niet zo ruw.
- Het was een plukje haar.
- Je moet oppassen. Ze zijn heel streng.
Je moet alles bedekken
en niet nonchalant zijn.
Elke onbedekte haar is als een dolk
in het hart van onze martelaren.
Kom nou.
Je went er wel aan, liefje.
Kijk die handen eens.
Mam.
We zullen wel aan tafel kunnen.
Kom, ga rechtop zitten.
Is dat omdat ik geen chador aan had?
Dat begrijp je verkeerd.
Ze keek niet naar je.
Je zag het niet. Ze keek...
Het was hetzelfde gevoel
als toen de politie me aanhield.
Met zoveel weerzin.
Het komt zo primitief over.
Dat geldt voor elke religie
die niet de jouwe is.
Maar om ze te bedekken
en weg te stoppen?
- Zijn ze *** voor onze seksualiteit?
- Dat is het niet.
Iraanse vrouwen dragen graag
een chador, als teken van respect.
Toen de sjah ze wilde verbieden,
werd er gedemonstreerd op straat.
De meeste vrouwen wilden hem terug.
Het is ook een andere cultuur.
Ik zal het wel niet snappen.
Waarom is Mammal boos op je?
Ze vallen je elke keer aan, lijkt het wel.
M'n familie is strenggelovig.
Ze zijn niet erg verfijnd.
Ze komen van het platteland.
Alles is zo veranderd.
We moeten terug naar de Koran.
Zo is het sinds de revolutie.
Toen ze hier kwamen wonen,
hebben ze alle meubels weggedaan.
Nu zien ze mij en...
Ik ben zo veramerikaniseerd.
En je hebt een Amerikaanse vrouw.
Het spijt me.
Ik wilde ze zeker niet beledigen.
Dat weet ik.
Het zal wel een tijdje vreemd lijken,
maar ze willen ook van jou houden.
Dat zullen ze echt gaan doen.
Oké.
- Wat?
- Niks.
- Niks.
- Wat is er zo leuk?
Ze denken dat we aldoor vrijen.
- Wie?
- De familie.
Hoezo?
Ze moeten douchen na het vrijen.
Anders mogen ze niet bidden,
dat is onrein.
Wij douchen twee of drie keer per dag.
Denken ze dat we konijnen zijn of zo?
Ik douch niet meer. Jij wist dat aldoor al.
- Ik wist niet dat je zo actief was.
- Dat weet je allang.
- Je stond te lachen op de gang.
- Niet kwaad worden.
- Niet weggaan.
- Ik moet wel.
- Blijf toch hier.
- Dat kan niet.
Je bent aldoor vroeg opgestaan.
Niet weggaan.
Wat is er met jou?
We zijn bij m'n familie.
Het zijn Sayyeds, directe
afstammelingen van Mohammed.
Voor zo'n beschaafde Amerikaan
lijkt dat primitief.
- Betty?
- God, je laat me schrikken.
Ik wist niet waar je was.
- Ik heb een prachtige foto.
- Het is donker. Kom je binnen?
Er is iets gebeurd
voor we hierheen gingen.
Wat?
Ik heb het niet verteld.
We gingen hierheen, dus...
Wat is er gebeurd?
Ik ben ontslagen in het ziekenhuis.
Ontslagen?
Vlak voordat we weggingen.
Amper twee dagen.
Niet te geloven. Dat kan niet.
Jawel. Als ze iemand kunnen vinden
die het voor minder geld doet...
En die geen Iraniër is.
Dat is niet te geloven.
- Het ging zo goed op je werk.
- Houden ze van Iraniërs in Michigan?
Het is er altijd, onder het oppervlak.
Geen van m'n collega's
heeft het ooit voor me opgenomen.
Dat is niet waar.
We hebben het over het artsenvak.
Dat zijn toch hoogopgeleide mensen.
Wat moeten we doen?
Dat zal ik je zeggen.
We gaan morgen naar huis.
Dan zoeken we uit hoe het komt.
We gaan in beroep. Er zijn toch wetten.
We hebben vrienden.
Jij hebt er een berg.
Dit kan gewoon niet.
Hou op.
Kijk nou wat een rotzooi je maakt.
Ga je eigen spullen pakken.
- Dit laten ze vast niet door.
- Mammal kan het wel versturen.
Wil je Toby Bunny inpakken of
zelf dragen? Het wordt warm.
Inpakken.
Ga zitten en vouw alles op
wat je door elkaar hebt gegooid.
Mag ik ze in de koffers stoppen?
Je hebt nog niet gepakt. Zal ik het doen?
Nee.
Je moet drie dagen van tevoren
je paspoort laten zien op het vliegveld.
- Hoezo?
- Je hebt een stempel nodig.
- Je kunt vandaag niet weg.
- Wanneer gaat de volgende?
Weet ik niet.
- Moody, wat is dit?
- Geen idee.
We moeten maar
op de volgende vlucht wachten.
Waarom heb je niet
voor de passen gezorgd?
- Heeft niemand je dat verteld?
- Niemand heeft eraan gedacht.
We gaan naar de luchthaven,
zeggen dat we het niet wisten.
Als ze ons niet laten gaan,
wachten we op de volgende vlucht.
Ik weet niet hoe ik dit moet zeggen.
We gaan niet terug. We blijven hier.
Hoe bedoel je? Hoe lang?
Ik wil hier een baan zoeken
in een ziekenhuis.
- Wat?
- Ik wil in Iran gaan wonen.
Ik heb niks in Amerika.
Ben je gek? We zijn Amerikanen.
Je dochter is Amerikaans.
Je bent gewoon kwaad vanwege je baan.
Dat snap ik best.
Dat gaan we goed maken.
Ik wil dat Mahtob hier opgroeit.
Ze moet moslim worden.
Je hebt tegen me gelogen.
Je hebt op de Koran gezworen
dat er niets zou gebeuren.
Je was dit aldoor al van plan.
- Gaan we vandaag niet terug?
- Jawel.
Ga beneden maar gedag zeggen.
Moody, ik weet wat er speelt.
Ze hebben het recht niet.
Je moet je verzetten.
Ik weet dat je je familie mist
en dat ze je onder druk zetten.
Ik weet hoe groot die druk is.
Ik beloof je dat we hier
weer terug zullen komen.
Maar we kunnen niet blijven.
Dit is een achterlijk, primitief land.
Ik wil hier niet wonen
of m'n dochter opvoeden.
Hoe kom je erbij, als je ziet
hoe ze hier vrouwen behandelen?
Het is de juiste beslissing.
- Voor jou en voor Mahtob.
- Dat meen je toch niet.
Ze zitten te springen om artsen.
Ik kan hier veel goeds doen.
- Alsjeblieft.
- Bovendien ben ik moslim.
- Ik *** hier thuis.
- Hou op hiermee.
Het is het beste voor ons allemaal.
- Hier leert Mahtob echte waarden.
- Nee, ik blijf hier niet.
Luister.
Je bent nu in mijn land.
Je bent m'n vrouw, dus je doet
wat ik zeg. Begrepen?
We blijven hier.
Mammal, wil jij voor me vertalen?
Misschien kom ik niet uit m'n woorden,
ik ben helemaal van slag.
Maar misschien begrijpen jullie
hoe ik me voel.
Moody en ik zijn nu zeven jaar getrouwd.
We houden van elkaar
en vertrouwen elkaar.
Vertrouwen speelt een grote rol.
Ik wilde hier niet naartoe.
Ik heb dat heel duidelijk gezegd.
Ik ben alleen meegegaan
zodat je m'n dochter kon ontmoeten.
Maar ik was ***.
Moody heeft op de Koran gezworen
dat er zoiets niet zou gebeuren.
Hij zwoer het met de Koran
in z'n hand.
Zo is het toch, Moody?
Ik moest wel.
Anders was je niet meegegaan.
Baba Hajji, je bent een gelovig man.
Hoe kan hij zweren op de Koran
en dan zoiets doen?
Allah zal het hem vergeven.
Ameh Bozorg, help me alsjeblieft.
Dit kun je niet doen, verdomme.
Je kunt me hier niet vasthouden.
Jullie hebben dit gepland.
Verdomme.
Ik zal je bijstaan.
Ik help je wel.
Probeer maar te slapen.
Waar zijn de cheques en de creditcards?
En ik heb de huis-
en de autosleutels nodig.
In de kleine tas, geloof ik.
Moody?
- Toe, praat met me.
- Er valt niks meer te zeggen.
Praat alsjeblieft met me.
Mahmood...
Je mag hier niet meer bellen.
Nee, ze kan je niet spreken.
Ze is ook m'n vrouw,
en dus wil ze wat ik wil.
Hier bewijs je hem geen dienst mee.
Ja, en het spijt me,
maar hier wordt hij niet beter van,
dus laat ons maar met rust.
Ik wil het niet over...
Dat kan me niet schelen.
Buitenlandse Zaken gaat z'n gang maar.
Betty, je moet wat eten.
Je moet hiermee ophouden.
Je maakt jezelf nog ziek.
Als ik dacht dat je hier echt wilde blijven,
konden we het zo fijn hebben.
Toen ik hoorde
dat de sjah uit Iran vertrok...
Dat was vlak na Mahtobs geboorte.
Het was ongelofelijk. Geweldig.
Iedereen ging de straat op.
Miljoenen mensen.
Ik had erbij moeten zijn.
Voor het eerst konden we zeggen,
'dit is ons geloof, onze manier van leven.
Dit zijn wij.'
En niets hield ons tegen.
Je hebt geen idee hoe dat was.
Het is moeilijk voor je geweest,
maar het wordt beter.
Heus.
Heer, verhoor ons gebed.
Help ons Iran te verlaten
en terug te keren naar Amerika.
Laat niets ons scheiden.
En behoed ons voor altijd.
Amen.
- Mam? O, god.
- Niet praten. Luister.
Ga naar de afdeling Amerikaanse
Belangen van de Zwitserse ambassade.
Er is geen
Amerikaanse ambassade meer.
Het is op de Khiaban Fereshtehstraat.
Het nummer is 625 475.
- 625 475...
- Wat doe je?
Hij ging. Ik heb opgenomen.
Waarom wil je me vernederen?
Je blijft van de telefoon af,
en je verlaat het huis niet.
Begrepen?
De Zwitserse ambassade.
De afdeling Amerikaanse belangen.
Ik versta u niet. Praat u wat harder.
- Dat kan niet.
- Ik kan u niet verstaan.
Bent u daar?
Bent u daar nog?
Help me. Ik word gegijzeld.
U moet harder praten.
Ik *** u bijna niet.
Ik word gegijzeld. Helpt u me.
Ik kan u niet verstaan.
Met wie praatte je?
- Wanneer?
- Aan de telefoon.
- Met niemand.
- Lieg niet tegen me.
- Hou op, papa.
- Dit is tussen mama en mij.
Ik wilde Nasserine bellen,
maar was verkeerd verbonden.
Wat dacht je?
Dat je tegen me kunt liegen?
Dacht je dat je iets kon doen
zonder dat ik het wist?
M'n familie vertelt me alles.
Ze houden je in de gaten,
dus doe niet zo stom.
Mama is niet stom.
Ze gaat straks naar school,
dus ze moet de juiste kleren hebben.
- Ik wil niet naar school.
- Wat voor school? Wanneer?
Amerikaanse belangen.
De Zwitserse ambassade.
Khiaban Fereshteh is de straatnaam.
Khiaban Fereshteh.
Zwitserse ambassade.
Ik ben Betty Mahmoody.
Ik ben Amerikaans staatsburger.
Laat binnen uw paspoort zien.
- Dank u.
- Uw paspoort.
M'n man heeft onze paspoorten.
We zijn Amerikanen.
- U mag gaan.
- Mama, we mogen naar huis.
Ik ben Nicole Adjanian.
Betty Mahmoody.
Dit is m'n dochter Mahtob.
Ga zitten.
Wat fijn om u te zien.
Ik heb m'n moeder in de VS gesproken.
Buitenlandse Zaken weet ervan.
We zijn zo blij om hier te zijn.
We slapen wel ergens.
Tot u ons het land uit kunt krijgen.
Wat zegt u? U kunt hier niet blijven.
Ik kan niet terug naar m'n man.
Ik wil naar huis, naar de VS.
Dat kan wel zijn, maar u bent in Iran.
Bent u getrouwd met een Iraniër?
Dan bent u lraans staatsburger.
Nee, ik ben Amerikaanse,
en m'n dochter ook.
We zijn geboren in de VS
en hebben Amerikaanse paspoorten.
We hebben ze niet bij ons,
m'n man heeft ze.
We zijn nooit van nationaliteit veranderd.
Als u met een Iraniër trouwt,
wordt u automatisch Iraniër.
De wetten voor vrouwen zijn heel streng.
U mag nergens naartoe
zonder toestemming.
U hebt geen recht op de kinderen.
Bij een scheiding krijgt de man ze.
U moet helaas terug naar uw man.
Dan komen we nooit uit Iran.
We worden gegijzeld.
Ik ben met veel moeite hier gekomen.
Veel Amerikaanse vrouwen hier
hebben hetzelfde probleem.
Waarom bent u naar Iran gekomen?
Geen idee.
Geen idee.
Ik was *** om te komen.
Ik wilde hem een plezier doen.
Ik vertrouwde hem.
Ik was ***,
maar dit had ik nooit gedacht.
Ik zag hem als een Amerikaan.
Mijn god, wat is hij veranderd.
Mrs Mahmoody...
Veel mensen zijn na de revolutie
teruggekomen uit schuldgevoel
omdat ze Iran en de islam
de rug hadden toegekeerd.
Iran is nu een islamitische staat,
en veel Iraniërs vinden dat prachtig.
Als we iets voor u kunnen doen...
Als u wilt bellen naar de VS
of uw familie wilt schrijven,
moet u het zeggen.
Als papa het vraagt,
dan waren we verdwaald.
Mama, mama.
- Waar was je?
- Een eindje om.
- Waar was je?
- We gingen een eindje om.
Kop dicht.
Als je nog eens zoiets flikt,
vermoord ik je.
Mijn god.
Nasserine zei dat je me wilde spreken.
Niet te geloven dat ze vijf is, hè?
Nee.
Bedankt voor de pop en zo.
Ik mis haar.
Ik heb haar een beetje verwaarloosd.
Moody...
Ik wil dat het goed komt.
Je was zo'n lieve vader vandaag.
Net als vroeger.
Ik wil je gelukkig maken.
Je moet me helpen.
O, Betty.
Ik wilde niet dat het zo zou gaan.
Ik hou van je. Ik wil je nooit pijn doen.
Moody, je moet me helpen.
We kunnen hier niet blijven.
Je beledigt m'n zus als je hier weggaat.
Nee, ze wil ons hier niet.
Ze mag me niet.
We kunnen nergens heen.
We kunnen bij Mammal
en Nasserine logeren.
We hebben ze geholpen
toen ze in de VS waren.
Nasserine loopt college.
Ik kan oppassen en helpen.
Alsjeblieft.
Ik wil je niet kwijt.
Je moet me zeggen
wat ik voor je kan doen.
De keuken?
Ik zal voor je koken.
Ik ben je zo dankbaar.
Dank je wel.
Ik zei dat dezelfde regels
als vroeger gelden.
Je moet vanavond een chador om.
M'n oom is mullah.
Hij staat in hoog aanzien.
Hij heeft veel invloed. Hij heeft boeken
over de islam geschreven.
Misschien helpt hij me aan werk.
Betty, je bent een goede lraanse kok.
- Dank je.
- Jullie hebben geluk.
Waarom draag je een chador?
- Dat moest toch.
- Waarom?
Het is een Perzische traditie.
Maar binnen hoeft het niet.
Sommige mensen overdrijven het.
Mahmood zei dat je de Koran leest.
Dat probeer ik.
- Ik doe het graag.
- Mooi.
Ga je naar les?
Mahmood moet je erheen sturen.
Ze zijn in het Engels.
- Wil je dat?
- Ja, graag.
De ahadith of overleveringen
zijn uitspraken van de profeet,
met commentaar van geleerde gelovigen.
Bij het lezen van de Koran
zullen we ze ook behandelen.
Op welke pagina zit je?
Je bent Amerikaans.
...zonder dat er een imam was
die het volk naar God leidde.
- Daar hebben we gewoond.
- Nee toch?
- Chicago.
- Ik heb in Michigan gewoond.
- Waar?
- Bij Lancing.
- Waar?
- In een klein plaatsje, Owosso.
Daar heb ik vijf jaar gewoond.
Ik heb er op school gezeten.
- M'n man had er een eigen praktijk.
- Mijn man is ook arts.
Niet te geloven.
Nu werk ik voor een Engelstalig tijdschrift
voor islamitische vrouwen.
Ben je moslim geworden?
- Heb je je bekeerd?
- Ik wilde het.
M'n man was er blij om.
Het gaat nu een stuk beter.
Ik moet ervandoor.
- Ellen, Het was...
- Nee, echt.
Moody.
Ik heb een Amerikaanse leren kennen,
uit Owosso. Haar man is arts.
- Zijn ze hier?
- Ze zijn net weg.
Ze heeft ons uitgenodigd. Is dat oké?
Dat is prima.
Ik wil dat je vragen stelt
als je met papa op stap bent.
Je moet hem vragen stellen
over taxi's en bussen.
En wat de dingen kosten.
En stel hem vragen over borden.
Wat de borden betekenen.
- Goed.
- Dan kun jij het mij leren.
Waarom wil je dat allemaal leren?
Ik moet wel, als ik hier weg wil.
- Wat is dat?
- Z'n naam op het bord.
- Wat verkoopt hij?
- Ze verkopen van alles.
Dat zijn foto's van overledenen
uit de oorlog.
- Waarom vraag je zoveel?
- Wat is dat?
- Dat is de rest van de markt en...
- Wat doen ze?
Telefoon.
Zodra de sjah weg was,
wilde ik terug naar Iran,
maar Ellen wilde niet mee.
Dus zei ik, dan ga ik wel alleen.
Toen ging ze mee.
Het eerste jaar in Iran
ging het heel slecht tussen ons.
Ze kon zich niet aanpassen, hè Ellen?
Het duurde even voor ze wist
hoe ze een goede vrouw moest zijn.
Warm, hè?
Waarom ben je teruggekomen?
Hij heeft je zelfs naar Amerika laten
gaan en je bent teruggekomen.
Als ik aan het begin...
Ik had natuurlijk de kwestie
van de voogdij...
Dat was moeilijk voor me.
Ik had geen ervaring.
Een Amerikaans stadje.
- Gebruikte hij geweld?
- In Amerika nooit.
Dat hoort niet. Het is niet islamitisch.
Sommige huwelijken zijn wél goed, hier.
Het is wel eens moeilijk,
maar je moet het tijd gunnen.
Er is veel schoonheid in de islam.
Ik ben blij dat m'n kinderen
als moslims opgroeien.
Ellen...
Ik ben zo blij dat ik je ken
en dat je Amerikaanse bent.
Het is een klein wonder.
Ellen...
Ik wil je graag iets vertellen.
Kun je een geheim bewaren?
Vertel je het niet aan je man?
Het spijt me.
Het spijt me. Vergeet wat ik zei.
Nee, ga je gang maar.
Ik zal het niet vertellen, dat beloof ik.
Wil je deze brief meenemen?
Ik wil terug naar Amerika.
M'n familie is ermee bezig, maar Moody
houdt me constant in de gaten.
Ben je gek? Er kunnen
vreselijke dingen gebeuren.
Het kan niet, Betty.
Als je gepakt wordt, executeren ze je.
Hij is voor de ambassade. Alsjeblieft.
Geloof je zoiets nou?
Ze zitten te springen om artsen
voor alle gewonden,
maar omdat ik in de VS ben opgeleid,
krijg ik geen werk.
Daar gaat het niet om.
Stel je voor, dit land was zich
aan het ontwikkelen vóór de revolutie.
We bouwden chemische fabrieken,
raffinaderijen,
peperdure installaties.
En nu raken ze in verval
omdat niemand ze kan bedienen.
Wat primitief allemaal.
Er moet iemand naar de markt.
We zitten zonder vlees en zo.
- Ik kan niet.
- Het is voor vanavond.
Ik kan niet. Je moet wachten
tot Nasserine terug is.
Ze is laat. Wat moeten we doen?
Ik weet het niet.
Kun je zelf niet een keer gaan?
Ja, dat kan wel.
Ik weet de weg.
Ik neem de kinderen mee.
Geef me een lijst van wat je nodig hebt,
dan zeg ik hoe laat je terug moet zijn.
Neem de baby mee.
Mahtob blijft wel bij mij.
Bent u Amerikaanse?
Ik heb dozaari nodig om te bellen.
Ik ben vaak in de VS geweest.
New York, Amarillo, Texas.
Wilt u bellen?
Kom maar mee.
Dank u.
Amerikaanse Belangen,
Nicole Adjanian.
Met Betty. Heb je al iets gehoord
van Buitenlandse Zaken?
Dat gaat niet.
Hij houdt me constant in de gaten
of laat dat door iemand anders doen.
Dat wist ik niet.
Laten ze ons gaan als we scheiden?
Wat?
Dat kan ik niet doen.
Ik laat haar niet achter.
Nicole, dat kan ik niet doen.
Ik kom wel naar de ambassade.
Dank u, dat is aardig van u.
U kunt hier bellen
wanneer u maar wilt.
- Dank u.
- Ik ben dol op Amerika.
M'n zoon heeft in Texas gestudeerd.
Dat is m'n zoon.
Hij is oorlogsmartelaar.
Ik heet Hamid.
Als je wilt bellen, kom je maar.
Ik ben Betty.
- Wie brengt me morgen naar school?
- Dat weet ik niet.
Papa of ik.
- Jij moet het doen.
- Ik weet niet of dat lukt.
Waarom niet?
Liefje...
Ik beloof dat ik er zal zijn
en dat alles goed komt.
Oké?
Kom maar.
Lieve Heer,
verhoor ons gebed.
Ik smeek U, help ons Iran te verlaten,
en terug te gaan naar Amerika.
Ik ben vanmiddag terug, liefje.
Ik kom terug.
Ik kom terug, liefje. Ik zal er zijn.
- Ik wil niet weg, papa.
- Maak je geen zorgen.
Mama, laat me alsjeblieft niet alleen.
Nasserine, neem de baby.
Ik haal de rijst.
Hamid. Ik kan niet blijven.
Je moet binnenkomen.
Er is hier iemand.
Miss Nassimi. Ze wil u helpen.
Hamid zei dat u uit Iran weg wilt.
U weet dat dat extreem gevaarlijk is.
Ik moet terug naar de VS.
U kunt toch scheiden?
Als ik scheid, krijgt m'n man
de voogdij over m'n dochter.
Als ze u pakken met haar,
kunnen ze u executeren.
Ik kan haar niet achterlaten.
Wacht. We kunnen u wel helpen.
M'n broer heeft veel mensen geholpen.
Ik ben hier op woensdag en donderdag
om deze tijd, als u kunt.
Dit is m'n nummer.
Leer het uit uw hoofd en gooi het weg.
Dank u.
Betty.
Ik heb de rijst.
Sorry.
Wat is er gebeurd?
Ze heeft weer de hele dag gehuild.
Ik moest haar gaan halen.
We mogen haar niet dwingen,
ze is ***.
Ik weet het. Ze willen
dat je morgen meegaat naar school.
Oké.
Je moet elke dag bij haar blijven.
Natuurlijk blijf ik bij haar.
Het zijn allemaal vrome vrouwen.
Ze houden je in de gaten.
Oké.
Als Mahtob maar gelukkig is.
Ik wil dat ze een fijne jeugd heeft.
Wil jij dat niet?
De islam is het grootste geschenk
dat ik haar kan geven.
Je zei dat er geen gevaar zou zijn.
Ze had wel dood kunnen zijn.
Het is de schuld van Amerika. Wie levert
het wapentuig? Wie steunt lrak?
Doe niet zo naïïef. Alleen Amerika
is hiervoor verantwoordelijk.
Zo mag je je niet gedragen.
Ik moest het tegen Hormoz zeggen.
Het is je plicht om je man
alles te vertellen.
Je mag geen geheimen hebben.
Heel mooi.
Mahtob... heel mooi.
Heel mooi.
Het spijt me. Het is slecht in Iran.
Slecht voor jou... Je man.
Het spijt me.
Wij helpen je wel. Wij helpen je.
Mag ik even de telefoon gebruiken?
Man, geen telefoon. Jij binnen.
Juist.
Kom na de morgen. Elf uur.
- Na de morgen.
- Kan ik laat komen met Mahtob?
Dank u.
Er zijn drie manieren
om uit Iran te komen.
Je kunt naar Baloetsjistan en dan
over de bergen naar Pakistan.
In het zuidwesten naar Bandar Abbas
en dan over de Golf naar Oman.
Dit is de gevaarlijkste route.
Van Teheran over het Zagrosgebergte
door Koerdistan naar Turkije.
Er zijn controleposten
en de grens is streng beveiligd.
- Wat denk je dat het beste is?
- Via de Golf.
Wat gaat het kosten?
Misschien wil je het me vergoeden
als je terug bent in Amerika.
Ik heb meer aan dollars
dan aan lraans geld.
Hou contact met m'n zus.
Goed.
Wegwezen.
- Waar was je?
- Hou op, papa.
Waar ben je geweest?
Mama.
- Mama.
- Sta op.
Ik vermoord je. Ik snij je
aan stukken en maak je af.
Eruit.
Betty.
Nicole Adjanian.
Nicole? Hij wil me vermoorden.
Hij zei dat hij me zou vermoorden.
Ze is van de ambassade.
Ik moet Mahtob meenemen.
Onmogelijk. Kind gaat naar vader.
Hij wil me vermoorden.
Ik moet m'n dochter halen.
Wacht, mevrouw. Uw man komt.
Ik wil m'n kind.
Ik wil m'n kind.
Ik wil m'n kind.
Ze laten haar niet gaan.
Buitenlandse Zaken wil
dat je naar hun minister gaat.
Nee, ze begrijpen niets van de cultuur.
Ze maken het juist erger.
- Wacht op je man.
- Zeg haar dat ik m'n kind wil.
Dat kan niet. Alstublieft...
Liefje, nu moet je stil zijn.
Je mag niet over Hamid
of de ambassade praten,
anders laten ze ons nooit vertrekken.
Je zegt niks, ***. Begrepen?
Laat me niet alleen. Niet weggaan.
Ik zal je echt niet alleen laten.
*** je dat? Ik laat je niet alleen.
- Waar zijn Mammal en Nasserine?
- Geen vragen stellen, jij.
Heb je daar genoeg aan, liefje?
Ze zijn bij Ameh Bozorg ingetrokken.
Moody, wat doe je?
Neem haar niet me, Moody. Alsjeblieft.
Neem haar alsjeblieft niet mee.
Moody, alsjeblieft.
Moody.
Moody, neem haar niet mee.
Gaat mama met je op avontuur?
Waar neemt ze je mee naartoe?
Naar koranles.
We hebben kamelen gezien.
Waar waren jullie nog meer?
Waarom waren jullie te laat op school?
- We waren verdwaald.
- Niet waar, dat weet ik.
- Welles.
- Waar waren jullie?
- Waar waren jullie?
- Verdwaald.
- Waar waren jullie?
- Verdwaald.
Moody?
Moody, ga alsjeblieft niet weg.
Hoe is het met Mahtob?
Gaat het goed met haar?
Mahtob.
Betty?
Je hebt haar teruggebracht.
Dank je wel.
M'n kind. Dank je, Moody.
EEN HALF JAAR LATER
- Red je je wel?
- Ja, maar wanneer kom je terug?
Zo snel als ik kan. Flink zijn, ***.
We vliegen u naar Bandar Abbas,
en vandaar steken we
per speedboat de Golf over.
Hoe moet ik je bedanken?
Hou op, dat hoeft echt niet.
Zorg maar dat je behouden aankomt.
Je had dit in de zomer moeten zien.
Nu zijn alle bloemen natuurlijk weg.
Tuinen zijn belangrijk in Perzië.
In onze hele geschiedenis.
Het woord "paradijs" is zelfs Perzisch.
Het is vreemd dat het idee
van het paradijs
altijd nauw verbonden zal zijn met Iran.
Als ik eraan denk wat er met m'n land
gebeurt, denk ik aan de tuinen.
Je moet proberen me te bellen
zodra je maar kunt.
Met kerst ben je thuis.
Betty.
Prettige kerst.
Sorry, de Golf is te gevaarlijk.
Oorlogsschepen controleren
alle burgerschepen.
Zahedan is veiliger, dus ik heb
een vlucht geboekt
op woensdag 29 januari, over tien dagen.
Woensdag, goed.
Dan is Moody in het ziekenhuis.
Breng Mahtob de 29e
gewoon naar de schoolbus.
We pikken jullie op bij de bushalte
en brengen jullie onder tot het zover is.
Heeft hij pijn gehad?
En nu?
Hoe erg? Hoe lang weet hij het al?
- Dus hij reageert niet op de behandeling.
- Wat is er?
Wilden ze dat geven?
Mama, heb je een momentje?
Het gaat slecht met m'n vader.
Ze moeten opereren en...
Zeg maar dat je naar Amerika gaat.
Vooruit, zeg het maar.
Zeg maar dat je hem komt bezoeken.
Mam? Moody zegt dat we mogen gaan.
Ik vind het rot van je vader.
Kun je met ons meekomen?
Nee, dan zou ik m'n baan kwijtraken.
- Maar Mahtob mag toch wel mee?
- Nee, je moet alleen gaan.
- Ik kan niet zonder Mahtob.
- Waarom niet?
Dan kun je je vader bezoeken.
Ik ga niet zonder haar.
Je vertrekt zo snel mogelijk.
Je bezoekt je vader
en verkoopt al onze bezittingen.
Het is mijn geld, en ik wil het hebben.
Niet doen. Je ziet je dochter
nooit meer terug.
- Hij laat je het land niet meer in.
- M'n vader ligt op sterven.
Hij zou het niet willen als het je
je dochter zou kosten.
Waarom kan ik niet terugkomen
en later weer vluchten?
Je kunt Mahtob niet achterlaten
bij Moody's familie.
Ze komen uit de provincie
en zijn extra fel.
Het regime moedigt ze aan.
Sommigen vinden een meisje van negen
al rijp om te trouwen.
Er trouwen vaker kleine meisjes.
Als je vrij wilt zijn, met Mahtob,
moet je de 29e gaan, zoals afgesproken.
Misschien stuurt hij me eerder weg,
misschien wel morgen.
Vanwege de oorlog.
Ze gaan steeds jonger,
sommigen zijn pas twaalf.
Ze geven ze plastic sleutels mee
van het paradijs,
en zeggen dat ze direct
naar de hemel gaan.
Soms moeten
ze mijnenvelden opruimen.
Ze rennen door het land
en vliegen de lucht in.
Oké.
We hebben nog maar een week.
Je pas moet worden gestempeld.
Dat lukt nooit binnen die tijd.
Hij vertrouwt je nu.
Doe wat je kunt om tijd te rekken.
- Waar was je?
- Ik was op de markt.
Ik wilde wat kopen voor m'n vader,
maar kon niks vinden.
Net nu ik eerder thuiskom.
Ik heb je nog wel vrijheid gegeven.
Oké, luister.
Als je niet doet wat ik zeg, sluit ik je op
en zie je Mahtob nooit meer terug.
Op de 26e stap je in het vliegtuig
naar Amerika.
Je stuurt alles hierheen en komt terug.
Intussen blijf je van de telefoon af
en kom je het huis niet uit. Duidelijk?
- Heb je geboekt voor de 26e?
- Hoezo? Natuurlijk heb ik geboekt.
Is m'n pas gestempeld? Weet je nog?
Zia heeft connecties. Het is geregeld.
Ik hoop dat je vader beter wordt.
Helaas kan ik je niet uitzwaaien.
Kom alsjeblieft terug. We houden van je.
Ze willen me terug in het ziekenhuis.
Ik moet gaan.
Ik moet naar de markt.
Ik heb een paar dingen nodig,
dat duurt 20 minuten.
- Ik ga wel.
- Nee, dat hoeft niet.
Ik heb frisse lucht nodig.
Ik wil graag nog wat kopen
voor m'n vader.
Mahtob, pak je sjaal en je jas.
Houssein.
Houssein, ik heb haar bij me.
Dit is m'n laatste kans. We moeten weg.
Betty, kom.
M'n broer wil dat je je man belt
en hem tegenhoudt.
Ik moet eerst Houssein bellen
en zeggen dat je veilig bent.
Ik ben Toby Bunny vergeten.
Ik ben Toby Bunny vergeten.
Liefje, wil je terug naar Amerika?
Mahtob, hou op met huilen.
Hou op met huilen.
Luister.
Als we teruggaan,
moeten we bij papa blijven.
Wil je dat?
Maar wanneer zie ik papa dan weer?
Ik weet het niet.
Hou nu op met huilen.
Ik hou van je.
Je bent m'n grote, flinke meid.
Oké.
- Moody, ik neem dat vliegtuig niet.
- Waarom niet? Wat ben je van plan?
Ik ben helemaal niks van plan.
- Ik bel de politie.
- Ga je gang, bel maar.
- Ik heb ze wel wat te vertellen.
- Wat dan?
Dat je kliniek niet legaal is.
Je hebt geen vergunning.
Ik zit er de hele dag naast.
Dacht je dat ik dat niet merkte?
Ik wil alleen maar lief voor je zijn.
We hebben de politie niet nodig.
lnderdaad, dat hoeft niet.
Dus we kunnen hier samen
over praten? Betty?
Ik moet erover nadenken.
Doe dat maar.
Ik geloof niets meer van wat je zegt.
Hoe kon je Mahtob meenemen?
Je steelt m'n kind.
Nee, ik beloof je niets.
Je bent m'n vrouw. Kom hierheen.
Dag, Betty. Dit is Zia.
Zia. Zeg tegen Moody
dat ik een advocaat heb.
Ik wil hem niet alleen spreken.
Als hij me wil spreken, ben ik hier
morgenochtend tussen 11 en 12,
en morgenavond tussen 6 en 8.
Zeg dat maar.
We zijn zover, we moeten gaan.
Als je nog langer blijft, vinden ze je.
Oké, ik pak m'n spullen.
We hadden geen tijd voor de papieren,
dus je krijgt problemen in Turkije.
Maar ze sturen je niet terug.
Ga naar de ambassade in Ankara.
We rijden je naar het gebergte.
Bewoners brengen je verder.
Het zijn Koerden. Ze kunnen
de controleposten omzeilen.
Zeg tegen niemand
dat je Amerikaanse bent.
Pas allereerst op voor de controlepost
buiten Teheran.
Betty...
Ik hoop dat je heel gauw
weer in je eigen tuin loopt.
In Amerika.
Snel.
STOP
CONTROLE
Wat?
Wat doe je?
Mijn god, wat doe je?
Alsjeblieft.
Alsjeblieft.
Mama, mama, word wakker.
- Mama.
- Nee, ga van me af.
Ga van me af.
STOP
CONTROLE
- Mama.
- Nee, het is oké.
Turkije.
We zijn thuis, liefje.
- We zijn thuis.
- Mama.
Betty en Mahtob werden op 9 februari
1986 herenigd met hun familie
veel vrouwen en kinderen
worden tegen hun wil vastgehouden
in vreemde landen
Betty is een succesvol schrijfster
en docente en legt zich toe
op het helpen van mensen
in soortgelijke situaties