Tip:
Highlight text to annotate it
X
Vaticaanstad: hoofdzetel van de katholieke Kerk, woonst van de paus, eigenaar van een enorme collectie
historische kunstwerken, allemaal binnen de grenzen van 's werelds kleinste land:
op zijn gemak in 40 minuten rond te wandelen.
Maar hoe is dit kleine land op onze aarde terechtgekomen?
Het korte antwoord is: Mussolini Het lange antwoord is ietsje ingewikkelder
dus hier is de tusseninversie:
Ooit regeerden de pausen over een land genaamd Kerkelijke Staat, dat een groot deel in beslag neemt van het hedendaagse
Italië. Het was tijdens deze meer dan 1000-jarige regeerperiode dat de pausen de St-Pietersbasiliek bouwden,
de grootste kerk ter wereld, en ook een wal bouwden rond een heuvel met de naam
Vaticaan, op dewelke het St-Pieters staat.
Maar buurkoninkrijk Italië vond dat Rome een goede hoofdstad zou zijn
voor hun land en veroverde dus de Kerkelijke Staat.
Zijn land vernietigd, besloot de paus om zich te verstoppen binnen de muren van het Vaticaan, weigerend
het koninkrijk Italië te erkennen, ondertussen ook klagend
een gevangene te zijn van het koninkrijk Italië - dat volgens hem niet bestond.
In plaats van een godsdienstoorlog te riskeren en zich van de paus af te maken besloot Italië
om de paus te laten zitten totdat hij ooit eens wel zou moeten opgeven - maar godsdienst is koppig
- en 1, 2, 3, 4, 5 pausen en zestig jaar later was er nog steeds niets veranderd.
Wat ons brengt tot Benito Mussolini, de toenmalige premier van Italië, die het beu was naar het
geklaag van de paus bij Italiaanse katholieken over zijn zelf-opgelegde gevangenschap.
Mussolini bedacht een deal die hem in staat zou stellen politieke punten te scoren, en die er als volgt uitzag:
1) Italië geeft het land van het vaticaan aan de paus
en…
2) Italië geeft de paus een beetje verontschuldigings-geld.
Als wederdienst
1) erkende de paus dat Italië bestond
en…
2) beloofde de paus neutraal te blijven in de politiek en in oorlogen.
En in het goede geloof dat, je weet wel, Mussolini dacht dat dit wel een goed zaakje kon zijn
werd de deal besloten en was er een nieuw land geboren: Vaticaanstad.
En vandaag heeft het kleine landje op een berg alles dat je van een land zou verwachten:
een eigen regering dat haar eigen wetten maakt die tot uitvoering worden gebracht door haar eigen politie,
die mensen die ze breken in de cel plaatst.
Het heeft ook haar eigen bank en drukt haar eigen postzegels en deelt haar eigen nummerplaten uit,
hoewel enkel inwoners binnen de grenzen mogen rijden, waarschijnlijk omwille van een dramatische,
dramatische parking - en als kenteken van elk zichzelf respecterend land heeft het
een eigen internetdomein: .va
Maar ondanks al deze nationale attributen is Vaticaanstad niet echt zoals eender welk ander
land. Houd je meiter vast, want het wordt allemaal nog een stuk vreemder:
Om Vaticaanstad te begrijpen zijn er twee mensen en twee spullen maar je iets over moet weten:
de beroemde paus, de ongelooflijk verwarrende Heilige Stoel, het land Vaticaanstad en
samen met dat alles de ongelooflijk onbekende Koning van Vaticaanstad.
Maar eerst de paus, die een troon heeft om op te zitten en vanwaar hij handelt als de bisschop
van alle katholieken in Rome.
Eigenlijk krijgen alle bisschoppen hun eigen tronen, maar omdat de Bisschop
van Rome ook de paus is, wordt zijn troon speciaal met zijn eigen speciale naam: De Heilige Stoel.
Elke keer als de paus sterft of op pensioen gaat is er een soort van Spel der Tronen
waarbij de bisschoppen kiezen wie de volgende wordt om op de Heilige Stoel te gaan zitten.
Zo komen en gaan de pausen, terwijl de troon blijft staan. Hierdoor verwijst de naam Heilige Stoel niet enkel naar
de troon die de katholieke Kerk maakt.
Toen Mussolini de hiervoor vernoemde deal maakte gaf hij technisch gezien het land van Vaticaanstad
aan de Heilige Stoel - die, geloof het of niet, een wettelijke rechtspersoon is in het internationaal
recht. Eigenlijk zou je elke keer als je het woord Heilige Stoel hoort moeten denken aan "Katholieke Kerk nv"
waarvan de paus de CEO is.
Terug naar de koning nu. De Koning van Vaticaanstad heeft de absolute, ongecontroleerde macht binnenin
de grenzen van het land, en zijn bestaan maakt van Vaticaanstad één van de zes overblijvende absolute
monarchiën op de wereld, naast Bruneï, Oman, Qatar, Saudi Arabië en Swaziland.
De absolute macht van de Koning is de reden waarom Vaticaanstad de Europese Unie niet binnen mag, omdat
enkel democratieën zijn toegelaten.
Hoewel Vaticaanstad, strikt gesproken, een wetgevende macht heeft - uitgerust met een
hele hoop kardinalen die aangeduid zijn door de koning, kan de Koning van Vaticaanstad hun beslissingen overroepen
op eender welk moment voor eender welke reden.
Waarom *** je dan nooit spreken over de Koning van Vaticaanstad? Omdat, hoewel de koning en de paus
twee verschillende functies zijn, ze juist blijken uitgevoerd te woorden door één persoon tegelijkertijd -
- wat het leuke effect heeft dat, omdat de paus gekozen wordt en de koning
almachtig is, maar ze dezelfde kerel zijn, Vaticaanstad 's werelds enige gekozen, niet-erfelijke
absolute monarchie is.
Het is deze dubbelfunctie dat Vaticaanstad ontleden zo moeilijk maakt, omdat de paus,
afhankelijk van de situatie, ofwel handelt als de koning van het land Vaticaanstad
of de paus van de Heilige Stoel.
Heb je 'm? Nee? Oké, hier is een analogie:
Stel je een machtig internationaal bedrijf voor, laat ons zeggen Grey Industries, dat een CEO had die
de VS kon overtuigen om één van haar eilanden af te staan aan het bedrijf, die er
een nieuw land van maakt - Greytropolis - met een absolute monarchie als regering en
een wet die bepaalt dat de Koning van Greytropolis per definitie de CEO is van Grey Industries.
Het is nogal wiedes dat de CEO zijn hoofdkwartier dan zou moeten verhuizen naar
het nieuwe land, zodat de wetten van het land gunstig kunnen zijn voor het bedrijf, en de
wereldwijde omvang van het bedrijf het land ten goede komen. En voor de man in het centrum van dit verhaal
is het handig om soms de koning te zijn en soms de CEO.
Dat is eigenlijk Vaticaanstad.
Als je nog steeds verward bent, maak je dan geen zorgen, want zelfs andere landen snappen het soms niet.
Zo hebben de Verenigde Naties bijvoorbeeld de Heilige Stoel, het bedrijf, als lid, maar niet Vaticaanstad,
het eigenlijke land. En de Heilige Stoel geeft paspoorten aan burgers van Vaticaanstad
die aanvaard worden door andere landen, zelfs al komen ze van een bedrijf en niet van een land.
Nu we spreken over burgers van Vaticaanstad: zij zijn misschien het vreemdste gevolg van
de paus' dubbele rol als religieuze leider en monarch.
Waar andere landen bevolking creëren door het immer populaire proces van menselijke voortplanting,
kent Vaticaanstad dit niet. Niemand in Vaticaanstad wordt als burger geboren - en dat is niet enkel omdat er,
met een afrondingsfout, er géén vrouwelijke mensen zijn in Vaticaanstad.
De enige weg om burger te worden is door de Koning van Vaticaanstad je burger te laten benoemen.
En de koning benoemt jen enkel als je werkt voor de paus - die ook de koning is.
En omdat de Koning van Vaticaanstad al-machtig is, is jouw burgerschap volledig aan zijn wil onderworpen. Als je
jouw job bij de paus verliest, zal de koning - die ook de paus is - je jouw burgerschap ontnemen.
Deze wetten maken dat Vaticaanstad geen niet echt een permanente bevolking
kent: er zijn maar een 500-tal volwaardige burgers - wat minder is dan het aantal bewoners van één wolkenkrabber
in veel landen - en veel van deze burgers werken voor de paus, bijvoorbeeld als kardinaal
of diplomaat of de pauselijke bodyguard of ander katholiek-gelinkte jobs.
De beste manier om dus aan Vaticaanstad te denken is als een soort van Soeverein Bedrijfshoofdkwartier
dat tijdelijk burgerschap aanbied aan haar managers in tegenstelling tot een echte stadsstaat zoals Singapore,
dat een zichzelf voortplantende bevolking heeft die geëngageerd is in allerlei economische
activiteiten, twee zaken die Vaticaanstad ontberen.
Maar, achteraf gezien, is de reden waarom de wereld iets geeft om Vaticaanstad niet omwille van haar burgers
binnen haar muren, maar de milliarden leden van haar Kerk buiten haar muren.