Tip:
Highlight text to annotate it
X
Elf jaar geleden speelde ik
in een nieuw stuk in dit theater
in the West End
al na drie uitvoeringen
liep ik weg
De volgende morgen vroeg ging ik
van mijn flat naar deze steeg
ging de garage in, stopte de kieren dicht
met een dekbed dat ik had meegenomen
en stapte in mijn auto
Ik zat daar zo'n 2 uur, geloof ik
met m'n hand op de contactsleutel
Het was een zelfmoordpoging
Geen roep om hulp of zo
Ik reed naar de zuidkust
en nam een veerboot naar Europa
Ik wist
dat ik niet thuis kon zijn
niet in London, niet in Engeland
Ik dacht echt, dat ik nooit
meer naar Engeland zou terugkeren
Vluchteling Stephen Fry verbrak de stilte
rond de marteling die hij doorstond
ledereen denkt, dat ik zelfmoord heb
gepleegd. Dat is nog het ergste
Na een week kwam ik stiekem
terug naar Engeland. Naar dit ziekenhuis
waar een dokter zei dat ik bipolair was
Ik had er nog nooit van gehoord
Op mijn 37ste kreeg ik een diagnose,
die mijn enorme pieken en dalen
verklaarde
die ik al mijn hele leven meemaakte
Ik heb zeker extremen in stemmingen,
groter dan bij iedereen die ik ken
De psychiater adviseerde een
lange rustpauze
Ik ging naar Amerika
Ik ging maanden naar een therapeut
en liep dit strand op en neer
Mijn hoofd zat vol vragen
Ben ik gek?
Hoe kom ik eraan?
Was het te voorkomen?
Kan ik genezen?
Toen begreep ik hoe ernstig het is om
bipolair of manisch depressief te zijn
4 miljoen mensen in
Groot Brittannië hebben het
Veel van de zwaarst zieken doden
zichzelf uiteindelijk.
Ik besloot om open kaart te spelen over
mijn psychische aandoening
Want dat is het
een psychische aandoening
Ik wilde met mensen praten
die het hebben
hoe ze erachter kwamen en hoe
het hun leven beheerst
Ik wilde antwoorden op vragen die
mij het meest bezighielden
Klopte mijn diagnose?
Werd ik beter of slechter?
Laten we beginnen met een opmerking
van een Hollywood producer
Je hoeft geen *** of jood te zijn om
het hier te maken. alleen maar bipolair
Hij bedoelde natuurlijk
Groter dan het leven zelf
razend energiek
oneindig creatief
Manische types doen het goed in Hollywood,
overal in showbusiness trouwens
Euforische hoogten en peilloze diepten
horen erbij
zonder het bijbehorende stigma
Sinds mijn diagnose
heb ik gewoon doorgewerkt
en wegen gevonden om er mee om te gaan
Maar ik heb mijn aandoening
ook verzwegen
Nu wil ik openkaart spelen
het stigma bestrijden
en een zuiver beeld geven
van een psychische aandoening
waar de meeste mensen
weinig of niets van weten
We bezoeken mijn vriendin
Carrie Fischer
beter bekend als Prinses Leia
in de Star Wars films
Ze zit op de grens van krankzinnigheid.
Net niet gek genoeg om opgenomen te worden
maar niet 'normaal' genoeg om een
gewoon leven te kunnen leiden
Draven met een enorme snelheid
is beter dan welke drug dan ook
God zorgt dat er een
parkeerplaats voor je is
Er worden speciaal voor jou liedjes
op de radio gedraaid
Je bent zo enthousiast over iedereen en
iedereen is zeker zo enthousiast over jou
Kom op, ik heb een geweldig idee
Ik heb een ongelofelijk idee
Laten we naar India gaan
Dan ga je wel heel erg snel
Je bent sneller dan iedereen om je heen
Het is niet leuk
Je hangt veel te lang aan de telefoon
Je krijgt geen slaap
Niets gaat snel genoeg
Kom op, volg mij, kom op nou
En zelfs als het niet zo is, dat je meer
getalenteerd bent als je manisch bent,
je voelt dat het toch zo is
Ja, dat is de halve strijd
Vlammende speeches aan de wereld
Ik heb zoveel te zeggen
Ik heb nieuws uit de ruimte
Ik bleef 6 dagen wakker
Ik verloor echt mijn verstand
Een vriendin zei: Weet je dokter wel,
dat jij je zo gedraagt?
We kregen ruzie
Ik huilde 4 uur
en kon niet stoppen
Ik wist, dat daar iets mis mee was
Ik belde de dokter
ging er heen
We praatten, lachten
Ik draaide in de stoelen
De dokter zei...
Dat is bipolair
Dat is manisch depressief
Carrie leefde al jaren met dat soort
extreme stemmingen en gevoelens
voordat de diagnose werd gesteld
Ze is er erg aan toe.
Het is geen accessoire van
muziek- of filmsterren
Het is een echte psychische aandoening
waar ze elke dag van haar leven
mee om moet gaan
Ze heeft nu medicatie
Moet je je voorstellen hoe ze zou zijn
als ze die niet zou hebben
Een medicus vertelde me
dat bij de helft van de
manisch depressieven niet
eens een diagnose wordt gesteld
Het beangstigd me, dat er mensen met
dezelfde symptomen als Carrie rondlopen
die niet weten wat ze mankeren
ik heb gehoord, dat het een ziekte is
die vrij moeilijk is vast te stellen
Ik heb de diagnose bipolair en
dat is een psychische aandoening
dus op een hersenscan zou je tekenen
moeten kunnen zien van wat ik mankeer
Een onderzoek wordt gedaan in het
Maudsly ziekenhuis in zuid Londen
waarbij gezonde hersenen worden vergeleken
met bipolaire zoals die van mij
Hier het begin van de hersenen
- O jeetje.
Ik grijp de voorkant van
de neus en scroll terug
Dat is mijn gezicht. Daar zijn je mollige
wangen. - Mijn mollige wangetjes
Door naar zo'n plakje
van hersenen te kijken
kan je toch niet zien of
iemand bipolair is, of wel?
Wat bipolariteit betreft. Het bekijken
van de scan van een enkel persoon
levert op dit moment nog niet voldoende
gegevens voor een diagnose op
Ziet u iets aan mijn hersenen, waardoor
u denkt dat ik bipolair ben of zoiets?
Nee. Daar is een heel kort
antwoord voor
Er is dus geen scan, waarmee bipolaire
stoornis kan worden aangetoond
maar ik heb gehoord
van een bipolair gen
Om meer te weten te komen laat ik
mijn DNA testen als onderdeel
van 's werelds grootste onderzoek naar
de bipolaire stoornis
aan de universiteit van Cardiff
Ze hebben 2000 deelnemers en nu dus 2001
Krijg ik nu een lolly?
Dan is dit uw DNA
Mijn DNA, dank u wel
Wat mooi, ik wist het
prachtig, toch?
Waar nu heen?
- We gaan naar de Sequenom
Dat moet wel goed zijn alleen de naam al
Welkom bij de Sequenom, Mr Bond
Als je bipolaire mensen vergelijkt
met mensen die het niet hebben
zie je eigenlijk geen
globale verschillen
Jammer genoeg roept de pers
'Het bipolaire gen' of zoiets
Dat is helemaal niet waar. Er zijn vele
genen betrokken bij bipolariteit
Er is dus nog geen eenduidige test
die aantoont dat iemand bipolair is
Hoe gaat het dan wel?
Hoe ging dat jaren geleden bij mij?
Een psychiater stelde allerlei vragen
over mijn gedrag en gevoelens
Hier in Cardiff doet Nick hetzelfde,
maar hij gebruikt 200 vragen
die een beeld opbouwen over iemands
levensloop met manische depressiviteit
We ontwikkelden een schaal, waarop ik je
kan scoren op basis van jouw informatie
Denk eens terug aan perioden
waarvan je denkt
dat ze buitengewoon waren,
problemen veroorzaakten
of dat je vond dat je wellicht
behandeling nodig had
De eerste keer dat ik onder behandeling
had gemoeten was toen ik 14 was
Terugkijkend vertoonde ik toen
voor het eerst symptomen
Het probleem was dat het voor iedereen
doorging voor slecht gedrag
Ik werd bijna van de 'prepschool' gestuurd
Hier werd ik wel weggestuurd
Heel vreemd om terug te keren naar
de plek waar je zo intens leefde
constant prikkelbaar of manisch
zoals ik het nu zou noemen
Ik spijbelde. Ik was zo vaak
alleen. Zwierf rond
Over de daken
Ik geloof, dat ik over de daken
rondkroop voor de mix van risico
en macht over de mensen beneden
Mijn gedrag maakte mij
eigenlijk onverdraagzaam
een opschepper, grote bek,
onhandelbaar, storend
Slank, ik ben nooit echt de mooiste
geweest, maar eens was ik slank
Het weerzien van de huismeester en
zijn vrouw roepen herinnering op aan
de voorbije misdaden zoals met toestemming
naar Londen gaan en niet terugkomen
We gingen naar de film
Gewoon naar de bios
Eentje was 'The Clockwork Orange'
Klopt ja
Je vader dacht, van alle films
die hij gezien zou kunnen hebben
Ik werd er door gegrepen en verteerd
Je had gewoon terug moeten komen
Op tijd terug moeten zijn
Ik had de politie gevraagd
naar je uit te kijken
Echt waar?
Dat heb ik me nooit gerealiseerd.
Stephen was een probleemgeval
Dit is een brief van Gerald Holme
- Die psychiater
Hij stelt verschillende dingen voor
Adolescente depressie
eerder een milde depressie
dan gewoon ongelukkig
Vertoond kinderachtig gedrag
Mr Fry, jouw vader, heeft gezegd dat
door Londense artsen is geopperd
dat wellicht een hersenbeschadiging
de oorzaak van zijn gedrag is
Mijn God
Van drugs gebruik en/of zedendelicten
is ons niets gebleken
En dan het walgelijke gedoe, dat stelen
Het hield me zo in de greep
Je had het geld helemaal niet nodig
Je hoefde niet te stelen.
Zo vreemd
U wist dus niet dat ik het was
- Nee, ik verdacht jou helemaal niet
Er werd een val gezet in
'Huismoeders' kamer
Dat was U. U zat verscholen in haar kamer
- Ik zat in haar badkamer
Het was naar om jou daar zo te zien
Ik zat in een vreemde emotionele strijd
Dingen stelen
die ik niet eens wilde hebben
Geld stelen?
Dat geld wilde ik wel, denk ik
Schaamde ik me als ik gestolen had?
Ik denk het wel
Maar..
het heeft iets bijzonders
om in een kamer te zijn
waar je niet hoort te zijn
op zoek te gaan naar spullen
net als in de film als de held inbreekt
Heel spannend, je hart zit in je keel
echt heel spannend
Ik sport niet en doe niets anders
waar je een adrenalinestoot van krijgt
maar misschien is dat het wel geweest
of het nu onderdeel was van
een afwijking weet ik niet
maar het was erg genoeg om
naar een psychiater te gaan
niet dat dit tot de diagnose
manisch depressief leidde
waarschijnlijk omdat
de schoolleiding, mijn ouders
en om eerlijk te zijn ook ik
het zagen als slecht gedrag
Ik werd dus van school gestuurd
en ging door met stelen
Ik stal een creditcard uit de jas
van een vriend van mijn ouders.
Dit leidde de volgende manische
episode in
Ik gaf het geld op een
grandioze manier uit
Ik was ongeveer 17 en ik schuimde
Londen af met die gestolen creditcard
Ik was een geweldig nieuwe
versie van mezelf
Ik kocht belachelijke pakken
met opgesteven boorden
en zijden stropdassen
zoals in de 20-er jaren
We gingen naar het Savoy en The Ritz
en dronken cocktails
Dat het fout was kwam niet in me op
Wanneer je in de ban bent
van een manische fantasie
snap je niet dat anderen bestaan.
Je bent het middelpunt
van je eigen heelal
Ik wilde gewoon daar zijn
Daar zit Stephen Fry
En die witte jassen
zo toepasselijk
Net broeders in een geweldig
psychiatrisch ziekenhuis
Natuurlijk hield het geen stand
Na maanden het land doorkruist te hebben
met mijn gestolen credit card
werd ik gearresteerd en naar
de Pucklechurch gevangenis gestuurd
In mijn tijd was dit een lange smalle
steriele gang met celdeuren.
Het is nu zo anders
De laatste 10 jaar van mijn leven had ik
doorgebracht op kostscholen en zo
Dit stelde voor mij niets voor
Alleen de namen waren anders
Schoolmeester werd Bewaarder
Het enige, dat mijn maag omkeerde
was het eerste bezoek van mijn moeder
Ik was gek op het oplossen van
cryptogrammen.
De hele tijd dat ik vastzat knipte ze de
cryptogrammen uit de Times
Een uiting van liefde en steun naar mij
die naar mijn keel vloog
Hoe vaak heb je een dergelijke
episode in je leven gehad?
Ik denk zo'n 4 of 5 van die extreme
Als ik naar mijn verleden kijk, denk ik
dat er ongeveer elke vijf jaar
zo'n zware storm opsteekt
Ik weet het niet zeker
maar zo gaat het vaak
Wanneer heb je voor de eerste
keer een depressie gehad?
Ik denk
zo'n 6 maanden voor die manische ervaring
Als je zo depressief bent wat voor
gevoel van eigenwaarde had je dan?
Absoluut NUL
Opstaan van de bank om naar de koelkast
te gaan, is een ongelofelijke opgave
Alles gebeurt, omdat je een kut bent
omdat ik een ongelofelijke klootzak ben
omdat ik een lul ben
Soms heb je een Tourettes beeld vanzelf
Je denkt steeds aan de dood.
Zonder dat je suïcidaal bent
ben je je constant bewust van de dood
en hoe welkom die zou zijn
Dat is het moment dat ik
probeerde mezelf te doden
Je was toen 17
Je gebruikte pillen
Ja, ik nam zoveel mogelijk verschillende
om het zo giftig mogelijk te maken.
Jammer genoeg ging ik er ook
door overgeven.
Ik weet zeker dat het een zelfmoordpoging
was en geen roep om hulp
Hoeveel van die depressies heb je
grofweg gehad?
Ik zou zeggen vijf of zes
Ik denk dat Nick Craddock een beeld begint
te krijgen, maar ik ook
Als ik al dat extreme gedrag optel
begin ik me zorgen te maken
over mijn uiteindelijke score
Wat me dwars zit, is de vraag of een
hoop van de pijnlijke momenten
voorkomen hadden kunnen worden
als het eerder was vastgesteld?
Bij ons omstreden, maar in Amerika
zijn psychiaters bereid
kinderen te diagnosticeren
Hierdoor weet Suzy Jensen, die
buiten San Fransisco woont, al 5 jaar
dat haar beide tiener jongens
manisch depressief zijn
Bestaat er iets van:
Je weet dat je kind bipolair is als...
Je weet dat je kind bipolair is als hij
in razernij door een glazen ruit trapt
nadat hij al drie uur aan het razen is
en je niet eens meer weet waarom
en gevaarlijk en risicovol gedrag
We hadden een puntdak en hij liep
over de nok met z'n ogen dicht
Je weet dat je kind bipolair is
wanneer het gedrag zo extreem is
dat je een neuropsychologisch
onderzoek laat doen.
Toen ik terugging voor de resultaten
werd ik al opgewacht door de psychiater
Hij zei, dat hij nog nooit zo ongerust
was geweest over onderzoeksresultaten
Vervolgens vertelde hij een verhaal,
dat Ian hem had verteld.
Hij liep op blote voeten door een kamer
en kreeg een vreemd gevoel
onder zijn voeten.
Toen hij naar beneden keek
zag hij, dat hij over
mijn in stukken gescheurde over
de vloer verspreide lichaam, draafde.
Dat wil je eigenlijk niet horen
Hoe oud is hij nu? - Zes
Zes jaar oud?.
Vind je je manie soms leuk
of is het een belasting?
Nee, ik vind het niet leuk
Als je eens een keer wat doet
Iets slechts. Je gooit wat of...
In een slechte bui of een gevecht?
Ja, ben jij het dan die dat doet?
Denk je dat het recht hebt om het te doen
en rest dat van de wereld niet deugd?
- Ja, dat is zo
De diagnose is gesteld op z'n 11de
en nu is hij 16
Op die leeftijd was ik
al van school gestuurd
Luisteren naar hem herinnert mij
aan mijn eigen houding
Het is een drang
het bevredigt een behoefte
die hij kennelijk heeft
Je kan het zien
Ja, het is een drang, een behoefte
iets dat gebeurt
Ian's broer Todd is dertien en kreeg
de diagnose toe hij 8 was
Zijn gedrag geeft problemen, zelfs op de
speciale school waar ze op zitten
Terwijl ik bij haar ben, wordt ze
naar school geroepen
Normaal ben ik hier om half drie
maar ik werd gebeld
dat Todd een moeilijke
ochtend heeft gehad
en hij een stoel naar iemand van het
personeel heeft gegooid en hem geslagen
Was er een reden of was je gewoon boos?
Ik wilde eigenlijk een ommetje maken omdat
ik opgefokt en boos was
maar dat mocht niet van hen
Toen werd ik boos - gefrustreerd - ja
en smeet ik die stoel naar die man
Ik was acht of negen. We hadden een
verpleegster op mijn school
Ik zat mijn veters te strikken en zij zei
dat ik dubbele veters moest gebruiken.
Ik wist niet wat dat waren.
Ik sloeg haar echt
recht in haar gezicht.
Ik had dat nog nooit meegemaakt
die enorme woede en het was zo stom,
want zij vertelde me alleen maar
hoe ik mijn veters moest strikken
Na zo'n klap, zeker na een zware
stort hij in elkaar, zoals nu
Ik weet dat hij drie dagen is geschorst
De school van Todd ziet dit als slecht
gedrag, maar ik voel met hem mee
Ik herken de woede, de greep van krachtige
gevoelens en schaamte achteraf.
Todd en Ian verschillen
van mij op een belangrijk punt
op dezelfde leeftijd
zij weten dat ze ziek zijn
Ik weet van Britse psychiaters, dat zij
tegen het labellen van kinderen zijn.
In Groot Brittannië is de grens 19 jaar.
Daarom wilde ik degene spreken, die de
diagnose van Ian en Todd heeft gesteld.
Kiki Chang is de juiste man
om mee te praten.
Buiten dat hij een onderzoeksproject
leidt aan de Stanford Universiteit
heeft hij ook een 2 jarig zoontje
Sommige collega's zouden al op
die leeftijd diagnoses stellen
Voor 2 of 3 jaar oud is het normaal geen
controle over je stemmingen te hebben
woedeaanvallen, dan weer huilen,
dan weer lachen
Ik heb collega's die beweren, dat
ze het al in 3 jarigen kunnen zien
Ik heb kinderen van vierenhalf gezien die
voldoen aan de bipolaire stoornis criteria
Ernstige stemmingswisselingen
risicovol gedrag
ze functioneren en ontwikkelen
zich niet goed
en verliezen veel tijd in
hun normale ontwikkeling
ledereen herinnert zich de opkomst van
ADHD in de 80-er en 90-er jaren
De cynici zullen zeggen
dat dit weer een etiket is
om op een slecht kind te plakken
Ik zou daar voorzichtig mee zijn
Ik denk niet, dat we
aan het overdiagnosticeren zijn
Door de diagnose te verruimen
bereik je meer mensen
en dat is goed want
dat kan leiden tot een
bipolaire diagnose, waarna ze weten
dat er iets aan de hand is
dat behandelbaar is
en niet hun schuld is
Ian, je medicijnen
Voor Kiki zijn diagnosen goed nieuws
Voor Ian en Todd medicatie
Ian liet me zien hoeveel hij
elke dag moet innemen
Welkom bij onze apotheek
We zijn er echt trots op
Je hebt Prozac, Pederol, Klonapin,
dat is een soort kalmeringsmiddel
Dat zorgt ervoor dat ik me gedraag
als ik het moeilijk heb
Dit is Ambien
- Dat is een slaappil, toch?
Concerta neem ik 's morgens.
Dat is een soort Ritalin
Het kost me bijna een uur per dag
om hun medicatie potjes te vullen
Dit alles om de scherpe kant van het
gedrag van een 16 jarige af te halen
Ik weet niet wat ik ervan moet vinden
Ik weet dat Britse psychiaters
zich zorgen maken
om de schade, die zware medicijnen aan
jonge hersenen kunnen toebrengen
Helemaal als men niet
100% zeker is van de diagnose
Als de medicijnen voorkomen, dat
Ian en Todd hun leven verwoesten
en dat van hun moeder, is dat
een goede oplossing
Zou ik de diagnose op mijn 16de
gehad willen hebben?
Ook wanneer dat betekende dat ik vanaf
dat moment medicatie moest nemen?
Ik vind dat ik in sommige opzichten door
mijn manische depressiviteit ben geholpen
Dat maakt het wat ingewikkeld
Zou ik succesvol zijn geweest zonder dat?
Zou u mij gekend hebben als ik niet door
die energie gedreven werd, creatief te zijn?
Ach stop, dank u wel
Wat aardig
Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er
niet lullig over doen, rijkelijk beloond
Dit is een spannende tijd, omdat
je jezelf met opzet voor gek zet
voor de mensen die je bewondert
Stress is vaak de belangrijkste factor
die mensen een episode injaagt
Toen ik mijn diagnose kreeg zei de dokter,
dat ik niet zo hard moest werken
Ontspan en ontloop stressvolle situaties
Zoals te zien nam ik die raad serieus
Aangenaam zullen sommige mensen zeggen
De week ervoor had ik zeer schokkende
opwindende dromen, waarbij ik
uit de kleren ging
in mijn broek plaste op het toneel
Ik weet niet of stress mij naar een
manische of depressieve episode stuwt
Ik kan me geen periode herinneren,
dat ik geen last had van stress
Blij?
Blij, ha. 7 jaar, ijsjes, vakantie.
Dat was blij. Daarna niet meer
Stress ik kan niet zonder, maar
het is een gevaarlijk ding
Nog geen rampen. Het is heet werk
Ik kan verdomme niet wachten
tot het voorbij is
O God, daar gaan we weer
Ik ben opgetogen, geëerd en laten we er
niet lullig over doen, rijkelijk beloond
We kunnen er wel weer een jaar tegen
Ik functioneer, ondanks mijn
manische depressiviteit
en ik weet zeker dat het me helpt
Dat is het probleem met
het verbinden van stress
aan het starten van
manische depressiviteit
Mijn stress staat gelijk aan uw
huis tuin en keuken stress
De een gaat er mee om, de ander wordt gek
Ik ben hier in Cornwall om te zien
hoe manische depressiviteit
de carrière, het huwelijk
verwoestte en bijna het
leven kostte van een man
die eens Luitenant Commandeur was
op het Koninklijke jacht Brittannia
Aan de ene kant Prinses Margaret
dan Luitenant Commandeur Harvey daar
en Majesteit de Koningin daar
22 jaar geleden
Jij zat wel goed toen
O ja, ik zat goed
Vier jaar aan boord van het jacht leidde
tot een hoge functie bij de NAVO
Door de druk bij het werken
in een atoombunker
raakte Rod zo depressief, dat hij instortte
Mijn zelfvertrouwen sijpelde weg
en mijn eigenwaarde ook
kon niet slapen, een verschrikkelijk
gevoel, wanhoop
Uiteindelijk ontheven van actieve dienst
werd hij secretaris van
de Koninklijke Jachtclub
dat hield stand totdat Rod, toen manisch,
bij een prijsuitreiking,
de prijs aan de verkeerde persoon toekende
De echte winnaar accepteerde
de excuses van Rod niet
Aan het eind raakte ik de weg kwijt en
voor het gehele publiek schreeuwde
Pleur Op.
en liep de nacht in
Ik hallucineerde en zag de duivel
zwarte brandende kolen
de ogen van de duivel
dat zag ik, heel beangstigend
Ik dacht toen dat ik Jezus was
Ik zei dat tegen niemand
want dan kon ik Jezus niet zijn
Rod werd teruggehaald en opgenomen
in dit Psychiatrisch ziekenhuis in Plymouth
Hij was nu overmand door somberheid
Ik had pijn in mijn hoofd.
Ik was in de hel geweest
Het was de bedoeling
dat ik de hel zou ervaren
Ik moest ontsnappen uit het ziekenhuis
Ze lieten mij naar boven en dan
rechtsaf naar ergotherapie gaan
Zonder begeleiding
dus ging ik niet naar rechts
Ik bleef doorlopen
door de hoofdingang
naar de tweebaansweg
liep een stukje weg van de rotonde
zodat auto's snelheid konden maken
Ik wachtte tot er een vrachtauto
aankwam en stapte er voor
Ik had meervoudige breuken in beide benen
Ik moet mijn broek laten zakken
om het geheel te kunnen zien
Ik heb heel wat marineofficieren
zo gezien, maak je niet druk
Zo ben ik niet altijd, ***
Oh jee, o mijn God
Dit is echt heel erg
Draai je eens om. Dit is typisch
bij een heel ernstig ongeluk
Dat was 10 jaar geleden. Rod zegt,
dat hij ankzij medicatie stabiel is
Maar elk voorjaar en herfst voelt
hij de manie zich ontwikkelen.
Ondanks alle ervaringen is hij terughoudend
bij het nemen van medicatie
Ik geloof, dat er nog een wereld bestaat
parallel aan de "normale"
volgens mij saaie wereld bestaat
Wanneer ik manisch psychotisch
ben gaat het doek gaat open
en dan betreed ik de parallelle wereld
en zie ik alles totaal anders
Ik ga naar cafés en zie daar engelen
ik weet dat zij mij kennen en ik ken hen
We hebben een speciale band op
basis van de kennis die we delen
Vind je het naar,
dat je bent geboren met deze
bipolaire persoonlijkheidsstoornis of
manische depressiviteit?
Makkelijke vraag, makkelijk antwoord
Nee, geen moment
Wanneer je met engelen hebt gewandeld
dan is alle pijn en het lijden
het meer dan waard geweest
U zult blij zijn te horen
dat ik geen engelen
of de duivel zie
of dat ik denk dat ik Jezus ben
Maar ben ik het met Rod eens, dat we
onze manische episodes koesteren
Dat helpt echter de diagnose niet
wanneer we UP zijn
zijn we niet ziek. Ben je gek?
We zijn prima in orde.
wij hebben geen dokter nodig
Maar dat verhuld niet,
dat Rod zichzelf bijna doodde en
dat ook echt wilde, toen hij in de ban was
van die andere kant van zijn ziekte
De erfenis van een zelfmoord is voor de
nabestaanden altijd erg pijnlijk
maar als de oorzaak in manische depressie
ligt, komt angst daar nog bij
De angst dat het ook met een ander
familielid gaat gebeuren
want manische depressiviteit wordt
erfelijk overgedragen
Hierom ging ik in Cornwall
een andere vriend opzoeken
die sinds zijn 18de
met die gedachte leeft
Hij ontdekte, toen dat
zijn vader bipolair was
Hier ging je elke zomervakantie heen?
Ja, hier liggen heel wat
herinneringen als kind
Hier zaten we dan
op van die dekstoelen
en sloten limonade
dit is echt 'Famous Five'
Moet je nagaan elke
zomervakantie hier
Je komt hier nu met gemengde gevoelens
Ja, mijn vader heeft
hier zelfmoord gepleegd
Daar verderop, dus niet echt
de beste plaats voor mij
Het ergste is misschien, dat hij daarheen
ging met zijn zuster, jouw tante.
Hij sprong van de klif waar ze bij stond
Hij dook ervan af
Hij was niet aan het klooien of zo
Het ligt een beetje door elkaar
Kijken of er een behoorlijke foto
van hem is
Daar is ie
- Dat is je vader
Een gestoorde vader te hebben
roept schaamte op
Ik was 18 en wilde eigenlijk
het hele gedoe wegstoppen
Je wilt gewoon normaal zijn
op die leeftijd
Ik werd me er ziekelijk van bewust
en werd steeds depressiever
Ik kreeg paniekaanvallen
Mijn manier om er mee om te gaan was
te doen alsof het niet gebeurd was
Vlak na zijn dood ben ik twee jaar naar
Australië, Amerika en Mexico gegaan.
Ik liep er gewoon voor weg
Rick keerde terug en realiseerde
een geweldig succesverhaal
een paar kilometer van de plek
waar zijn vader zich doodde
maar hij bleef zich afvragen of hij
de ziekte van zijn vader had geërfd
Ik was altijd ***
dat ik net als hij zou zijn
Hij vond altijd dat ik erg veel op hem leek
en was daar heel ongerust over
Mijn vader had geen symptomen
totdat hij midden veertig was
Die leeftijd ben ik nu te boven, maar ik
denk nu ook aan mijn twee zoons.
Die zijn nu midden twintig, dus tijd genoeg
Heb je nu een Psychotherapeut?
Ja, die heb ik
En, helpt dat je?
Ja, dat geloof ik wel
het enige probleem met psychotherapie is
dat alles dat je als kind hebt meegemaakt
in je geheugen staat gegrift
Je vader en moeder
verkloten je echt, ***
Wat onderzoek uitwijst is, dat
als je manisch depressief bent,
is er altijd in je familie iemand,
die het eerder had
Grootouder, tante of oom
of een van je ouders
vaak hebben ze niet eens
de diagnose gekregen
Blijkbaar is er geen waarschuwing,
maar er zal iemand zijn geweest
Uit het verhaal van Rick blijkt
dat als je vader het heeft
jij het niet perse hoeft te krijgen
De bezorgdheid bij bipolaire ouders blijft
'Geef ik het door?'
en voor bipolaire moeders hebben
de wetenschappers
nog een schokkende ontdekking gedaan
De zwangerschap en de bevalling zijn zeer
gevaarlijk voor de psychische gezondheid
van vrouwen die bipolair zijn
Toen ik je laatst sprak, gaf ik aan
dat volgens mij
de kans om weer ziek te worden
tijdens zwangerschap
of de in de tijd na de bevalling
erg hoog is
Je moet dan denken aan
zo'n 60 procent of hoger
Gaynor Thomas woont in Wales en zit in
hetzelfde onderzoek als ik
Zij wil weten of ze het risico durft
te nemen opnieuw zwanger te worden
wetende dat haar eerdere manische episode
tot ongewoon gedrag leidde
Ik had grootheidswaanzin
Dacht je dat je rijker was of uit een
beter nest kwam, een prinses of zo?
De mijne waren meer religieus
In een van die episodes dacht ik dat
ik een van Gods uitverkorenen was
Ik dacht dat ik mensen kon genezen
dat ik bijzondere gaven had
en een groep mensen moest samenbrengen
om de wereld te veranderen
Ik had een therapeute, die het opviel dat
mijn ideeën nogal vreemd waren en liet een
Ambulant GGZ team komen
dat mij thuis behandelde
Met medicatie?
- Ja, met medicatie
En toen de zwangerschap.
Voor de meeste mensen een geweldig iets
Je had een manische episode tijdens
je zwangerschap. Hoe ging dat?
De religieuze kant kwam naar
boven toen ik Thomas kreeg
Hij was niet een bijzondere baby
maar een HEEL bijzondere baby
Zoals de Messias
- Ja, bijna wel
ik was uitverkoren om hem te baren en
samen gingen we de wereld veranderen
Zo'n kleine stap en bij jou zo'n enorme
Pijnlijk, als je het op een feestje zegt
Ook de manier van zeggen
Mijn kind is het centrum van het universum
In het begin was het postnatale euforie,
maar al gauw werd het een postnatale manie
Ik kon niet slapen, was zo opgewonden.
Ik belde de psychiater en zei dat ik iemand
moest spreken, want het liep uit de hand
Gaynor werd een maand opgenomen
in een psychiatrisch ziekenhuis
De medicatie die ze in het ziekenhuis
kreeg kalmeerde haar
maar ze is *** dat alles weer gebeurt
als ze zwanger raakt
Ian Jones zegt dat Gaynor terecht *** is
Vrouwen men een bipolaire stoornis lopen
grote kans op een meer ernstige
ziekte episode
rond de bevalling en vaak in combinatie
met hallucinaties en wanen
Deze episoden kunnen de meest ernstige zijn
die we in de psychiatrie tegen komen
In de gehele psychiatrie?
De laatste twee onderzoeken naar
overlijden van moeders tonen aan
dat zelfmoord op dit moment
de belangrijkste oorzaak is
van overlijden rond de bevalling
Gaynor wil graag een broertje
of zusje voor Thomas,
maar de informatie van Ian Jones
valt moeilijk te negeren
Het zet me tot nadenken over
het nemen van een baby
Ik vind het jammer, dat ik
niet nog een kind kan nemen
Misschien moet ik in Thomas belang
accepteren, dat het risico te groot is
Je weet gewoon niet wat
er gebeuren zou. - Nee, precies
Ik vind de hakken van
z'n schoenen leuk
Dat manische depressiviteit het leven
van mensen totaal kan vernietigen
maakt het extra belangrijk
om het vroeg vast te kunnen stellen
maar meestal blijft het onopgemerkt
door de manier waarop lijders met de
stemmingswisselingen omgaan
en hun symptomen verbergen
Ik deed dat zo'n twintig jaar lang
Men noemt dit zelf medicatie of
zoals u het terecht zou noemen
het gebruiken van overmatige
hoeveelheden drank en drugs
Wodka en cocaïne in mijn geval
Cocaïne is een stimulerend middel
en alcohol een kalmerend
Vaak was ik zo manisch en
had ik zoveel energie
dat ik cocaïne nam
om me te kalmeren
Ik ga niet graag naar een feestje
zonder dat ik er zeker van ben dat
er een paar gram in mijn portefeuille zit
Ik vind het gênant een term als
zelfmedicatie te gebruiken
alsof ik me verontschuldig of de indruk
wek dat het een nobel doel dient
Op een of andere manier zorgt het
ervoor dat je niets meer voelt
Je bent niet meer depressief of manisch
je gaat gewoon. Je staat 'aan'
En dat deed ik gedurende mijn
succesvolle 80's en 90's
Vrienden zouden zeggen zware gebruiker,
niet manisch depressief
Zij zien de symptomen als oorzaak
Dat gebeurt heel vaak
Ik deed dat met iemand
met wie ik studeerde
bij het toneel en TV werkte
en een film mee maakte
De eerste keer dat het
de kop op stak was
tijdens het maken van de film
Peter's Friends
Ik had een geweldig gelukkige tijd.
Ik had werk en geld.
Mijn privé leven was goed
Er was werkelijk geen reden om zo
diep in de put te raken.
In zo'n sombere stemming
Ik dronk niet overmatig, ik nam geen
psychotrope middelen, legaal of verboden
Het dook zo maar op
Als je een reden hebt om zo down
te zijn dan is het duidelijk
Maar als er geen reden is, vraagt je af
Waarom voel ik me zo?
Als je op jezelf bent aangewezen kan
je proberen de cyclus van
stemmingswisselingen te stoppen
door zelfmedicatie
Gebruiken van alcohol en
drugs met name cocaïne
Bij mij was de depressie er voor
het middelenmisbruik
ledereen denkt dat depressie
een wanhopige stemming is
Maar er is ook Geagiteerde Depressie
Psychomotore Agitatie
waarbij je eindeloos ijsbeert,
je kan niet slapen, je bent prikkelbaar
Ik huurde een enorm pakhuis
aan de Theems.
Zat er in mijn eentje.
Ik maakte de post niet open
Ik nam de telefoon niet op.
Dat deed ik maanden en maanden
In deze poel van snelle
stemmingswisselingen en wanhoop, manie
drie volle horeca flessen wodka
om je in slaap te krijgen
omdat je al 3 dagen wakker bent
alleen bezig met huilen naar de maan
en je meubels in de Theems smijten
En dat is precies wat ik deed
- Echt waar?
Ja. ik smeet mijn elektrische
apparatuur in de Theems
Dat is een tijd geleden
en de rivierpolitie heen en weer varend
roepend door hun megafoon
'Tony, hou eens op met je
spullen in de Theems te kwakken'
Daar heb je die Tony Slatterly, van de TV
Dat is gelukkig allemaal heel lang geleden
dat was een zwarte tijd
Ik heb hier een knop
en wanneer ik op die knop druk
verdwijnt alles dat met je
bipolariteit/cyclothymia te maken heeft,
dat je niet altijd alle geluk
heeft gebracht
en misschien wel een deel van jezelf is
Wil je dat ik op die knop druk?
Nee, Ik houd het
Op het moment ben ik stabiel
dus druk ik niet op de knop
maar ik wil wel de
mogelijkheid openhouden
ledereen die ik hierover gesproken heb
gaf hetzelfde antwoord
Dit zegt wel iets over
manische depressiviteit
Ondanks dat het moordenaar nummer 1 is
onder psychiatrische ziekten
willen degenen die eraan lijden het
toch niet kwijt als ze de kans kregen
Als ik eerlijk ben,
ik ook niet
Ik ontmoette een vrouw die
zeker op de knop zou drukken
Connie Perris woont in Birmingham
en is voorin de veertig
Haar symptomen zijn zo ernstig
dat zij haar leven verdeelt
in voor bipolariteit en erna
Een van de dingen is hier binnenkomen
en je wat paranoïde voelen
ledereen kijkt naar me.
Waarom kijk je naar mij?
Waarom legt hij mij af?
Zij volgt mij.
En dan
Hij kijkt vreemd naar me
Dan realiseer ik me, dat ik weer
paranoïde aan het worden ben
Hij kijkt vreemd naar mij,
omdat ik vreemd naar hem kijk
Vroeger was ze advocate,
Kapitein in het Britse Vrijwilligers Leger,
zwarte band Aikido
en actief in de gemeenschap
en nu lukt het Connie amper om
boodschappen te doen
wanneer ik heel depressief ben,
vertraag ik en vertraag ik
totdat ik het punt bereik, dat ik
helemaal tot stilstand kom
In mijn hoofd kan ik zien en horen
maar ik heb dan de kracht of
*** niet om door te lopen
Het is een beetje gênant als ik
zo in de winkel stil blijf staan
Voor we doorgaan wil ik even lopen
want ik begin behoorlijk te trillen
Natuurlijk, ga je gang
Het trillen wordt wat erger
- Loop maar wat om tot rust te komen
Dat is een aardige berg medicatie
Twee om te voorkomen, dat ik te ver
omhoog- of omlaag schiet
Eentje vertraagt de schommeling,
een voorkomt het doorschieten
Iets voor mijn schildklier, omdat
dat ook schommelingen vertraagd
Een slaappil en iets tegen
psychoses en paranoia
en dan nog mineralen tegen haaruitval
door de stemmingsstabilatoren
Jeetje, elke dag?
- Elke dag
en heb jij tijdens een depressie de meest
ernstige stap, zelfmoord, overwogen?
In een periode van 4 dagen
een overdosis genomen
voor een aanstormende trein gesprongen
ik heb een gat in mijn schedel geboord
met een elektrische boor
en mijn polsen doorgesneden
een gat in je hoofd boren met een
elektrische boor dat is heel extreem
ik was zo volslagen wanhopig
ik kon gewoon niet meer
Hoe zie jij de toekomst?
Die zie ik niet.
Ik leef van minuut tot minuut
Ik kan het nu niet zien. Ik zou het graag
willen, maar nu kan ik het niet
Ik verafschuw mijn manische depressiviteit
Ik zou het anders willen
maar zo voel ik het
Het harde feit is, dat van diegenen
met ernstige manische depressiviteit
en niet onder behandeling zijn,
de helft zich probeert te doden
en 20 procent daarin slaagt
Nadat ik Connie had leren kennen
wist ik, dat ik het geluk had
aan de milde kant van
de bipolaire schaal te zitten
Maar dat was 11 jaar geleden.
Ik ben benieuwd hoe de manier
waarop ik ermee omging
van invloed zal zijn op mijn score op
Prof Craddock's schaal voor Manie
Nul heeft iemand die geen enkel
verschijnsel van bipolaire stoornis heeft
Tussen 1 en 39 zit iemand, die alleen
subklinische manische episoden heeft
Tussen 40 en 59 zitten de mensen
die alleen Hypomane episoden hebben
Dat zijn mildere episoden
Boven 60 zijn de mensen die
volledige manies doormaken
Aan de hand van wat jij me hebt verteld,
kom je uit op ongeveer 70
Om eerlijk te zijn, vraag ik me af
of je grootheidswanen
hebt gehad tijdens die eerste episode
Als dat zo geweest is, zou je op
onze schaal boven de 80 uitkomen
Gelukkig verspil ik uw tijd niet
en ik hoop dat, mijn geentjes u wellicht
in uw onderzoek een beetje kunnen helpen
Dat verwachtte ik niet.
Het lijkt dus erger te worden
Vanzelfsprekend moet ik
behandeling gaan overwegen
Ik heb sinds mijn eerst diagnose
nooit medicatie gehad
Had dat gemoeten?
Ik denk dat ik mijn leven
drastisch moet omgooien
Nederlandse ondertiteling: BABL
Revisie: Hans van der Leer