Tip:
Highlight text to annotate it
X
We leven in een maatschappij
die geobsedeerd is door muziek.
We gebruiken muziek om te aanbidden,
verhalen te vertellen,
te vieren,
te werken,
te sporten,
onze liefde te verklaren,
en soms onze haat,
en, misschien het belangrijkst,
om te dansen.
We spelen zelf ook muziek
omdat dat een leuke bezigheid is.
Duizenden jaren geleden, in het Oude Griekenland,
zag het er voor de muziek
nauwelijks anders uit.
Ze hadden misschien een lier en een tuniek
in plaats van een MP3-speler en een jeans,
maar de Oude Grieken waren net zo geobsedeerd
door muziek als wij vandaag.
Muziek was zo belangrijk
voor de Oud-Griekse maatschappij
dat wij er in vergelijking mak uitzien.
Om de belangrijke rol van muziek bij de Oud-Grieken te doorgronden,
moeten we eerst iets over hun mythologie leren.
In de Oud-Griekse mythologie
geloofden ze dat de creativiteit van de mens
het resultaat was van goddelijke inspiratie
vanwege een groep godinnen, de zogenaamde Muzen.
Geleerden hebben in het verleden beweerd
dat er tussen 3 en 13 Muzen zijn,
maar tegenwoordig zegt men dat het er 9 zijn.
Elke Muze heerst over haar eigen domein
van artistieke expertise,
gaande van zang en dans
tot geschiedenis en astronomie.
Het lijkt misschien gek om geschiedenis en astronomie creatief te noemen,
maar de Oude Grieken zagen deze disciplines
als meer dan louter schoolvakken.
Het waren de bakens van de beschaving
in een wereld die, in hun ogen, redelijk barbaars was.
Een welopgevoed, beschaafd mens
moest beslagen zijn
in alle aspecten van creatief denken,
geïnspireerd door de Muzes.
Het medium waarlangs deze vakken werden onderwezen,
bestudeerd en verspreid,
was muziek.
Het is geen toeval
dat het woord Muze erg lijkt
op het woord muziek.
Daar komt het woord vandaan.
Poëzie, of het nu een liefdesgedicht was
of een episch gedicht over een drakendodende held,
werd gezongen met muzikale begeleiding.
Dans en zang werden uiteraard begeleid door muziek.
Theater was altijd een combinatie
van gesproken woord en muziek.
Geschiedenis werd verteld via liederen.
Zelfs de studie van de astronomie
was verbonden met dezelfde fysische principes
als de harmonie van de muziek.
Vele Griekse denkers geloofden
dat alle planeten en sterren
hun eigen unieke geluid maakten
terwijl ze door de kosmos reisden
en trilden als een enorme gitaarsnaar
van lichtjaren lang.
Maar muziek drong door tot meer aspecten van hun leven dan alleen onderwijs.
De Oude Grieken zagen muziek
als de basis van een goed begrip
van de fundamentele verbondenheid
van alles in het universum.
Dit begrip van verbondenheid
staat bekend als harmonia,
waar het woord 'harmonie' vandaan komt.
Muziek was een soort medicijn
tegen ziektes en fysieke ongemakken,
een essentiële begeleiding bij sportwedstrijden
en een middel om arbeiders
in de pas te laten zwoegen op saaie slavenarbeid.
Een van de belangrijkste toepassingen
van muziek in de Oud-Griekse maatschappij
is het geloof dat muziek het ethos van de mens kan beïnvloeden.
We gebruiken dat woord nog steeds
voor iemands richtinggevende opvattingen of persoonlijke ethiek,
de manier waarop je je gedraagt ten opzichte van jezelf en anderen.
De Griekse filosoof Plato,
een van de beroemdste en invloedrijkste Griekse denkers aller tijden,
beweerde dat muziek een rechtstreeks effect had op het ethos van de mens.
Bepaalde soorten muziek
konden een mens tot geweld aanzetten
terwijl andere hem konden bedaren
tot onschadelijke, gedachteloze verdwazing.
Volgens Plato waren enkel heel specifieke soorten muziek
gunstig voor het ethos van de mens.
Je moest alleen luisteren naar muziek die intelligentie bevordert,
zelfdiscipline
en moed.
Alle andere soorten muziek moest je vermijden.
Bovendien was Plato een rabiaat tegenstander
van muziek die afweek
van de heersende muzikale conventies,
want dat zou leiden tot een degradatie
van het beschavingsniveau,
het verderf van de jeugd
en uiteindelijk volledige anarchie.
Plato's vrees kan extreem lijken,
maar dit argument duikt nog steeds op
om muzikale trends te veroordelen zoals jazz, punk of rap.
Wat denk je dat Plato zou zeggen over de muziek waar je naar luistert?
Is ze goed voor je ethos
of zal je erdoor ontaarden
tot een brabbelende, amorele barbaar?